अनुदान दिने निर्णय गर्न अगाडि सर्ने तर कार्यान्वयन गर्न कहिल्यै गम्भीर नहुने सरकारको स्वभावका कारण राज्यको साख गिराएको छ ।  यही कारणले बर्सेनिजसो किसानहरू खेतीपाती छाडेर आन्दोलनमा उत्रने गरेको देखिएको छ ।

विशेषगरी उखु किसानहरू सरकारको अनुदान र आश्वासनको चक्करमा पर्ने गरेका छन् । कतिपय वर्ष त उनीहरू बालीकै मूल्यसमेत पाउनसमेत आन्दोलन गर्न बाध्य भएका थिए । सरकारी अनुदान त झन् यसै समयमा पाइँदैन ।

कञ्चनपुरका उखु किसानले गत वर्ष नै राज्यबाट पाउनुपर्ने अनुदान रकम अहिलेसम्म पाएका रहेनछन् । आफूले उत्पादन गरेको उखु नेपालको चिनी कारखानालाई विक्री गरेबापत समर्थन मूल्य चिनी मिलको व्यवस्थापन र सरकारले  किसानलाई दिन्छन् ।

अहिले राज्यले उखुकिसानलाई प्रतिक्विन्टल ७० रूपियाँ अनुदानबापत दिने गरेको छ । त्यसका आधारमा कञ्चनपुरका किसानले राज्यबाट ३२ करोड रुपियाँ पाउन बाँकी रहेको देखिन्छ । यो देशभरका उखु किसानको साझा समस्या हो ।

विगत केही वर्ष लगातार उखु किसानहरू तराईबाट आएर काठमाडौंमा आन्दोलन गरेका थिए । राज्यले भने उनीहरूसँग सम्झौता गर्ने तर कार्यान्वयन नगर्ने बेइमानी गर्दै आएको छ । यस्तै रहे सायद कञ्चनपुरका किसानहरूको नियति पनि फरक हुनेछैन ।

कार्यान्वयन गर्नु थिएन वा नसकिने थियो भने सरकारले किसानलाई अनुदानको लोभै देखाएको भए हुन्थ्यो । त्यस अवस्थामा किसानले कि त जहाँ बालीको भाउ पाउँथे त्यहीँ बेच्थे वा उखु खेती नै गर्दैनथिए ।  

सरकारले यसरी ढाँट्ने गर्न थालेपछि नागरिकमा राज्यप्रति नै अविश्वास र वितृष्णा उत्पन्न हुन्छ । यस्तै वितृष्णा र क्षोभ विद्रोहको कारण बन्नपुग्छ । विडम्बना, शासकहरू जानीजानी नागरिकसँग खेलाँची गरेर विग्रहको बीजारोपण गर्छन् ।

अहिले ठूला राजनीतिक दलका शीर्ष नेतृत्व लक्षित आक्रोश बढ्दै गएको देखिएको छ । नागरिकमा बढेको आक्रोशलाई उनीहरूले ‘शासन प्रणालीविरुद्ध’ भन्ने अर्थ लाउन खोजे पनि जनता व्यवस्थाको नभएर अवस्थाबाट दिक्क भएका हुन् ।

अपेक्षाकृत शान्त र आफ्नै काममा व्यस्त रहने किसानहरूलाई यसरी नै जिस्क्याई रहने  हो भने उनीहरू पनि विद्रोहमा उत्रिन सक्छन् । लाग्छ, अहिदले राजकाज गर्नेहरूले त्यसबेला आइलाग्ने भयावह अवस्थाको आकलनसमेत गरेका छैनन् ।

राज्यले नागरिकको भावना र विशेषगरी श्रमजीवी वर्गको पीडासँग खेलाँची गर्नु नैतिक, सामाजिक र राजनीतिक सबै दृष्टिबाट अस्वीकार्य ह्न्छ । यसैले कञ्चनपुरका उखु किसानलाई परेको मर्कामा सरकारले तत्काल ध्यान दिनु न्यायोचित हुनेछ ।