काठमाडौं । एउटा हिन्दी फिल्म छ, डर्टी पिक्चर । नायिका हुन् विद्या बालन । यसमा उनको एउटा चर्चित डायलग छ । जुन उनले पटक–पटक दोहोर्याउँछिन् । विद्या बालन भन्छिन्,– फिल्म तीन चिजका कारण चल्छ– इन्टरटेन्टमेन्ट, इन्टरटेन्टमेन्ट र इन्टरटेन्टमेन्ट । म त्यही इन्टरटेन्टमेन्ट हुँ ।

विद्या वालनको डायलगजस्तै नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीका मुख्य प्रशिक्षक अब्दुल्लाह अल्मुताइरीको हकमा पनि लागु हुन्छ । तर, शब्द भने फरक छ । र त्यसको अर्थ पनि फरक छ । त्यो हो, विवाद, विवाद र विवाद । 

हो, सम्भवतः अल्मुताइरी नेपाली फुटबलमा सबैभन्दा विवादित विदेशी प्रशिक्षक हुन् । उनको प्रशिक्षणमा नेपाली टोलीले कस्तो नतिजा निकाल्यो त्यो अर्कै बहसको विषय हो । तर, उनी नेपाली फुटबलको मुख्य प्रशिक्षक नियुक्त भएपछि निरन्तर विवादमा छन् । गत चैतमा उनी नेपाली राष्ट्रिय टोलीको मुख्य प्रशिक्षकमा नियुक्त भए । सुरुमा शान्त बसेका अल्मुताइरीलाई नेपाली फुटबलको राजनीति बुझ्न समय लागेन । 

त्यसपछि, एकाएक एन्फाका वरिष्ठ उपाध्यक्ष पंकज नेम्वाङमाथि खनिए । सामाजिक सञ्जालमा निकैै सक्रिय अल्मुताइरीले फेसबुकमा स्टाटस लेखे, “प्रिय नेपाली समर्थकहरू, म राजीनामा दिन एन्फा जाँदै छु । र, मेरो राजीनामाको कारण वरिष्ठ उपाध्यक्ष हुन् । विगत तीन सातादेखि हरेक दिन उनले ममाथि ‘ड्रामा’ गरिरहेका छन् । पंकज नेम्वाङ मलाई आशा छ, अब तपाईंलाई खुसी होला ।”

अल्मुताइरीले सामाजिक सञ्जालमा राखेको यही ‘स्टाटस’ पछि फुटबललाई तरंगित बनाइदियो । एन्फा अध्यक्ष कर्माछिरिङ शेर्पा र पंकज नेम्वाङ मिल्नै नसक्क्ने गरी दुई ध्रुवमा विभाजित भए । असार ६ गते हुने एन्फा निर्वाचनमा दुवैले अध्यक्ष पदका लागि उम्मेदवारी दिइसकेका छन् । एन्फा अहिले दुई कित्तामा विभाजित छ । 

अल्मुताइरीले राजीनामा दिन्छु भने, तर उनले एन्फामा राजीनामा बुझाएनन् । एन्फामा विवादको बिउ बिजारोपण गरे छाडे । नेम्वाङलाई विवादमा तान्नुको पछाडि कथा भिन्न छ । सार्वजनिकस्थलमा धूम्रपान गर्दा प्रशिक्षक अल्मुताइरीलाई पत्रकार विभा थापाले प्रश्न गरे । त्यसमा अल्मुताइरीले जवाफको सट्टा पत्रकारलाई हप्काए । त्यसले विवादको जन्म भयो । अनि आरोप लगाए, पंकजले ती पत्रकारको पक्ष लिए । 

विवादले उग्र रूप लियो । नेम्वाङ पक्षले मुख्य प्रशिक्षकले राजीनामा दिनुपर्ने माग गरे । एन्फा नेतृत्वले विवाद मिलाउन सकेन । राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) र युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयलाई गुहार्नुपर्‍यो । एन्फा प्रवक्ता किरण राईले पदबाट राजीनामा दिए । त्यसपछि एन्फामा राजीनामा दिनेको लर्को नै लाग्यो । 

