काठमाडौं । सगरमाथामा १०० वर्ष पहिले आरोहण प्रयास गरेका एक आरोहीको जुत्ता फेला परेको छ । वृतचित्र निर्माण गर्न सगरमाथा पुगेको ‘नेशनल जियोग्राफिक’को टोलीले १०० वर्ष पहिले सगरमाथा आरोहणको प्रयास गरेका एन्ड्रयु स्यान्डी इरभिनको जुत्ता फेला परेको हो । 

एन्ड्रयु र जर्ज म्यालोरी सन् १९२४ मा सगरमाथा आरोहणमा गएका थिए । यी दुवैजना आरोहणका क्रममा बेपत्ता भए । जर्ज म्यालोरीको शव सन् १९९९ मा फेला परेको थियो । सन् २०२४ को सेप्टेम्बरको अन्तिम साता ‘नेशनल जियोग्राफिक’को टोलीले एन्ड्रयुको जुता र जुत्ताभित्र रहेको खुट्टा फेला पारेका हुन् ।

‘नेशनल जियोग्राफिक’ टोलीका एक सदस्य मार्क फिसरले भने, “जुत्तामा नेम प्लेट थियो ।” एन्ड्रयु र जर्ज म्यालोरी सगरमाथाको चुचुरोमा पुगे कि पुगेनन् भन्ने अझै प्रमाण भेटिएको छैन । एडमण्ड हिलारी र तेन्जिङ नोर्गे शेर्पाले सगरमाथा आरोहण गर्नुभन्दा तीन दशकअगाडि नै सगरमाथा एन्ड्रयु र जर्ज आरोहणका लागि गएका थिए ।

‘नेशनल जियोग्राफिक’का अनुुसार उनीहरूले सगरमाथाको उत्तरी मोहडाभन्दा तल रहेको रोङबुक हिमनदीमा एन्ड्रयुको उक्त जुत्ता फेला पारेका हुन् । जियोग्राफिकका वृतचित्र निर्देशक जिम्मि चिन भन्छन्, “मैले मोजा उठाए । अनि त्यसमा सेतो फित्तामा रातो अक्षरमा एन्ड्रयुको नाम लेखिएको थियो ।”

जुत्ताभित्र भेटिएको खुट्टाको अवशेष एन्ड्रयुको हो कि होइन भनेर जाँच गर्न डीएनए परीक्षण गरिने भएको छ । एन्ड्रयुको परिवारले पनि डीएनए जाँचका लागि नमुना दिने बताएका छन् । एन्ड्रयुको परिवारले उनको कुनै पनि अवशेष भेटिने आश मारिसकेको थियो ।

‘नेशनल जियोग्राफिक’को टोलीले सन् १९९३ लेखिएको एउटा अक्सिजन बोतल पनि फेला पारेको छ । ‘नेशनल जियोग्राफिक’को टोलीले फेला पारेको अक्सिजन बोतल एन्ड्रयु हराएपछि सगरमाथा आरोहणका लागि गएको बेलायती आरोही दलले फेला पारेको थियो । यो आरोही दलले एन्ड्रयुको हिम बन्चरो (आइस एक्स) पनि फेला पारेको थियो । 

सन् १९०२ मा जन्मिएका एन्ड्रयु सगरमाथा आरोहणका लागि जाने तेस्रो बेलायती आरोही टोलीका सदस्य थिए । एन्ड्रयु र जर्ज सन् १९२४ को ८ जुनमा सगरमाथा आरोहणका क्रममा हराएका थिए । यी दुईजनालाई अन्तिमपटक सगरमाथाको चुचुरोभन्दा आठ सय फिट तल देखिएको थियो । त्यसपछि यी दुईजना हराएका थिए ।