काठमाडौं । नेपाल राष्ट्रिय भलिबल टोलीका निवर्तमान कप्तान हरिहजुर थापाले चीनमा हुने एसियन गेम्समा स्वास्थ्यका कारण आफूले नखेल्ने घोषणा गरे । गत साता काठमाडौंमा सम्पन्न सातौँ प्रधानमन्त्री कप एनभीए महिला तथा पुरुष राष्ट्रिय भलिबल क्लब लिगमा दर्शकमाथि अभद्र व्यवहार गरेका कारण उनलाई संघले कप्तानको जिम्मेवारीबाट मुक्त गरिदिएको थियो ।

हरिहजुरमात्र होइन, उनीसँगै धनबहादुर भट्ट, राजेन्द्र विष्ट र धनपति कुँवरलाई पनि नेपाल भलिबल संघले खेलबाट प्रतिबन्ध लगाएको छ । जसका कारण उनीहरू राष्ट्रिय टिममा पनि छैनन् ।  यहाँ राष्ट्रिय टिममा पर्नु नपर्नुको चर्चाभन्दा पनि एनभीए महिला तथा पुरुष राष्ट्रिय भलिबल क्लब लिगमा भएको घटनाको चर्चा गर्न लागिएको हो ।

नेपाल भलिबल संघ सक्रियताका हिसाबले अग्रपंक्तिमा नै पर्छ ।  तर, प्रतियोगिता आयोजना गर्दा हुनुपर्ने व्यवस्थापनमा भने संघ सधैँजसो चुक्दै आएको छ । संघमा अहिले नयाँ नेतृत्व आएको छ ।  नयाँ जोश, जाँगर छ । तर, काम गर्ने ढर्रा भने अझै पनि उस्तै छ, पुरानै शैली । संघको काम गर्ने शैलीमा कुनै परिवर्तन भएको छैन ।

संघको त्यही पुरानो काम गर्ने शैली र लापरवाहीका कारण उक्त प्रतियोगितामा निरन्तर विवादका घटना घटे । खेलाडी कोर्ट छाडेर दर्शकमाथि हातपात गर्न पुगे । त्यतिमात्र होइन समाचार संकलनका लागि गएका पत्रकारमाथि नै जाइलागे । त्यही घटनाक्रमलाई लिएर संघले तीन खेलाडीलाई प्रतिबन्ध लगाउनुका साथै कप्तानलाई पदबाट बर्खास्त गरेको छ ।

तर, त्यही खेल खेलाउने रेफ्री, प्रतियोगितामा स्वयंसेवकको जिम्मेवारी पाएको व्यक्ति तथा सुरक्षा व्यवस्थापनमा खटिएका व्यक्तिलाई भने कुनै कारबाही भएको छैन ।  यस्तो घटना घटेको यो पहिलोपटक होइन । यसअघि पनि प्रतियोगिताका दौरान विभिन्न विवाद हुँदै आएका छन् । 

जसका कारण क्लबका खेल पदाधिकारी कोर्टभित्र छिरेर रेफ्रीमाथि जाइलाग्नुका साथै नेटमा झुण्डिने, च्यात्ने जस्ता काम भएका थिए । अझै पनि भलिबल संघले प्रतियोगितामा आयोजना गर्दा सुधार गर्नुपर्ने व्यवस्थापन पक्षलाई चुस्त दुरुस्त बनाउन सकेको छैन । 

एनभीए महिला तथा पुरुष राष्ट्रिय भलिबल क्लब लिगमै पनि स्वयंसेवक र सुरक्षाकर्मीलाई राम्रोसँग परिचालन गरेको भए । त्यो घटना घट्ने सम्भावना कम हुन्थ्यो । तर, भलिबल संघले त्यसमा विचार गरेन । खेलाडीले दर्शकलाई कुटेको घटना भएको अर्को दिन पुनः खेलाडी पत्रकारमाथि जाइलागे ।

संघले पत्रकारका लागि छुट्याइएको स्थानमा राम्रोसँग ‘मिडियाको ब्यानर/प्लेट’ राखिदिएको भए त्यो घटना नहुन सक्थ्यो । तर, सानो सानो कुरामा संघले गरेको लापरवाहीका कारण सञ्चारकर्मीले तनाव झेल्नुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको पत्रकार बताउँछन् ।

