काठमाडौं । खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागले कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजारमा मंगलबार गरेको अनुगमनमा केही तरकारीमा विषादीको अवशेष मापदण्डभन्दा अधिक देखियो ।

यस्तो अवस्थाका तरकारी तीनदिन क्वारेन्टाइनमा राख्न विभागले निर्देशन दियो । चितवनबाट आयातित ११४ केजी हरियो सिमी बुधबारदेखि तीन दिन क्वारेन्टाइनमा रहनेछ । विभागका अनुसार सो सिमीमा इन्जाइम इन्हिविशन विषादीको अवशेष (रुकावट प्रतिशत) ४२ प्रतिशतसम्म पाइएको थियो ।

आलु, प्याज, गोलभेडा, साग, गाँजर, बोडी, चम्सुर, च्याउ, ब्रोकाउली, काउली, बन्दा, खुर्सानी, सुन्तलालगायत २२ प्रकारका फलफूल तथा तरकारीमा विषादीको मात्रा परीक्षण गरिएको थियो ।

सो क्रममा न्यूनतम एकदेखि ४२ प्रतिशतसम्म इन्जाइम इन्हीविशन देखिएको विभागका प्रवक्ता मोहनकृष्ण महर्जनले जानकारी दिए । ती तरकारी काठमाडौं, भक्तपुर, लतिलपुर, काभ्रे, तनहुँ, सिन्धुली, स्याङ्जा, गोर्खा, रामेछाप, सुनसरी, कास्की, पर्वत, नुवाकोट, धादिङ, पर्सा, सर्लाही, मकवानपुर, बारालगायत २० जिल्लाबाट भित्र्याइएका हुन् ।

भारतबाट ल्याइएको एक गाडी तरकारी समेत विभागले आरबीपीआर विधिबाट परीक्षण गरेको थियो ।

कालीमाटीबाहेक अन्य नाकाबाट भित्रिएका तथा स्थानीय उत्पादन अधिकांश तरकारीमा भने कुनै निकायको अनुगमन र परीक्षण हुँदैन । यसले तरकारी प्रयोगको हकमा आमनागरिक सुरक्षित छैनन् भन्ने देखाउँछन् ।

मापदण्डभन्दा बढी प्रतिशतमा इन्जाइम इन्हिविशन देखिनु भनेको तरकारीमा विषादी धेरै प्रयोग भएको छ भन्ने हो ? बाह्रखरीको प्रश्नमा विभागका प्रवक्ता महर्जन भन्छन्– इन्जाइम इन्हिविशन प्रत्यक्ष विषादीको मात्रा नभइ परीक्षणका क्रममा देखिएको विषादी अवशेषको दर हो ।

कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्रालयले विषादीको अवशेष, जसलाई रुकावट प्रतिशतमा मापन गरिन्छ, ३५ प्रतिशतभन्दा कम रहेको तरकारी तथा फलफूल उपभोग योग्य हुने मापदण्ड तोकेको छ ।

त्यस्तै, ३५ देखि ४५ प्रतिशतसम्म रुकावट देखिएमा केहीदिन राख्ने र पर्खनेगरी त्यस्ता तरकारी तथा फलफूललाई क्वारेन्टाइनमा राख्ने गरेको छ । तर, यो मात्रा ४५ प्रतिशतभन्दा बढी भए उपभोग गर्न पूर्ण अयोग्य हुने र त्यसलाई बिसर्जन नै गर्नुपर्ने मापदण्डमा उल्लेख छ ।

प्रवक्ता महर्जनका अनुसार इन्जाइम इन्हिविशन मापदण्डभन्दा बढी देखिनु तरकारी तत्काल खान योग्य छैन भन्ने नै हो । तर केहीदिन होल्ड गरेर सो तरकारी खान मिल्छ, निश्चित समय राखेपछि विषादीको मात्रा स्वतः घटेर जान्छ ।

तरकारी किनेर तत्काल फ्रिजमा नराख्न र विषादी बढी भए पनि त्यसको असर कम गर्न एकदेखि दुईदिन फ्रिजबाहिरै राख्न विज्ञहरू सुझाव दिन्छन् ।