काठमाडौं । परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवाले भारतको ओडिसास्थित केआईआईटी विश्वविद्यालयमा अध्ययनरत नेपाली विद्यार्थीको मृत्युपछि विकसित घटनाक्रमलाई कूटनीतिक माध्यमबाट समाधान गरिएको बताएकी छन् । ओमनको मस्कटमा आयोजित आठौँ हिन्द महासागर सम्मेलनमा सहभागी भएर बिहीबार (फागुन ८) स्वदेश फर्कने क्रममा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा उनले यस्तो बताएकी हुन् ।

उक्त विश्वविद्यालयमा अध्ययनरत नेपाली विद्यार्थी प्रकृति लम्सालको मृत्युको विषयमा बुधबार आफूले ओडिसाका उच्च शिक्षामन्त्री सूर्यवंशी सुरजसँग फोनमा कुराकानी गरेको उनले जानकारी गराइन् । प्रकृतिको मृत्युको निष्पक्ष अनुसन्धान र दोषीमाथि कानुनी कारबाहीका साथै त्यहाँ रहेका नेपाली विद्यार्थीलाई कलेजमा सुरक्षित वातावरणसहित पठनपाठनको व्यवस्थाका निम्ति आग्रह गरेको उनले बताइन् ।

मन्त्री सुरजले उक्त घटनालाई ओडिसा राज्यले गम्भीर रूपमा लिएको र प्रकृतिलाई न्याय र दोषीमाथि कारबाहीका निम्ति उच्चस्तरीय छानबिन समिति गठन गरिएको जानकारी गराएको उनले उल्लेख गरिन् ।

“उक्त घटनापछि हामीले तत्कालै कूटनीतिक पहल सुरु गर्‍यौँ । मृतकलाई न्याय र दोषीमाथि कारबाहीको माग त छँदै छ, त्यहाँ अध्ययनरत नेपाली विद्यार्थीको सुरक्षित पठनपाठनको व्यवस्थाका लागि सम्बद्ध निकायहरूबीच समन्वय गर्‍यौँ,” उनले भनिन्, “त्यसपछि विश्वविद्यालयले माफी मागेर विद्यार्थीलाई होस्टेल फर्काएको छ भने दुर्व्यवहार गर्ने कलेजका स्टाफलाई कारबाही गरेको छ ।” 

एक प्रश्नको जवाफमा मन्त्री डा. देउवाले नेपाली विद्यार्थी हाल विश्वभर पुगेका तर सबैको तथ्यांक परराष्ट्रसँग नरहेको बताइन् । आउँदा दिनमा यस्तो तथ्यांक परराष्ट्रमा नै रहने व्यवस्था गर्न सकिए उद्धारका निम्ति सजिलो हुने उनले विश्वास व्यक्त गरिन् ।

“नेपालीहरू को कहाँ र कुन अवस्थामा छन् भन्ने कुरा परराष्ट्रलाई थाहा छैन, तर समस्यामा परेपछि र उद्धार गर्नुपर्ने भएपछि थाहा हुन्छ,” उनले भनिन्, “त्यसपछि लगत्तै उनीहरूको उद्धार गर्नका लागि परराष्ट्रसँग पर्याप्त जनशक्ति पनि छैन, यसकारण पनि समस्या भइरहेको छ ।”

ओमन भ्रमणबारे उनले सामुद्रिक साझेदारीतर्फको नयाँ क्षितिजको यात्रा मुख्य विषय राखिएको उक्त सम्मेलनमा आफूले नेपालका तर्फबाट सहभागी भई सम्बोधन गरेको जानकारी गराइन् ।

सम्मेलनमा हिन्द महासागरीय क्षेत्रका ४० देशका विदेशमन्त्रीको सहभागिता थियो । सम्मेलनमा उनले ग्लोबल साउथको आवाजलाई थप सशक्त पार्नेसम्बन्धी सत्रमा सम्बोधन गरेकी थिइन् ।

भ्रमणका क्रममा उनले भारतीय विदेशमन्त्री डा. जयशंकरसँग द्विपक्षीय भेटवार्ता गरेकी थिइन् । उनले ओमनका विदेशमन्त्री, ऊर्जा र खनिजमन्त्री, सम्पदा तथा पर्यटनमन्त्रीका साथै इरान, संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई) र श्रीलंकाका विदेशमन्त्री एवं जापानका विदेश राज्यमन्त्रीसँग ‘साइडलाइन’ भेट गरेकी थिइन् ।

इरानका विदेशमन्त्रीसँगको भेटवार्ताका क्रममा मन्त्री डा. देउवाले प्यालेस्टाइनी लडाकु समूह हमासको नियन्त्रणमा रहेका नेपाली विद्यार्थी विपीन जोशीको रिहाइका निम्ति पहल गरिदिन आग्रह गरेकी थिइन् ।

यस्तै, जापानका विदेश राज्यमन्त्रीसँगको भेटमा उनले नेपालमा गएको असोजमा आएको बाढीका कारण क्षति पुगेको बीपी राजमार्गको पुनर्निर्माणका निम्ति सहयोग गर्न आग्रह गरेकी थिइन् ।

यूएई, श्रीलंका र ओमनका विदेशमन्त्रीसँगको भेटका क्रममा गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा उडान सुरु गर्न सम्बद्ध देशहरूलाई उनले आग्रह गरेकी थिइन् ।

नेपाल र ओमनबीच कूटनीतिक तथा पर्यटन क्षेत्रका दुई छुट्टाछुट्टै समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर पनि भएको परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ ।