काठमाडौं । सूर्यबहादुर केसी व्यवसायी मात्रै नभएर समाजसेवी पनि हुनुहुन्थ्यो । तीक्ष्ण बुद्धि उहाँमा थियो । हामीसँगसँगै बस्यौँ, खायौँ । ठेक्कापट्टा पनि करिब १५ वर्षसम्म सँगसँगै ग¥यौं । धेरै खुबी भएको, विलक्षण खालको हुनुहुन्थ्यो । हामीले १५ वर्ष लगाएर पढ्दा उहाँले १० वर्षभित्रै सक्नुभएको थियो । राजनीतिमा पनि सक्रिय हुनुहुन्थ्यो । पञ्चायतमा वडा अध्यक्ष, गाविस अध्यक्ष, उपप्रधान, प्रधान त्यस्तो किसिमले बन्ने परम्परा थियो । तर, उहाँ पोखराको एकैपटक प्रधानपञ्च हुनुभयो । राजनीतिमा पनि त्यसरी फड्को मार्नुभयो ।
ठेक्कापट्टामा पनि हामी डी, सी, बी गरेर अहिलेको चरणमा पुगेका हौं । उहाँ डी, बी अनि ए गरेर आउनुभयो । उहाँमा समाजसेवा, व्यवसायमा काम गर्ने फरक खालको खुबि थियो । उहाँलाई कुनै पनि सफलता हासिल गर्न धेरै लामो समय लाग्ने गरेको थिएन । जुनसुकै काममा पनि थोरै समयमै सफल हुनुभयो । उहाँको जन्म पनि ७ महिनामै भएको थियो ।
...
असाध्यै मिलनसार हुनुहुन्थ्यो । ठुला मान्छेसँग अलिकति ‘एग्रेसिभ’ हुने तर साना खालका मान्छेले गल्ती गरिहाल्यो भने पनि सम्झाउने खालको स्वभाव थियो । सानालाई बढी मित्रताको व्यवहार गर्नुहुन्थ्यो भने माथिल्लो ओहोदामा पुगेका मान्छेहरु, कर्मचारी–मान्छेसँग अलिकति एग्रेसिभ व्यवहार गर्नुहुन्थ्यो ।
उहाँको बुबा पनि निर्माण व्यवसायी हुनुभएको, पारिवारिक आर्थिक स्थिति पनि राम्रै भएको हुनाले हामीले क, ख सँगै पढेपछि बाँकी स्कुलको शिक्षा सँगै गरेनौं ।
उहाँ गण्डकी बोर्डिङ स्कुलमा पढ्नुभयो । त्यो बेलामा गण्डकी बोर्डिङमा पढ्नु भनेको आर्थिक स्थिति दह्रो भएको परिवार चाहिन्थ्यो । त्यसपछि पीएन क्याम्पसमा भने सँगै पढ्यौं ।
...
राजा वीरेन्द्रप्रति बढी प्रभावित हुनुहुन्थ्यो । राजा पनि उहाँसँग बढी प्रभावित नै भएको देखिन्थ्यो । त्यो बेलामा पोखराको प्रधानपञ्च हुनुभयो, सानै उमेरमा । त्यतिखेर उहाँ बढी सामाजिक काम गर्ने, पोखरालाई हरियाली बनाउनुपर्छ भन्ने स्वभाव थियो । राजा वीरेन्द्रले पनि त्यस्तै खालको पोखरालाई हरियाली बनाउनुपर्छ भनेर हुकम बक्स पनि भएको रहेछ । त्यसैले सामाजिक काममा दत्त, चित्त भएर लाग्ने गर्नुहुन्थ्यो । आफ्नो व्यवहारभन्दा सामाजिक काममै बढी लाग्नुभयो । कसरी देश विकास गर्ने, साधारणभन्दा साधारण व्यक्तिको आर्थिक उन्नतीको कुरालाई बढी चिन्तन मनन गर्नुहुन्थ्यो र लागि पर्नुहुन्थ्यो ।
...
देशलाई उज्यालो बनाउनुपर्छ, समृद्धको मार्गतर्फ लैजानुपर्छ भन्नुहुन्थ्यो । त्यसैले निजी क्षेत्रबाट जलविद्युत उत्पादन गर्नेमा सम्भवतः दोस्रो व्यक्तिमा पर्नुहुन्छ । उहाँको नेतृत्वमा बनेको ४.५ मेगावाटको भगवती हाइड्रोपावर विजयपुर–१ सञ्चालनमा छ । सायद निजी क्षेत्रबाट बनाइएको यो हाइड्रोपावर दोस्रो हुनुपर्छ । सिभिल हाइड्रोपावर विजयपुर–२ ले उत्पादन सुरु गर्ने चरणमा छ । यो पनि उहाँकै नेतृत्वमा निर्माण भइरहेको छ ।
सेती १ ले पनि उहाँकै नेतृत्वमा उत्पादन सुरु गरेको हो । उहाँकै अगुवाइमा ५ मेगावाटको मर्दि खोला हाइड्रोपावर १ ले पनि बिजुली उत्पादन गरिरहेको छ । अर्को मर्दि खोला २ ले पनि उत्पादन सुरु गरिसकेको छ । सिक्लेस हाइड्रोपावरले पनि उत्पादन सुरु गरिसकेको छ । सेतीमा पनि २१ र ३५ मेगावाटका जलविद्युत आयोजनाको काम भइरहेको छ । यी आयोजना उहाँका छोराहरुले हेरिरहनुभएको छ ।
जलविद्युतको लाइसेन्स लिने तर उत्पादन नगरिएको र १८ घण्टासम्मको लोडसेडिङ्ग भएको बेलामा उहाँले सकेसम्म नेपाल अधिराज्यलाई नै उज्यालो बनाउनुपर्छ नसके पनि आफू जन्मिएको गण्डकी अञ्चललाई उज्यालो बनाउनुपर्छ भन्नुहुन्थ्यो । पोखरालाई त जति चाहिन्छ, त्यति म आफै बिजुली उत्पादन गर्छु भन्ने उहाँमा थियो ।
यस्तै शिक्षा क्षेत्रमा पनि उहाँको धेरै योगदान छ । कालिका क्याम्पस उहाँकै अगुवाइमा निर्माण भएर सञ्चालन भइरहेको छ । पोखराभित्रका र बाहिरका समेत साना साना स्कुलहरुलाई ५–१० लाख रुपैयाँ दिने चन्दा प्रेमी हुनुहुन्थ्यो ।
बहुआयामिक मान्छे हुनुहुन्थ्यो । धार्मिक क्षेत्रमा पनि त्यस्तै हुनुहुन्थ्यो ।