विराटनगर । कोसी प्रदेश सरकारले आयोजना गर्ने तय भएको लगानी सम्मेलन तयारी सुरु नहुँदै विवादमा तानिएको छ । विराटनगरका उद्योगी व्यवसायीसम्बद्ध संगठन र संस्थाहरूबीच आपसी मतभेद र एकले अर्कोलाई निषेध गर्न खोजेपछि प्रदेश सरकारको लगानी सम्मेलन प्रारम्भमै विवादमा तानिएको हो ।

संघीय सरकारले यसअघि गरेका लगानी सम्मेलनमा प्रतिबद्धता जनाएका लगानी समेत अपेक्षित नआएको अवस्थामा प्रदेशले गर्ने सम्मेलनको हैसियत र औचित्यमाथि त्यसै प्रश्न तेर्सिएकै छ । 

नेपाल उद्योग परिसंघ कोसी प्रदेश समितिले लगानी सम्मेलनमा उद्योगी व्यवसायीको समान हैसियतको प्रतिनिधित्वमाथि प्रश्न उठाउँदै बहिष्कार गर्ने चेतावनी दिएको छ । परिसंघका अध्यक्ष पवन शारडाले उद्योगीको असन्तुष्टि लिखित रूपमै प्रदेश सरकारलाई जानकारी गराएका छन् ।

मुख्यमन्त्री हिक्मत कार्कीलाई पत्रमार्फत ध्यानाकर्षण गराउँदै ‘लगानी सम्मेलनको सबै प्रक्रियाबाट आफूहरू अलग रहन सक्ने’ चेतावनी दिइएको छ । 

कोसी सरकारले यही माघ ११ देखि १३ गतेसम्म प्रदेश लगानी सम्मेलन गर्ने घोषणा गर्दै तयारी अघि बढाएको छ । यसका लागि प्रदेशको आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री रामबहादुर मगरको नेतृत्वमा लगानी सम्मेलन निर्देशक समिति र आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्रीको नेतृत्वमा नीतिगत तथा कानुन सुधार समिति गठन गरिएको छ । 

प्रदेश लगानी प्राधिकरणलाई समन्वय, सहजीकरण गर्दै लगानीका क्षेत्र तय गर्ने जिम्मेवारी तोकिएको छ । सम्मेलन गर्न तीन करोड रुपैयाँ बजेट छुट्टयाइएको छ ।

प्रदेश सरकार आफैँ आयोजक बनेर सम्मेलन गर्नुको साटो कुनै अर्को औद्योगिक संस्थालाई जिम्मेवारी तोक्न लागेको परिसंघको आरोप छ । अध्यक्ष सारडा भन्छन्, “हामीलाई सह–संयोजक राखेर अरु संगठनलाई जिम्मेवारी दिन लागिएको हो भन्ने हाम्रो बुझाइ छ । यसप्रति हाम्रो आपत्ति छ ।”

शारडाले सरकार आफैँ आयोजक भएर कार्यक्रम गर्नुपर्ने र यस विषयमा सरोकारवालासँग थप छलफल गर्नुपर्ने सुझाव दिए । “राज्यको कार्यक्रम कसैकोतम्बुमा बसाएर गर्दा त्यसको के सन्देश जान्छ ?’’ अध्यक्ष शारडाले बाह्रखरीसँग भने, “कुनै मेलामा पाहुना बोलाएर लगानी सम्मेलन गर्दा शोभनीय देखिँदैन । संस्थालाई दिने हो भने सबैको समान सहभागिता हुनुपर्छ ।’’

औद्योगिक र अर्थसँग सम्बन्धित कार्यक्रमको कुशल व्यवस्थापन गर्ने छवि बनाएको उद्योग संगठन मोरङलाई सरकारले लगानी सम्मेलनको संयोजन गर्ने जिम्मेवारी तोकेको छ । तर, तुलनात्मक रूपमा कमजोर संगठन र औसत व्यवस्थापनको भूमिकामा रहेको परिसंघले अर्घेल्याइँ गरेको जिकिर उद्योग संगठन मोरङका अध्यक्ष राकेश सुराना गर्छन् ।

उनले भने, “हामीले आयोजना गर्न लागेको औद्योगिक मेलाको भेन्यूलाई नै लगानी सम्मेलन आयोजनास्थल बनाउन लागेको विषयमा परिसंघलाई जलन भएको हो । तर, यसअघिका सहमति समेत परिसंघले लत्याएको छ ।” 

संगठनको कार्यक्रममा परिसंघले ‘टाङ अड्याउन खोज्नु नौलो नभएको’ उनको टिप्पणी छ । संगठनलाई सरकारले सम्मेलन गर्न धेरै बजेट दिएको भनेर समेत गलत प्रचार गरिएको सुरानाले सुनाए । 

