काठमाडौं । सत्तारूढ दल नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति हुनुपर्ने अडान कायम राखेको छ ।

माओवादीको रटानले पुस १० गतेको सहमति यथावत छ कि छैन भन्ने संशय पैदा गरेको छ । माओवादी अध्यक्ष पुष्प्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'लाई प्रधानमन्त्री बनाउने सहमति गर्दा नेकपा (एमाले)ले राष्ट्रपति पाउने सहमति भएको दाबी एमाले नेताहरूले गर्दै आएका छन् ।

स्वयं माओवादीका नेताहरू पनि राष्ट्रपतिमा मौखिक सहमति भएको स्वीकार गर्छन् । तर, पुस २६ गते नेपाली कांग्रेसले विश्वासको मत दिएपछि परिस्थिति फेरिएको भन्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति हुनुपर्ने बताउँदै आएका छन् ।

गएको माघ ३ गते नै प्रधानमन्त्रीले कांग्रेससहितको बैठकमा राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति पदमा सर्वसहमति गरेर जाने प्रस्ताव राखेका थिए । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले भने पुस १० गते नै सहमति भएकाले आफूले उठाएको उमेदवारमा सहमति गनुपर्ने र त्यही नै सर्वसहमति हुने भन्दै जवाफ फर्काएका थिए । 

यो बिचमा राष्ट्रपतिको उमेदवारको चर्चामा विभिन्न व्यक्तिहरूको नाम आयो । तर, सहमति हुन सकेको छैन । राष्ट्रपतिको निर्वाचनका लागि चार दिन बाँकी छ । माओवादीले राष्ट्रिय सहमतिको अडान राखेपछि ओलीले नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई अघि सार्न खोजेको नेताहरू बताउँछन् । तर, नेताहरू विश्वस्त भने देखिँदैनन् । 

माओवादीले स्थायी कमिटी बैठकबाट नै राष्ट्रिय सहमति गर्ने निर्णय गरेको थियो । सोमबार बसेको पदाधिकारी बैठकले राष्ट्रपतिबारे निर्णय गर्ने अधिकार प्रचण्डलाई दिएको छ । सहमतिका लागि पहल गर्ने निर्णय गरेको पार्टी प्रवक्ता तथा उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराले जानकारी दिए ।

“राष्ट्रिय सहमति अन्तिम समयसम्म पनि खोज्नेछौँ । हाम्रो स्वार्थ पूरा हुने गरी सहमति कायम गर्छौं भनेका छौँ । हाम्रो स्वार्थ भनेको गणतन्त्रको रक्षा हो । त्यो स्वार्थमा राष्ट्रिय सहमतिको खोजी गर्ने भन्ने हाम्रो निर्णय हो,” बैठकपछि उनले भनेका थिए । 

पार्टीले राष्ट्रिय सहमति खोज्ने निर्णय गरेसँगै पुस १० को सहमतिबाट पछि हटिएको भन्ने बुझ्न पनि सकिने माओवादीका एक नेता बताउँन् ।

“एमालेलाई राष्ट्रपति दिने मौखिक सहमति भएको थियो । राष्ट्रियता, प्राप्त उपलब्धिलाई जोगाउनका लागि राष्ट्रिय सहमति खोज्ने निर्णय गरेसँगै त्यो सहमतिबाट पछि हटिएको भनेर बुझ्दा नि हुन्छ । तर, एमालेले ल्याएको उमेदवार स्वीकार्दैनौँ पनि भनेका छैनौँ,” उनी भन्छन्, “सहमति कायम छ पनि, छैन पनि ।” 

माओवादी नेता पेशल खतिवडा राष्ट्रपतिका लागि पहिलेको सहमतिबाट पछि हटेको भन्दा पनि राष्ट्रिय व्यक्तित्वको खोजौँ भन्ने पक्षमा आफूहरू रहेको बताउँछन् । 

“पहिलेको राष्ट्रपतिबाट हामीले देखिसकेपछि राष्ट्रले पत्याउने व्यक्ति खोजौँ भन्ने कुरा आएको हो । एमालेबाट आएको नामलाई अस्वीकार गर्छौं भनेका छैनौँ,” उनी भन्छन् । 

एमाले उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवाली पुस १० को सहमति कायम नै रहेको बताउँछन् । एमालेको सहमतिविना माओवादीले भनेजस्तो सहमति नहुने भएकाले सहमतिको गृहकार्य भइरहेको उनको भनाइ । 

“एमालेले प्रस्ताव गरेको व्यक्तिलाई राष्ट्रपतिमा समर्थन गर्ने भन्ने सहमति त सरकार बन्दाकै सहमति हो । त्यही सहमतिको आधारमा नै सरकार बन्यो । सहमति नभएको भए त यस किसिमको सरकार नबन्न पनि त सक्थ्यो । बिचमा आएर कांग्रेसले सरकारलाई विश्वासको मत दिँदा आशंका गर्दै जाने स्थिति देखियो,” ज्ञवालीले बाह्रखरीसँग भने, “तर, पुस १० गतेको सहमतिअनुसार सरकार त त्यही छ । उहाँहरूले राष्ट्रिय सहमति भन्नुभएको छ । एमालेको सहमति बिना राष्ट्रिय सहमति भन्ने उहाँहरूको नीति लागु हुँदैन । एमाले, कांग्रेसलाई सहमति गराएर कोही व्यक्ति अघि सार्न सकिन्छ कि भन्ने उहाँहरूको प्रयत्न होला ।”

गठबन्धन जुनसुकै हालतमा पनि जोगाएर जानुपर्ने ज्ञवालीको भनाइ छ । जनताका समस्यातर्फ ध्यान दिने बेलामा सरकार बनाउने र ढाल्ने खेलमा अल्झिन नहुने ज्ञवाली बताउँछन् । 

“यो गठबन्धन तोड्नुहुँदैन । जुनसुकै हालतमा पनि बचाएर लग्नुपर्छ । अन्तरविरोध बढ्दा समर्थन फिर्ता लिने भन्ने स्थिति पनि बन्न सक्छ । फेरि अर्को सरकार बनाउने ढाल्ने खेलमा लाग्नुहुँदैन । देश र जनताको समस्या हल गर्नतिर लाग्नुपर्छ,” उनले बाह्रखरीसँग भने । 

एमालेका एक पदाधिकारी प्रतिनिधि सभाको सुरुवाती बैठकमा नै ओलीले संसद् विघटन उचित भनेर दिएको अभिव्यक्तिले नै पहिलेको सहमतिमा अडिग नरहन माओवादीलाई सहजता थपिदिएको आंशका गर्छन् । उनी एमाले र कांग्रेसले स्वीकार गर्ने व्यक्ति खोजेर समदूरीमा जाने प्रचण्डको योजना सम्भव देख्दैनन् । 

“पार्टी अध्यक्ष केपी ओलीजीले संसद्मा संसद् विघटन गर्न जाहेज र उचित थियो भन्ने खालको अभिव्यक्ति दिएपछि प्रधानमन्त्रीसहित अरू पार्टी र नेताहरू बिच्किएको जस्तो देखिन्छ । त्यो टर्निङ प्वाइन्ट हो कि जस्तो देखिन्छ,” उनी भन्छन्,“एमाले र माओवादीले समर्थन गर्न सक्ने व्यक्ति खोज्न सकिन्छ । एमाले र कांग्रेसलाई सहमति गरेर जाने व्यक्ति खोज्न सम्भव छैन । कांग्रेस र एमालेको दूरी विपरीत छ । यही गठबन्धन जोगाउने गरी राष्ट्रपति बन्ने पात्र खोज्नुपर्छ ।”