त्यो विवाद साम्य हुन नपाउँदै उनले अर्को अभिव्यक्ति दिए, फेसबुकमार्फत नै । उनी भने, “आफू आउनुअघि नेपाली खेलाडी तथा पदाधिकारी जित्नका लागि भन्दा पनि विदेश घुम्नका लागि जाने गरेका थिए ।” त्यसमा पनि उनी विवादित बने । पूर्व खेलाडीहरू आक्रोशित बने । अन्ततः अल्मुताइरीले माफी नै मागे । र, आफ्नो आशय फरक रहेको प्रतिक्रिया दिए । लगातार दुई ठूला विवादमा मुछिएका अल्मुताइरीले खेलाडीलाई अनुशासनमा बस्नुपर्ने भन्दै सामाजिक सञ्जाल चलाउन नियन्त्रण गरे मिडियामा बोल्न पनि कडाइ गरे । मिडियामा बोल्न रोक नै लगाए । खेलाडीलाई रोक लगाए । तर, आफूले भने सामाजिक सञ्जालमा सक्रियता बढाए ।

कुवेती नागरिक अल्मुताइरी गत चैतमा नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीको मुख्य प्रशिक्षक नियुक्त हुँदा नेपालले कतारमा हुने फिफा विश्वकप–२०२२ तथा चीनमा हुने एएफसी एसियन कप–२०२३ को छनोट प्रतियोगिता खेलिरहेको थियो ।  अल्मुताइरीले नेतृत्व लिँदा नेपालको विश्वकप छनोटमा अघिल्लो चरण पुग्ने सम्भावनाा सकिसकेको थियो । तथापि, एएफसी एसियन कप छनोटको तेस्रो चरणमा स्थान बनाउने सम्भावना बाँकी थियो । र नेपालले साफ च्याम्पियनसिप खेल्दै थियो ।

कुवेतमा सम्पन्न छनोट प्रतियोगितामा नेपालले चाइनिज ताइपेईमाथि २–० को विजय हासिल ग¥यो भने जोर्डन र अस्ट्रेलियासँग पराजित भयो ।  त्यसपछि नेपालले घरेलु मैदानमा भारतसँग दुई मैत्रीपूर्ण खेल खेल्यो । एउटामा १–१ को बराबरी खेल्यो भने अर्कोमा २–१ ले पराजित भयो । कतारमा ओमानसँग मैत्रीपूर्ण खेलमा ७–२ ले पराजित हुँदै नेपाली टोली साफ च्याम्पियनसिप खेल्नका लागि माल्दिभ्स गयो । 

माल्दिभ्समा नेपाली टोली पहिलोपटक साफ च्याम्पियनसिपको फाइनलमा स्थान बनाउन सफल भयो । त्यहाँबाट अल्मुताइरीले पुनः अर्को विवादित अभिव्यक्ति दिए । आफु नेपाल नफर्किने ।  अन्तिम तीन दिनमा मैले धेरै नराम्रो अनुभव गरेँ । ममाथि धेरै आरोप लाग्यो । हिजो हाम्रो ३ बजे ट्रेनिङ थियो । त्यसकारण सहायक प्रशिक्षक र अर्को एकजना खेलाडी प्रि–म्याच प्रेस कन्फ्रेन्समा आएका हुन् ।