२०७५ मंसिर २५ गते संगठन र तत्कालीन मोरङ व्यापार संघबीच भएको दुईपक्षीय सहमति स्मरण गर्दै सुरानाले त्यसलाई समेत बेवास्ता गर्ने काम भएको बताए । पवन शारडा, प्रकाश मुन्दडासहितका उद्योगी विगतमा संघको नेतृत्वमा थिए । 

त्यहाँ नयाँ नेतृत्व आएसँगै उद्योग संगठनका पूर्वअध्यक्ष भीम घिमिरेले परिसंघ प्रदेश समिति गठन गरी अध्यक्ष बनेका थिए । शारडा त्यसको नेतृत्वमा छन् । सुराना भन्छन्, “एक संगठनले गर्ने राम्रो कामलाई विरोध नगरी समर्थन र सहयोग गर्ने सहमति लत्याउने काम भएको छ ।” 

लगानी सम्मेलन देखाउँदै उद्योगी व्यवसायीका संघ संगठनबीचका विवादमा प्रदेश सरकारले आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेको छैन । परिसंघले उद्योग संगठनलाई समेत पत्र दिएर ध्यानाकर्षण गराएको अध्यक्ष सुरानाले सुनाए । 

एक्स्पोको मितिले लफडा
नेपाल उद्योग परिसंघ कोसीले माघ महिनामै विराटनगरमा एक्स्पोको आयोजना गर्ने तयारी गरेको थियो । तर, विगतको एक्स्पो आयोजनास्थल विराट नर्सिङ होम नजिकैको विशाल ग्रुपको खुला जमिन प्लटिङ गरिएकाले यसपटक परिसंघलाई ठाउँको अभाव भएको छ ।

एक्स्पो हुने अनिश्चित भएपछि उद्योग संगठनले माघ ११ देखि २० गतेसम्म पुरानो हवाई फिल्डमा एक्स्पोको तयारी सुरु गरिएको जनाएको छ । तर, यही विषयलाई परिसंघले उछालेको संगठनका एक पदाधिकारीले बताए । ती पदाधिकारी भन्छन्, “विशाल ग्रुपको खाली जमिन प्लटिङ भएपछि उहाँहरूलाई एक्स्पो गर्ने ठाउँ नै नभएकाले हाम्रो कार्यक्रम प्रभावित पार्न खोज्नुभएको हो ।” 

संगठनका अध्यक्ष सुरानाले आफूहरूको कार्यक्रम कुनै हालतमा नरोकिने र प्रदेश सरकारले जिम्मेवारी दिए त्यही भेन्यूमा लगानी सम्मेलनको भव्य कार्यक्रम गरेर देखाइ दिने बताए ।

उता, परिसंघले भने संगठनले सहमतिविपरीत एक्स्पोको मिति सारेर एक महिनापछि पु¥याएको जनाएको छ । अध्यक्ष शारडाले सहमतिको पालना नभएको खण्डमा उद्योग संगठन मोरङले तोकेको मिति २०८१ माघ ११ गतेदेखि नै समानान्तर एक्स्पोको आयोजना गर्ने चेतावनी दिएका छन् । 

उद्योगीबीच व्यापार संघदेखिकै विवाद
खासमा विराटनगरमा उद्योगी व्यवसायीका प्रतिनिधित्व गर्ने तीनवटा संस्थाबीच विगतदेखिकै नेतृत्व विवाद हो । ती संस्थामा गुटगत नियन्त्रण गर्ने प्रयासका कारण विवाद उठेको थियो । उद्योगी राजेन्द्र राउतलाई व्यापार संघको अध्यक्ष बन्न महेश जाजू, नवीन रिजाल, प्रकाश मुन्दडा र पवन शारडालगायत उद्योगीले रोकेपछि तीन संगठनको मुख तीनतिर फर्किएको छ । 

उद्योग संगठनको नेतृत्वमा रहेका बेला उद्योगी भीम घिमिरे समेत लागेर वरिष्ठ उपाध्यक्ष राउतलाई रोकेर प्रकाश मुन्दडालाई व्यापार संघको अध्यक्ष बनाइएको थियो । त्यसपछि रिजाल नेतृत्वमा आए । 

संघबाट राउत बाहिरिएपछि उनी नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको प्रदेश नेतृत्वमा पुगे । पछि महासंघमा नेतृत्व हत्याउन उद्योगी भीम घिमिरेले गरेको प्रयास राउत समूहले रोकेको थियो । राउत बाहिरिएपछि संघको नेतृत्व दोस्रो पुस्ताका उद्योगीमा पुगेको छ ।