काठमाडौं । भारतले पाकिस्तानसँगको सिन्धु नदी सम्झौता निलम्बन गरेपछि सिन्धु नदीमा एकतर्फी रूपमा जलविद्युत् परियोजनाहरूको काम सुरु गरेको छ । 

समाचार संस्था रोयटर्सका अनुसार भारतले कश्मीरको दुई जलविद्युत् परियोजनाहरूको जलासयको क्षमता बढाउने काम सुरु गरेको छ । यसको पृष्ठभूमि पाकिस्तानसँग हालैको दिनमा विकास भइरहेको तनावपूर्ण अवस्थासँग सम्बन्धित रहेको समाचारमा उल्लेख छ ।

गत महिना भारतले कश्मीरमा २६ जना पर्यटकको मृत्यु हुने गरी भएको आक्रमणमा तीनमध्ये दुई आक्रमणकारी पाकिस्तानी नागरिक भएको पहिचान गरेको थियो । त्यसपछि पाकिस्तानी कृषिको ८० प्रतिशत सिंचाइ सुविधा उपलब्ध गराउने सिन्धु नदी सम्झौता निलम्बन गरेको थियो । 

अहिले भारतले सिन्धु नदीमा एकतर्फीरूपमा सुरु गरेको जलविद्युत् परियोजनाहरूको काम सिन्धु नदी सम्झौता (इन्डस वाटर ट्रिटी)को प्रावधानभन्दा बाहिर गएर गरेको पहिलो ठोस काम भएको रोयटर्सले उल्लेख गरेको छ । 

पाकिस्तानले कश्मीर आक्रमणमा कुनै भूमिका नभएको दाबी गर्दै सिन्धु नदी सम्झौताको निलम्बनलाई अन्तर्राष्ट्रिय कानुनी चुनौती दिने धम्की दिएको छ । 

पाकिस्तानको पानीको प्रवाह रोक्ने वा मोड्ने कुनै पनि प्रयासलाई युद्धको कार्य मानिने उसले बताएको छ । 

रोयटर्सलाई जानकारी दिने तीनवटा स्रोतका अनुसार भारतको सबैभन्दा ठूलो राज्यनियन्त्रित जलविद्युत् कम्पनी एनएचपीसी लिमिटेड र जम्मू–कश्मीर क्षेत्रका अधिकारीहरूले बिहीबारदेखि जलासयमा रेजरवायर फ्लशिंगको काम सुरु गरेका हुन् ।

उनीहरूका अनुसार यो प्रक्रियाले सुरूमा पानीमा रहेका बालुवा र ढुंगाका कण नदी तल्लोतटीय क्षेत्रमा पठाउँदा यसले अचानक बाढीको अवस्था निम्त्याउँन सक्छ । तर, पछि जलासय फेरि भर्दा पानीको प्रवाह घट्ने सम्भावना हुन्छ ।

यसले तत्काल पाकिस्तानी क्षेत्रमा पानीको आपूर्तिलाई प्रभावित नगरे पनि अन्य बाँधहरूमा पनि यस्तै प्रयास भए दीर्घकालमा असर गर्नसक्ने समाचारमा बताइएको छ । 

यो क्षेत्रमा यस्ता आधा दर्जनभन्दा बढी परियोजनाहरू रहेका छन् । 

भारतले अहिले सालल र बगलिहार परियोजनामा यस्तो निर्माणको काम गरेको हो । सन् १९८७ र २००८/०९ मा क्रमशः निर्माण गरिएका ती परियोजनामा यस्तो काम गरिएको यो पहिलोपटक हो । सन्धिले यस्तो गतिविधि गर्न रोक लगाएको छ । भारतले पाकिस्तानलाई यसको जानकारी पनि दिएको छैन ।
 
दुवै देशले तीनवटा युद्ध र धेरै अन्य विवादहरू सामना गरे पनि सन् १९६० देखि यो सन्धिलाई पालना गर्दै आएका थिए ।