काठमाडौं । ७० को दशकयता निरन्तर बढिरहेको डिजेल र पेट्रोल आयात दुई वर्षयता घट्दो ‘ट्रेन्ड’मा छ ।

विभागका अनुसार, आर्थिक वर्ष २०७९/०८९ मा १४ लाख आठ हजार ४९४ किलोलिटर डिजेल र ६ लाख ८० हजार ८०७ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको छ । चालु आर्थिक वर्षको नौ महिनामा आठ लाख ४३ हजार १७० किलोलिटर पेट्रोल र चार लाख ५९ हजार ५१ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको छ । 

अब, चालु आर्थिक वर्ष सकिन तीन महिना बाँकी छ । दुई वर्षको आयात हर्ने हो भने मात्र गिरावट देखिएको छ ।

नेपाल आयल निगमका प्रवक्ता मनोज ठाकुर आयात घट्नुको प्रमुख दुई कारण देखाउँछन् । उनका अनुसार, पहिलो कारण नेपालभन्दा भारतमा सस्तो हुनु र निर्माणमा देखिएको कमी कारणले डिजेल र पेट्रोलको आयातमा गिरावट आएको छ ।

नेपालमा भन्दा भारतमा डिजेल दुई रुपैयाँ सस्तो छ ।  उनका अनुसार, हामीकहाँ सस्तो हुँदा नाकासम्मका लागि तेल हालेर आउँथे, त्यसपछि नेपाल छिर्दा वीरगन्जमा फूल ट्यांकी गरेर काठमाडौं आउँथे । 

अनि फर्कदा वीरगन्जमा भारत छिर्दा पनि फूल ट्यांकी लिएर जाने गर्थे । जसले गर्दा खपत बढी हुन्थ्यो । उनले भने “तर, भारतमा सस्तो हुँदा ढुवानीको समयमा खपत हुने डिजेल र पेट्रोल ट्याङ्करहरूले भारतमै भरेर आउँछन् ।”

पूर्वाधार निर्माणका काम कम हुँदा र नयाँ काम नहुँदा डिजेल र पेट्रोल आयात घटेको निगमको प्रक्षेपण छ ।  साथै विद्युतीय सवारी साधन बढेसँगै आयात कम हुँदै गएको हो । भन्सार विभागको तथ्यांक अनुसार, आर्थिक वर्ष २०७१/०७२ आठ लाख ८६ हजार ५३३ किलोलिटर डिजेल र दुई लाख ८१ हजार ७७७ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको थियो ।

यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा भने डिजेल र पेट्रोलको आयात घटेको थियो । २०७२/७३ मा आठ लाख दुई हजार १२० किलोलिटर डिजेल र दुई  लाख ३८ हजार ६४१ पेट्रोल आयात भएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

त्यो वर्ष भूकम्प र नाकाबन्दीको कारण डिजेल र पेट्रोलको आयात घटेको निगमका प्रवक्ता ठाकुरले जानकारी । यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ देखि आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ सम्म डिजेल र पेट्रोलको आयात बढेको भन्सार विभागको तथ्यांकमा देखिन्छ ।

आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ मा डिजेल १३ ला ९९ हजार किलोलिटर र पेट्रोल चार लाख चार हजार ८३ किलोलिटर आयात भएकामा आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा डिजेल १६ लाख दुई हजार ९७४ र पेट्रोल चार लाख ८५ हजार ३३९ किलोटिर आयात भएको थियो ।

यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा १७ लाख १८ हजार  ९५५ किलोलिटर डिजेल आयात भएकामा पाँच लाख ६७ हजार २८८ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको थियो  । आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा डिजेल र पेट्रोलमा आयातमा केही गिरावट आएको थियो । उक्त आर्थिक वर्षमा डिजेल १५ लाख २७३ किलोलिटर र पेट्रोल पाँच लाख १२ हजार ७१२ किलोलिटर आयात भएको थियो ।

आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा १७ लाख १३ हजार ७४५ किलोलिटर डिजेल  आयाच हुँदा पाँच लाख ९१ जहार ४५८ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा १७ लाख ५४ हजार ९३३ किलोलिटर डिजेल र सात लाख ३८ हार ५३६ किलोलिटर पेट्रोल आयात भएको थियो ।