जसमा संघका महासचिव रोशन श्रेष्ठले गल्ती भएको स्वीकार गरेका छन् ।

“कसैले अनुशासनहीन काम गरेपछि केही एक्सन त लिनैपर्यो । त्यसकारण भलिबल संघले खेलाडीलाई कारबाही अघि बढाएको हो । यस विषयमा हाम्रो गम्भीर ध्यानाकषर्ण भएको छ,” भलिबल संघका महासचिव श्रेष्ठले भने, “अचानक घटना घट्छ । प्रशिक्षक र हामी आफै पनि खेलाडीलाई रोक्न खोज्दा पनि सकेनौँ । उनीहरू त्यति आवेगमा आए । अब यसमा अरुलाई के भन्ने ? कसलाई जिम्मेवार देखाउनु ? आयोजकको तर्फबाट सम्पूर्ण कुराको आफैँले जिम्मा लिन्छु । अब यस्तो कुरा नदोहोरिनका लागि हामी सचेत रहनुपर्छ ।”

प्रतियोगितामा भएको के थियो ?

असार २५ गते सोमबार गण्डकी प्रदेशविरुद्धको खेलका दौरान आर्मीका केही खेलाडी दर्शकदीर्घामा रहेका समर्थकलाई हातपात गर्न जाइलागेका थिए ।  दर्शकले अपशब्द बोलेको र पानीको बोतल प्रहार गरेको भन्दै आर्मीका खेलाडी अनुशासन र संयमता गुमाएर हातपातमा उत्रिए । आर्मीका धनबहादुर भट्टले त समर्थक बसेको स्थानमा पुगेर मुक्का बर्साउन पनि भ्याए । 

धन समर्थक बसेको स्थानमा पुगेर हातपात गर्दा खेलका दौरान सुरक्षा व्यवस्था चुस्त बनाउन खटिएका प्रहरी र संघले खटाएको स्वंयमसेवक मुकदर्शक जस्तै बने । उनीहरुले धनलाई रोक्न सकेनन् ।

धनको पछि–पछि राजेन्द्र बिष्ट पनि खेलाडी परिवर्तनको नम्बर बोर्ड बोकेर दर्शकदीर्घामा पुगेका थिए । उनीहरुलाई आर्मीका प्रशिक्षकलगायत अन्य अफिसियलले तानेर कोर्टमा ल्याएका थिए । यो झगडा साम्य बनाउन भलिबल संघका अध्यक्ष जितेन्द्रबहादुर चन्द्रसहित पदाधिकारी नै कोर्टमा आउनु परेको थियो । जसकारण खेल करिब आधा घण्टा रोकिएको थियो ।

“मलाई नाम त थाहा छैन । तर, जर्सी नम्बर ६ ले मुक्का प्रहार गरे र सिभिल ड्रेसमा रहेकी एक महिलाले लात्ता प्रहार गरिन् । बोतल हानेको रे भन्ने सुनेको हुँ । तर, मैले हानेको थिइनँ र हामीबाट कसैले पनि बोतल हानेका थिएनन् । तर, उनीहरु खेलाडी परिवर्तन गर्ने नम्बर बोर्ड बोकेर पिट्न आए,” आर्मीका खेलाडीबाट हातपातमा परेका रामजीप्रसाद डीसीले बाह्रखरीसँग भने ।

यो घटनाको दुई दिनपछि आर्मीका ब्लकर दुर्गा खड्काले आफूहरुबाट गल्ती भएको भन्दै माफी मागे । यसपछि असार ३० गते नेपाली राष्ट्रिय टिमका कप्तानसमेत रहेका आर्मीका हरिहजुर थापालाई भलिबल संघले पदबाट हटाउने निर्णय गर्यो । दर्शकलाई मुक्का प्रहार गरेका धनलाई ६ महिना राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेल्न नपाउने गरी प्रतिबन्ध गर्यो । र, धनलाई साथ दिएका राजेन्द्र बिष्ट र धनपति कुँवरलाई संघले समान तीन महिना खेलमा प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय गरेको छ ।