एउटा मिडियाले त्यसैलाई समाचार बनायो र मजाक उडायो,” नेपालका प्रशिक्षक अल्मुताइरीले साफको फाइनलमा स्थान बनाएपछि भनेका थिए, “आफ्नो प्रशिक्षकलाई त सम्मान गर्नुपर्छ । हामी प्रशिक्षक हौँ । नोकर होइनौँ । हामी परिवार हौँ । हामी मानव हौँ । हाम्रो बच्चाहरू छन् । मैले त्यो मिडियालाई सोधेँ । म्याच फिक्सिङको आरोप लगाएर खुसी भयौ ? गर्व महशुस भयो ? म नोकर होइन । प्रशिक्षक हुँ । फुटबल विकासका लागि नेपाल आएको हुँ । मैले नेपालमा भएको पत्रकार सम्मेलन भनेको थिएँ । म इतिहास रच्न चाहन्छु । त्यो आज पूरा भएको छ । अब हामी शनिबार फाइनल खेल्नेछौँ । यो मेरो अन्तिम खेल हुनेछ । त्यो खेलपछि म कहिल्यै नेपाल फर्किने छैन ।”

तर, उनी आफ्नो अभिव्यक्तिमा लामो समय टिक्न सकेनन् । फाइनलमा भारतसँग पराजित भएलत्तगै उनले पुनः नेपाल फर्किने संकेत दिए । फाइनल खेलमा पनि उनी टच लाइनमा बस्न पाएनन् । कारण उनी निलम्बनमा थिए । निलम्बनमा परेपछि उनले आफूमाथि आयोजकले अन्याय गरेको र न्यायका लागि कोर्ट अफ आर्बिट्रेस फर स्पोर्टस (सीएएस), फिफा र एएफसीमा जाने बताए । तथापि, उनी कतै गएनन् ।  नेपाल नफर्किने घोषणा गरेका अल्मुताइरी माल्दिभ्सबाट सीधै कतार गए । नेपाल फर्किएनन् । उनलाई फकाउन एन्फा अध्यक्ष कर्माछिरिङ शेर्पा उतै गए । अन्ततः एन्फासँगको सम्झैता नविकरण गरेर अल्मुताइरी २०२२ को सेप्टेम्बरसम्म नेपाल बस्ने गरी फर्किए । 

खेलाडीसँग विवाद

आफ्नो अस्पष्ट योजना सुनाएर बिदा मनाउन उनी पुनः नेपाल फर्किए । उनी बिदा मनाउन गए । तर, नेपालमा भने शीर्ष डिभिजनको शहिद स्मारक ‘ए’ डिभिजन लिग चलिरहेको थियो । उनी आधाजसो लिगका खेलमा उपस्थित भएनन् । अनलाइनमार्फत खेल हेरिरहेको दाबी गरे । नेपाल फर्किएपछि अफ्रिकन राष्ट्र मोरिससविरुद्धको मैत्रीपूर्ण खेलका लागि खेलाडीको नाम सार्वजनिक गरे । क्लबका प्रशिक्षकहरूले ‘आफ्ना खेलाडीलाई मुख्य प्रशिक्षक अल्मुताइरीले राष्ट्रिय टिममा पर्ने हो भने जोगिएर खेल्न भनेको’ आरोपसमेत लगाउन भ्याए ।

क्लबका पदाधिकारीले त्यतिबेला अल्मुताइरीबाट अनावश्यकरूपमा हस्तक्षेप भएको बताएका थिए । त्यसमा अल्मुताइरीले स्पष्टीकरण नै दिनुपर‍्‍यो । त्यसमा अल्मुताइरीले भनेका थिए, ‘‘मैले कहिल्यै पनि खेलाडीलाई लिगको खेलमा शतप्रतिशत ध्यान दिएर नखेल्नु भनेको छैन । क्लबमा शत प्रतिशत समय र ध्यान नदिनेले राष्ट्रिय टोलीमा पनि शतप्रतिशत नतिजा दिँदैन भन्ने मेरो विश्वास छ । ? मेरो उपस्थितिले खेलाडी तथा क्लबलाई दबाब सिर्जना भएको हो भने मसँग समस्या समाधानको एक उपाय छ । म टेलिभिजनमा लिगका खेल हेर्छु ।” 

