काठमाडौं । प्रतिनिधिसभाकी उपसभामुख इन्दिरा राना मगरले अमेरिकी दूतावासलाई लेखेको पत्रका विषयमा प्रमुख राजनीतिक दलहरुले आन्तरिक छलफल थालेका छन् । सत्तारुढ नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेका सांसदहरुले यो प्रकरणमा पहिला उपसभामुखले नै धारणा सार्वजनिक गरेर मार्ग प्रशस्त गर्न आग्रह गरेको हुँदा केही दिन पर्खिएको बताएका छन् ।

‘कमिसन अन द स्टाटस अफ वुमन’ को ६७औं सत्रमा भाग लिन जानका लागि उपसभामुख रानाले पाँचजनाको लागि अन्तर्वार्ताको मिति अघि सार्न लेखेको पत्रले सदन समेत तताएको थियो । 

२६ फेब्रुअरी २०२३ मा उपसभामुख रानाले उपेन्द्र गौतम, सुस्मा लामा, राजेश लामा तामाङ, सुजन घर्तिमगर र धनप्रसाद गुरुङको अन्तर्वार्ता अघि सार्न आग्रह गर्दै पत्र लेखिकी थिइन् ।

सोही पत्र केही दिनअघि सार्वजनिक भएपछि सञ्चारमाध्यम, सामाजिक सञ्जालले र सिंगो राजनीतिक वृत्त तंरगित नै बन्यो ।  राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले विज्ञप्ति जारी गर्‍यो ।  उपसभामुख रानाले करुणाभाव जागेर आफूले पत्र लेखेको विज्ञप्तिमार्फत् स्वीकार गरेकी थिइन् । 

सोही पत्रको विषयलाई लिएर आइतबारको प्रतिनिधिसभा बैठक गर्माएको थियो ।  प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विश्वासको मत लिनुअघि विशेष समयमा सो विषय चर्किएको थियो ।  सत्ता पक्षका सांसदहरुले उपसभामुखलाई ‘मानव तस्कर’को आरोपसमेत लगाएका थिए । 

बैठकमा कांग्रेस सांसद रामहरि खतिवडा, नेकपा (एमाले)का सांसद दामोदर पौडेलले सभामुखको पत्रमाथि प्रश्न उठाएका थिए । 

“स्वयम् उपसभामुखको विज्ञप्ति पनि बोल्छ । मैले मानव तस्करी गरेको हो भन्ने बोल्छ त्यो पत्रले,” पौडेलले ठोकुवा गरेका थिए, “लेनदेन छ भन्ने विज्ञप्तिमा आयो । यस्तो उपसभामुख चाहिएको होइन । संवैधानिक परिषद्को सदस्य चाहिएको होइन । जसले मान्छे अनेक नाममा लेटरप्याडको प्रयोग गरेर अनेकौँ नाममा मान्छे बेचबिखन गर्ने । उहाँलाई करुणा जाग्यो...।”

बैठकमा सत्ता पक्ष र रास्वपाबीच सवाल जवाफ चलेको थियो । रास्वपाकी सांसद सुमना श्रेष्ठले मिडिया ट्रायल गरिएको र महिलाको चरित्र हत्या गर्न खोजिएको भन्दै आपत्ति जनाएकी थिइन् । 

“संवैधानिक परिषद्मा अल्पमतमा परेको भए माग्नुहोस्, दिऊँला । तर, कसैको चरित्रहत्या नगर्नुस् । भएभरको जायजेथा अनाथ आश्रममा दिनेको चरित्रहत्या नगरौँ,” उनले भनेकी थिइन् । 

त्यस्तै, रास्वपका सभापति रवि लामिछानेले पनि आपत्ति जनाएका थिए । उनले सोचेरमात्रै बोल्न चेतावनी दिएका थिए । 

“आज सिंगो जीवन जेलमा परेका बाबुआमाका सन्तानलाई न्याय दिएर सयौँ, हजारौँ बालबालिकालाई जीवन दिने इन्दिरा रानामगरलाई एउटा विषय आउनेबित्तिकै यो सदनमा मानव तस्करको आरोप लगाउने गरी निर्मम भयौँ हामी । विरोध गर्न पाइन्छ,” लामिछानेले भनेका थिए, “कस्तो आरोप कसमाथि लगाइएको छ, एकपटक सोची त हेरौँ । विषय उठेको छ, प्रमाणित भएको छैन ।”