संघका महासचिव रोशन श्रेष्ठका अनुसार उक्त दिन डीएसपीको कमान्डमा करिब १०० जना सुरक्षाकर्मी कभर्डहलमा खटिएका थिए । यसबाहेक, आयोजकले प्रतियोगिताका लागि खटाएका स्वयंमसेवक पनि थिए । तर, खेलाडीले उग्र रुप लिँदा कसैले पनि उनीहरुलाई नियन्त्रणमा लिन सकेनन् ।

हातपातमा उत्रिने खेलाडीलाई कारबाही गरेको संघले प्रतियोगिताको सुरक्षाको जिम्मेवारी पाएका सुरक्षा प्रमुखलाई भने कुनै कारबाही गरेको छैन । महासचिव श्रेष्ठ उक्त घटनामा आयोजक पनि व्यवस्थापनमा चुकेको स्वीकार्छन् ।

“हामी व्यवस्थापनका चुकेको स्वीकार गर्नुपर्छ । त्यसकारण हामीले अबदेखि संघले पनि सुरक्षाको अझ राम्रो व्यवस्था गर्नुपर्यो भन्ने कुरा ल्याएका छौँ । म्याचमा कति सर्पोटर छन्, कस्तो–कस्तो किसिमको सर्पोटर आउँछन् । खेलका दौरान बोतल हान्ने दर्शकहरुको निगरानी गरेर कुनै अप्रिय घटना हुन नदिनु आयोजकको जिम्मेवारी हो । तर, दर्शकहरुले पनि पालना गर्नुपर्ने कुराहरु हुन्छन् ।”

पत्रकार नै असुरक्षित

खेलाडीको यो बलजफ्ती प्रवृत्ति यहीँ रोकिएन । शनिबार फाइनलका दिन हेल्प नेपालका खेलाडी संघले तोकिदिएको प्रेस क्षेत्रमा बसेका पत्रकारमाथि नै जाइलागे । हेल्प नेपालका अमृत क्षेत्री प्रेस क्षेत्रमा रहेका खेलपाटीका फोटोपत्रकार विशाल पन्थमाथि हातपातका लागि पुगेका थिए । तर, प्रेस क्षेत्रमा रहेका अन्य पत्रकारहरु र नेपाल प्रहरीले अमृतलाई रोकेका थिए ।

किन पत्रकारमाथि जाइलागे अमृत ?

नेपाल पुलिस क्लब र हेल्प नेपालबीचको फाइनल खेल हेर्नका लागि अमृतका श्रीमती र छोरी पत्रकारका लागि छुट्याइएको मिडिया क्षेत्रमा बसेका थिए । खेलपाटीका पन्थले मिडियाकर्मीलाई बस्ने स्थान नपुगेको भन्दै उनीहरुलाई दर्शकदीर्घामा बस्न आग्रह गरे । योसबै कोर्टमा रहेका अमृतले नियालिरहेका थिए । आफ्नो श्रीमती र छोरीलाई उठाउन खोजिएको भन्दै उनी हानिएर पत्रकार भएतर्फ आए । र, पन्थलाई गुन्डागर्दी शैलीमा धम्की दिन लागे ।

अमृतले आएर ‘के निहुँ खोज्या हो ? त्यो मेरो बुढी हो, चिन्या छस् ?’ भन्दै धम्क्याएको पन्थ बताउँछन् । उनले सामाजिक सञ्जालमा एक लामो पोस्ट लेख्दै घटनाको विस्तृत जानकारी समेत दिएका छन् । तर, महासचिव श्रष्ेठ भने यो कुनै ‘इस्यू’ नभएको बताउँछन् ।

“स्थानको अभावका कारण त्यो कठिनाइ देखिएको हो । आयोजकको तर्फबाट मैले माफी मागिसकेँ । शनिबारको कुरामा लिएर हामीले सम्बन्धित सबै पक्षसँग छलफल गरिसकेका छौँ । यो कुनै इस्यू हैन । त्यो अब उठाइराख्नु पर्ने विषय हैन ।”