सरकारसँग वार्ताको तयारी गर्दागर्दै पनि पाथीभरा केबलकार योजना विरोधी समूहले ‘बन्द’ आह्वान गरेर पूर्वी नेपाल विशेषगरी पहिलेको मेची अञ्चलको जनजीवन अस्तव्यस्त बनाएको छ । सडकहरू जबर्जस्ती बन्द गराइएका छन् भने बजार र उद्योगहरूमा पनि बन्दको प्रभाव परेको देखिन्छ ।
ताप्लेजुङ्स्थित पाथीभरा देवीको मन्दिरसम्म जान केबलकार बनाउने निजी क्षेत्रको योजनाको विरोधमा स्थानीयहरूले आन्दोलन थालेका थिए । त्यही क्रममा झडप हुँदा गत १० गते सशस्त्र प्रहरीले चलाएको गोली लागेर गम्भीर घाइते भएका तीन जना आन्दोलनकारीको उपचार भइरहेको छ ।
प्रहरी दमनको विरोधमा आन्दोलनकारीहरूले माघ १४ गतेदेखि मेची राजमार्ग र तमोर करिडोरमा यातायात सञ्चालन गर्न रोकेका छन् । यही क्रममा आइतबार अरुण पूर्वका ९ जिल्ला बन्दको आह्वान गरिएको थियो । बन्दका कारण सर्वसाधारण जनताको जनजीवन अस्तव्यस्त भएको हो ।
पाथीभरा देवीको मन्दिरसम्म पुग्ने केबलकार निर्माण गरिनु उचित हो कि होइन भन्नेमा विवाद हुनसक्छ । स्थानीय सांस्कृतिक, सामाजिक र केही हदसम्म आर्थिक जनजीवनमा पनि केबलकार निर्माणबाट प्रतिकूल प्रभाव पर्नसक्छ भन्ने आन्दोलनकारीहरूको सन्हेदलाई उपेक्षा गर्न मिल्दैन ।
सरकार र आन्दोलनकारीबीच वार्ताका लागि समितिहरू बनेका छन् । स्थानीय जनताका उचित मागहरूको सम्बोधन गरिनु पनि पर्छ । पाथीभरा देवी सबैकी भए पनि त्यस क्षेत्रको विकास र प्राकृतिक स्रोतमा मूल अधिकार भने स्थानीय जनताकै हुन्छ भन्ने बिर्सन मिल्दैन ।
यसरी नै बिर्सन नमिल्ने सत्य के पनि हो भने आन्दलनको पक्ष वा विपक्षमा लाग्ने वा कतै पनि नलाग्ने अधिकार त्यहाँका नागरिकको हुन्छ । कुनै पनि आन्दोलनमा कसैलाई पनि जबर्जस्ती घिसार्न पाइँदैन । कसैले बलजफ्ती गरेमा त्यो प्रचलित कानुनअनुसार दण्डनीय फौजदारी अपराध मानिन्छ ।
यसैले अरूण पूर्वका ९ जिल्ला बन्द गराउने कार्य पनि आन्दोलनको सही अभ्यास होइन । अरूको स्वतन्त्रतामा अतिक्रमण गर्ने आन्दोलनकारीको राज्यसँग न्याय माग्ने नैतिक अधिकार हुँदैन । यसैले पाथीभरामा ‘नो केबलकार’ आन्दोलनरतहरूले गरेको बन्दको आह्वान अनुचित हो ।
शान्तिपूर्ण आन्दोलनका अरू पनि अभ्यासहरू हुन्छन् । नेपाली समाजले ‘बन्दको आह्वान’ लाई अवज्ञा गरे भौतिक आक्रमण सहनुपर्ने अर्थमा बुझेको छ । यसैले बन्द जति सफल भएको देखिन्छ त्यसप्रति जनतामा उत्तिकै वितृष्णा बढ्ने गरेको हुन्छ ।
बन्दबाट जनताले भोग्नुपरेको सास्ती र क्षतिको निम्ति आह्वानकर्ताहरूले जनसाधारणसँग क्षमायाचना गर्दै तत्काल बन्द फिर्ता लिनु उचित हुनेछ । यस्तै, बन्दको अभ्यासलाई निरुत्साहित गर्न समाजले पनि बन्द आह्वानको सामूहिक बहिष्कार गर्नुपर्छ । सही रहने हो भने बन्दको अत्याचार कहिल्यै बन्द हुनेछैन ।