सोमबार र मंगलबार पनि प्रतिनिधिसभाको बैठक बस्यो । बैठकमा भने सो प्रकरणले खासै चर्चा पाएन । 

मंगलबारको बैठकमा कांग्रेस सांसद शान्ति विकले सुमनाले उपसभामुखबारे मिडिया ट्रायल गरेको भनि लगाएको आरोपबारे जवाफ दिइन् ।  उनले परराष्ट्रमन्त्री आरजु देउवाको यसअघि चरित्र हत्या गरेको बताइन् ।  

“आफू दायाँबायाँ जता बस्यो उतै मिडिया ट्रायल हुन्छ ? परराष्ट्रमन्त्री आरजु देउवा राणालाई आरोपित प्रमाणित भएझैँ यही संसद्मा बारबार कुरा उठेको होइन ? उहाँ पनि दुर्गम क्षेत्रमा महिला बालबालिकामाथि काम गर्ने व्यक्तित्व हो । तर, मिडिया ट्रायल गरि चरित्र हत्या गरिएको थियो,” विकले बैठकमा भनिन् । 

बैठकको विशेष समयमा एमालेका सांसद योगेश भट्टराईले उपसभामुखको पत्र ठिक कि बेठिक भन्ने विषयमा बहस भइरहेको बताए ।

उनले संसद्को समितिको बैठकमा एनजीओले खाजा खुवाएको, आइएनजीओले झोला बाँडेको कुरा ठिक कि बेठिक भनि प्रश्न उठे पनि कानुनी उपचार के हो भनी राम्रोसँग छलफल नभएको बताए । भट्टराईले स्वार्थको द्वन्द्व देखिने यस्ता प्रश्नहरुबारे एकीकृत कानुन ल्याउनुपर्ने आवश्यकता औल्याए । 

उता, रास्वपाले महामन्त्रीबाट निलम्बन गरेका मुकुल ढकालले भने कारबाहीको माग गर्दै आफूसँग प्रमाण भएको जिकिर गरेका छन् ।  उनले मंगलबार सामाजिक सञ्जालमार्फत आफूसँग उक्त घटनाका केही प्रमाण रहेको भन्दै राज्यले सोधपुछ र छानबिनका लागि बोलाए त्यो दिन तयार रहेको उल्लेख गरेका छन् । 

आफू पार्टीको महामन्त्री पदमा रहँदा उपसभामुखको सचिवालयले अमेरिका पठाइदिने भन्दै पैसा लिएको उजुरी पार्टीमा आएको र त्यो कुरा नेतृत्वलाई दिइएको पनि लेखेका छन् । उपसभामुखको सचिवालयले ९ लाख लिएको र त्यो पीडित समक्ष रहेको मुकुलको भनाइ छ । 

“९ लाख रूपैयाँ उपसभामुख सचिवालयले लिएको रहेछ र त्यसलाई फिर्ता गरेपछि पीडितले बयान दिन र थप सम्पर्कमा आउन इन्कार गरिन् । पीडितका अनुसार ९ लाख फिर्ता भएको बैङ्क स्टेटमेन्ट अझै पनि पीडितसँग सुरक्षित छ,” उनले फेसबुकमा लेखेका छन् । 

उपसभामुखको पत्र प्रकरणबारे संसदको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिमा पनि उजुरी परेको छ ।  समितिका सभापति रामहरी खतिवडा उपसभामुख आफैंलाई सो विषयले अफ्ठ्यारो लाग्नुपर्ने बताउँछन् । 

“यो विषय सेलाएको छैन । उपसभामुख आफैंलाई यस्तो विषय आएपछि अफ्ठ्यारो लाग्नुपर्छ । पब्लिकमा हिँड्दा, संसद्मा त्यत्रा सांसद्को अघि के भन्दा हुन् । तीनै सांसदले मेरा बारेमा के गरिरहेका होलान भन्ने सोच्नुपर्ने हो,” उनले बाह्रखरीसँग भने । 

उनले केही समयमा यस प्रकरणबारे निर्णय लिइने उनको दाबी छ । “हामी हेरिरहेका छौं । उहाँको बारेमा । केही समयमा के गर्ने भन्ने निर्णय गर्छौैं,” उनले भने ।