काठमाडौं । स्वास्थ्य बिमा बोर्डका अध्यक्ष डा. गुणराज लोहनीले पदबाट राजीनामा दिएको खबरले सरोकारवालामाझतरंग पैदा गरेको छ । यसअघि, कुनै विवादमा नआएका अध्यक्ष लोहनीले शुक्रबार राजीनामा दिएको खबरले बोर्डभित्रकै कर्मचारी अच्चममा परेका छन् ।

“जिम्मेवारीबाट भाग्नु सामाजिक बेइमानी हो । तर अहिलेका लागि...,” लोहनीले फेसबुकमा लेखेका छन् ।

लोहनीले राजीनामा बुझाएको तर स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री प्रदीप पौडेल बाहिर रहेकाले उनको हातमा नपुगी सचिवालयमा नै दर्ता भएको मन्त्रीको सचिवालयले पुष्टि गरिसकेको छ । 

"बिहानसम्म हामी बोर्डमा नै थियौँ । राजीनामाबारे केही जानकारी थिएन । समाचारमा नै देखेर कल गरेको उहाँसँग सम्पर्क भइरहेको छैन," बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. युवनिधि बसौलाले बाह्रखरीसित भने ।

०८० मंसिर १४ मा बोर्ड अध्यक्ष नियुक्त भएका उनले बिमा कार्यक्रममा सुविधा थैली परिमार्जन, कोपेमेन्टलगायत महत्त्वपूर्ण निर्णय कार्यान्वयन गराएका थिए । स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रमको सुरुवाती चरणमा समेत नेतृत्व गरिसकेको हैसियतले डा. लोहनीबाट बिमा कार्यक्रममा सकारात्मक परिवर्तनको अपेक्षा गरिएको थियो ।

तर, कार्यकाल तीन वर्ष दुई महिना कार्यकाल बाँकी रहँदै पदबाट राजीनामा दिने निर्णय पछाडिको कारण खुलेको छैन ।

यद्यपि, विगत ६ महिनादेखिको झन्डै आठ अर्ब रुपैयाँ शोधभर्ना अस्पतालहरूलाई दिन बाँकी रहेको र मन्त्रालयले बजेट निकासा नगरेको गुनासो बोर्डभित्रकाअधिकारीहरूले पटकपटक गर्दै आएका थिए । 

यता स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री पौडेलले भने पटकपटक हाल स्वास्थ्यका सबै सामाजिक सुरक्षाका कार्यक्रमलाई बिमामा नै समेट्ने र बिमाको सुविधा दायरा पाँच लाखसम्म पुर्‍याउने बताउँदै आएका थिए ।

त्यसो त यसअघिका अध्यक्ष पूर्वस्वास्थ्य सचिवसमेत रहेका डा. सेनेन्द्रराज उप्रेतीले पनि कार्यकाल दुई वर्ष बाँकी छँदै स्वेच्छिक राजीनामा दिएको रेकर्ड छ । ०७७ साउन १९ गते बोर्ड अध्यक्ष नियुक्त भएका डा. उप्रेतीले दुई वर्ष कार्यकाल बाँकी रहँदै २०७९ माघ २५ गते राजीनामा दिएका थिए ।

बोर्डभित्रको सुस्त र अस्वस्थ व्यवस्थापनका कारण जति सुधारको प्रयास गरे पनि केही नलागेका कारण राजीनामा दिनुपर्ने स्थिति बनेको डा. उप्रेतीको भनाइ थियो ।

तत्कालीन स्वास्थ्यमन्त्री पदम गिरीले लामो समय होल्ड गरेर उनको राजीनामा फागुन २४ मा मात्रै मन्त्रिपरिषद्‌मा लगेका थिए । मन्त्रिपरिषद्ले डा. उप्रेतीको राजीनामा चैत १० गते स्वीकृत गरेको थियो ।

यसबीचमा र राजीनामा स्वीकृतपछि समेत गरी बिमा बोर्ड आठ महिना अध्यक्षविहीन बनेको थियो । 

यसबीचमा नै २०८० असोज २९ मा बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. दामोदर बसौलालाई स्पष्टीकरण सोधेर चित्तबुझ्दो जवाफ नदिएको भन्दै तत्कालीन स्वास्थ्यमन्त्री मोहनबहादुर बस्नेतले निलम्बन गरेका थिए । सोही समयमा बोर्डका पाँच सदस्यले पनि स्वास्थ्यमन्त्रीसमक्ष सामूहिक राजीनामा दिएका थिए । 

निलम्बनको निर्णय कानुनसम्मत नभएको भन्दै सर्वोच्च अदालत पुगेका निर्देशक बसौलालाई सर्वोच्चकै आदेशले पुन: पदमा फर्काएको थियो । 

हालका अध्यक्ष डा. लोहनीको राजीनामापत्र स्वास्थ्यमन्त्री पौडेलको हातमा परेको छैन । बिमा बोर्डकै कार्यक्रमको सिलसिलामा नगरकोट पुगेका मन्त्रीले राजीनामालाई कसरी लिन्छन् वा अगाडिको संवाद समन्वय कस्तो रहला भन्ने भन्ने सरोकारवालाहरूको पर्खाइको विषय छ । तर, स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम र बोर्डलाई सरकारकै निति र नेतृत्वलाई हतोत्साहित गर्ने प्रवृत्तिले पटकपटक पछाडि धकेलेको मन्त्रालयका अधिकारीहरू बताउँछन् ।