लिग सकिएपछि नेपाली टोली एएफसी एसियन कप छनोटमा जुटेको थियो । कतारमा अफगानिस्तानविरुद्ध दुई मैत्रीपूर्ण फुटबल खेल्ने योजनामा थियो । एकाएक अल्मुताइरी पुनः विवादमा परे । यसपटक उनी आफ्नै ‘सन्तान’ जस्ता खेलाडीसँगको विवादमा मुछिएका हुन् । 

राष्ट्रिय टोलीको बन्द प्रशिक्षणमा रहेका १० खेलाडीले बैशाख १३ गते राति होटल छाडे । उनीहरूले वैशाख १५ पत्रकार सम्मेलन गर्दै मुख्य प्रशिक्षक अल्मुताइरीको ज्यादतीका कारण टिम छाड्नुपरेको बताएका थिए । उनीहरूले ‘अल्मुताइरीबाट तानाशाह व्यवहार गरेको भन्दै उनको अन्डरमा खेल्न नसकिने’ बताएका थिए । तर, १० खेलाडीसँगै कप्तान किरण चेमजोङ र विकेश कुथुलाई बाहिर राख्दै अल्मुताइरीले एएफसी कप छनोटका लागि टिमको घोषणा गरिसकेका छन् । 

अल्मुताइरी र खेलाडी बीचको विवादमा एन्फाले गठन गरेको विवादको समस्या पहिचान र सिफारिस कार्यदलले जेठ चार गते प्रतिवेदन बुझाइसकेको छ । अवकाशप्राप्त मेजर जनरल तथा पूर्वखेलाडी भिक्टर राणाको संयोजकत्वमा बनेको कार्यदलले २८ पृष्ठ लामो प्रतिवेदनमा ९ बुँदे सुझाव समेट्दै प्रतिवेदन बुझाएको थियो । जसमा एसियन कप छनोट प्रतियोगितापछि मुख्य प्रशिक्षक अल्मुताइरीको विकल्प खोज्न सुझाएको छ ।

अल्मुताइरीबारे कार्यदलको निष्कर्ष छ, “एकै पटक ९ जना खेलाडी क्याम्प छाडेर जानुमा मुख्य प्रशिक्षक, व्यवस्थापक तथा एन्फा सचिवालयको पनि अवश्य केही त्रुटि छन् । मुख्य प्रशिक्षकको स्वास्थ्य स्थितिले गर्दा उत्तेजक र तनावमा देखिनु, स्वास्थ्य परीक्षणको लागि विदा स्वीकृत रहेको अवस्था, फरक सामाजिक र सांस्कृतिक परिवेश, बारम्बार विवाद, तथा सामाजिक सञ्जालमा अनावश्यक टीका–टिप्पणी जस्ता क्रियाकलापले गर्दा राष्ट्रिय टिममा स्वच्छ वातावरण नभएको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा भविष्यमा अरू समस्या उब्जने प्रवल सम्भावनालाई समेत नकार्न सकिदैन । तसर्थः एसिया कप छनोट प्रतियोगिता पछि कतार फुटबल संघसँगको सहयोगलाई निरन्तरता र सहमति कायम राख्दै मुख्य प्रशिक्षकको अर्को विकल्प खोज्न सिफारिस गरिन्छ ।”

अहिले, एन्फा चुनावमा होमिएको छ । कार्यदलले दिएको सुझाव कार्यान्वयन गर्नका लागि एन्फा कार्यसमिति बैठक बस्नुपर्ने एन्फा महासचिव इन्द्रमान तुलाधर बताउँछन् । चुनावका कारण एन्फा कार्यसमितिको बैठक बस्ने सम्भावना न्यून छ । चुनाव पछि कुन नेतृत्व आउँछ, त्यो पछि नै थाहा हुनेछ । उनीहरूले त्यस सुझावलाई कार्यान्वयत गर्छन् कि गर्दैनन्, त्यो पनि अनिश्चित नै छ । त्यसका बाबजुद नैतिकताका आधरमा अल्मुताइरीले साँच्चिकै राजीनामा दिन्छन् कि दिँदैनन्, त्यो पनि अनिश्चित नै छ ।