काठमाडौं । प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापाले अर्को महिना अवकाश पाउँदैछन् । उनी आजैदेखि एक महिना बिदामा बस्दैछन् ।

तीनवर्षे कार्यकाल पूरा गरेर उनी आजबाट बिदामा बस्न लागेका हुन् । नेपाली सेनामा अवकाश पाउनुअघि एक महिना बिदामा बस्ने चलन छ ।

सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले रथी प्रभुराम शर्मालाई नेपाली सेनाको कायममुकायम प्रधानसेनापति तोकेकी छन् । क्षमता र दक्षताको आधारमा ‘चेन अफ कमान्ड’अनुसार प्रधानसेनापति नियुक्त गर्ने परम्परा छ । रथी शर्मा ब्राह्मण समुदायबाट प्रधानसेनापति हुने पहिलो व्यक्ति हुनेछन् ।

यसअघि, पृथ्वीनारायण शाहको पालामा महेश्वर पन्त र श्रीहर्ष पन्त सेनापतिसम्म भएको इतिहासविद् प्रा. दिनेशराज पन्त बताउँछन् । “धेरैले राणाकालीन समयमा भीमसेन थापाको पतनपछि पण्डित रंगनाथ पौडेल सेनापति भएको ठान्छन् । तर, इतिहासमा उल्लेख भएअनुसार उनी मुख्तियारी पद अर्थात् अहिलेको भनाइमा प्रधानमन्त्री थिए,” प्रा. पन्तले भने ।

को हुन् बलाधिकृत रथी शर्मा ?

वि.सं. २०२० पुस २१ गते काठमाडौंमा जन्मिएका शर्मा ०३७ सालदेखि नेपाली सेनामा कार्यरत छन् । भावी प्रधानसेनापति शर्माले स्वदेशका सबै व्यावसायिक तालिमहरु सफलतापूर्वक सम्पन्न गरेका छन् । उनले भारतबाट राष्ट्रिय प्रतिरक्षा, अमेरिकाबाट आतंकवाद तथा सुरक्षा, थाइल्यान्ड र पाकिस्तानबाट प्रतिरक्षा र बंगलादेशबाट शान्ति सेनासम्बन्धी उच्चस्तरीय तालिम तथा सेमिनारहरु पनि पूरा गरेका छन् । शर्माले सेनाको अपरेसनल योजना निर्माण र कार्यान्वयन गर्ने युद्धकार्य महानिर्देशकको भूमिका निर्वाह गरिसकेका छन् ।

विगत एक वर्षदेखि बलाधिकृत र बलाध्यक्ष दुवैको जिम्मेवारीमा रहेका शर्मा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षासम्बन्धी समसामयिक समस्या तथा चुनौतीहरुको बारेमा पूर्ण रूपमा जानकार रहेको बताइन्छ । सोही कारण नेपालको राष्ट्रिय सुरक्षामा उनको उल्लेखनीय योगदान हुने सेनाका एक अधिकारीले बताए ।

करिब चार दशक लामो सैनिक सेवाका दौरान रथी शर्माले गुल्म, गण, बाहिनी, पृतनासहित जंगी अड्डास्थित सैनिक सचिव, भर्ना छनोट निर्देशक, नीति तथा योजना निर्देशक, सहबलाध्यक्ष, युद्धकार्य महानिर्देशक, सम्भाररथी, बलाध्यक्ष र बलाधिकृतको जिम्मेवारीहरु सम्पन्न गरेका छन् । हरेक जिम्मेवारीको नजिकबाट अनुभव र ज्ञान रहेकोले उनको कार्यकालभर व्यावसायिक अभिभावकत्त्व प्रदान हुने संगठनभित्र विश्वास रहेको ती अधिकारी बताउँछन् ।

रथी शर्माले संयुक्त राष्ट्रसंघको शान्ति मिसनको दौरान पूर्वी टिमोरमा गुल्म र कंगोमा गणको अन्तर्राष्ट्रिय कमान्ड सम्हालेका थिए । तीन वर्षसम्म बंगलादेशमा सैनिक सहचारीको कार्यभार सम्हालिसकेका कारण उनको कार्यकालमा सेनाको सैनिक कूटनीतिमा उल्लेखनीय परिणाम आउने अपेक्षा गरिएको छ ।

रथी शर्माले त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट इतिहासमा एमए र भारतको मद्रास विश्वविद्यालयबाट प्रतिरक्षा तथा रणनीतिक शास्त्रमा एमफिल गरेका छन् ।

सरल स्वभाव, स्पष्ट अभिव्यक्ति र ठोस निर्णय गर्ने क्षमताका लागि उनी परिचित छन् । कोभिड–१९ का कारण प्रभावित तालिमहरु सञ्चालन गरी सेनाको अपरेसनल क्षमतालाई अभिवृद्धि गर्नु उनको मुख्य प्राथमिकता रहेको छ । यस्तै, तीन जोड एक अवधारणाअनुसारको सेनाको पुनःसंरचनालाई व्यवस्थित ढंगले कार्यान्वयनमा ल्याउनुलगायत शर्माका प्राथमिकतामा छन् ।