काठमाडौं । काठमाडौं महानगरपालिकाले छात्रावासहरूलाई तोकिएको मापदण्डअनुरुप सञ्चालन गराउन सूचकका आधारमा अनुगमन गरी नियमन गर्ने भएको छ । शिक्षा विभागले सम्पादन गरिरहेका काम र आगामी योजनाका विषयमा जानकारी लिँदै महानगरकी उपमयेर सुनिता डंगोलले छात्रावास नियमन र व्यवस्थापन गर्ने बताएकी हुन् ।

उनका अनुसार, छात्रावास (होस्टेल)लाई व्यवस्थित, मर्यादित, सुरक्षित, पारदर्शी बनाउन तथा त्यहाँ बस्ने विद्यार्थी र सञ्चालकको अधिकतम हित गराउन जारी गरिएको ‘छात्रावास सञ्चालनसम्बन्धी मापदण्ड २०८०’ ले तोकेका व्यवस्था स्वतः कार्यान्वयनमा ल्याउने व्यवस्थाका लागि विभागले काम गर्नुपर्नेछ ।  

मापदण्डले महानगरपालिकाभित्र छात्रावास (होस्टेल) सञ्चालन गर्न कार्ययोजना, प्रतिबद्धतासहितको निवेदन, वडाको सिफारिस, छात्रावास राख्ने भवनको नक्सा र नक्सा पास प्रमाणपत्र, निर्माण सम्पन्न प्रमाणपत्रका कागजातसहित दर्ता प्रक्रियाका जानुपर्ने महानगरले जनाएको छ ।

आफ्नै घरमा आफैँले सञ्चालन गरेको जग्गाको लालपूर्जा र भाडामा भवन लिएको भए सम्झौताको प्रतिलिपि बुझाउनुपर्ने हुन्छ । स्थलगत अनुगमन तथा वस्तुस्थितिको जाँचपछि महानगरपालिकाको शिक्षा विभागले सञ्चालन अनुमति दिनेछ ।

महानगरका अनुसार छात्रावासभित्र न्यूनतम पूर्वाधार शौचालय, भान्छा घर, पानीको आपूर्ति, विद्युत्, प्रत्येक छात्रछात्राका लागि पलङ्, दराज र टेबल, फोहोरमैला व्यवस्थापन तथा सरसफाइको प्रबन्ध, कोठाहरू फराकिला, खुल्ला, कोठामा पर्याप्त प्रकाश, हावा दोहोरो आउने जाने हुनुपर्नेछ ।   

महानगरको छात्रवास नियमन प्रावधानअनुसार आगलागी जस्ता सम्भावित विपद् व्यवस्थापनका लागि फायर इस्टीङ्ग्वीसरलगायत सामग्री तथा उपकरण, प्राथमिक उपचारको लागि सामग्री हुनुपर्छ ।

त्यस्तै, कोठा र शौचालयबाहेक अन्य स्थानको निगरानीका लागि सीसीटीभी क्यामरा जडान गर्नुपर्छ । हुलदंगा हुने, प्रदूषण हुने ठाउँमा छात्रावास राख्न हुँदैन । छात्र र छात्राका लागि सञ्चालन गरिने भवन आमनेसामने हुनुहुँदैन । एकबाट अर्कोको दुरी कम्तीमा २ सय मिटर हुनुपर्नेछ । सेवासुविधा, जिम्मेवारी तथा कर्तव्य, अनुशासन, गोपनीयता, आचारसंहितासम्बन्धी आन्तरिक नियम बनाउन सक्नेछन् । यस्ता नियम महानगरपालिकामा पेस गरेर सहमति लिनुपर्नेछ ।

महानगरपालिकाले तोकेको आकारमा स्पष्ट देखिने गरी परिचय पाटी राख्नुपर्छ । बस्ने छात्रछात्राको हालसालै खिचेको तस्बिर, पहिचान देखिने सरकारी कागज राख्नुपर्छ । असम्बन्धित व्यक्ति भित्र आउन दिनुहुँदैन । शैक्षिक वातावरण मिलाउनुपर्छ ।

कोठाभित्र मदिराजन्य, लागुपदार्थ, सूर्तिजन्य पदार्थ ओसारपसार, बिक्री वितरण र प्रयोग गर्न पाइँदैन ।

मापदण्डमा छात्रावाससँग सम्बद्ध व्यक्ति, वार्डेन र छात्रछात्राको काम कर्तव्य र अधिकार, अनुगमनलगायत व्यवस्था छन् । शुल्क, दण्ड सजाय, विवाद समाधानसहित विषयलाई पाँचवटा परिच्छेदमा व्यवस्था गरिएको छ ।

सञ्चालकबाट अभिभावकीय भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने भएकोले उमेर ३० वर्ष पूरा भएको हुनुपर्नेछ ।