किन युवा पुस्ता देशमा बस्नै रुचाउँदैन ? भन्न त यस्तो हुनुको कारण नेपालमा भविष्य नदेखेर हो भनेर यो प्रश्न पन्छाउन सकिएला तर देशमा भविष्य नदेखिने कस्ले बनायो भनेर सोच्नु जरुरी छैन र ?

फलानोले त विदेशमा गएर पहिलो महिनामै लाखको बिटो कमाउन थालिसक्यो रे ! तेरो पालो कहिले हो ? भन्नेको मुख कसरी थुन्ने हो  ? उनीहरुको विकल्प नै विदेश, विदेश, विदेशबाहेक अरू केही बन्न सकिरहेको देखिँदैन । अधिकांश युवाको रोजाइमा युरोपेली मुलुकहरु पर्दै आएका छन् । मुखैमा झुन्डिएका अरू देशमा अमेरिका, अस्ट्रेलिया, जापान, क्यानाडालगायत पर्छन् ।

पढ्दै रोजगारी गर्ने अवसर मिल्ने भएरै त्यहाँको दुःखलाई भुलेरै भए पनि जानलाई मरिहत्ते गरिरहेका होलान् । घरको काममा सिन्को भाच्न पनि अगाडि नसर्नेहरु विदेशमा जे काम गर्न पनि तयार भइहाल्छन् । 

किन यस्तो महिहत्ते गर्दैछन् त विदेश नै जान । विदेश जान परिवारले नै सघाइरहेको छ । यता पढाइको उपयोगिता छैन । उचित उद्योगधन्दा, कलकारखाना छैनन् । झोलाभर सर्टिफीकेट छ तर रोजगारी सुनिश्चित छैन । यी यावत कुराले नेपालमा अवसर कुर्नु र खोज्नभन्दा विदेश जानु सहज मानिएको हुनसक्छ । 

पहिले विदेश जाने बाटो खोजिरहेका हुन्छन् । कालान्तरमा उतै बसोवास गर्ने बन्दोबस्त मिलाउँछन् । पढ्न गएका विद्यार्थीमध्ये एक प्रतिशत पनि पढाइ सकेर नेपाल फर्केने र उता सिकेको सीप प्रयोग गरी व्यवसाय गर्ने सोच एकाधलाई बाहेक अरूलाई आएको देखिँदैन । अपवादमा केहीलाई मुलुकको माया लाग्नसक्ला, नेपाल फर्किएलान् पनि तर केही समयपछि मुलुकको अवस्था देखेर दिक्क मान्दै फेरि उतै फर्कने मन बनाउँछन् । 

युवावस्थामै मुलुक छोडेर गएको व्यक्ति नेपाल फर्केला भनेर सोच्नु नै गलत भइसक्यो । ऊ आउँछ तर छुट्टी मनाउन र बाँकी समय उतै रमाउँछ । 

रोजगारी सिर्जना हुन नसक्दा नेपालमा बस्नै नचाहने युवाको संख्या दिनप्रतिदिन बढ्दै गइरहेको छ । युरोली मुलुकमा जाने होस् वा खाडी मुलुकमा जानेको लर्को तिनको कथाव्यथा अनन्त छ । तिनको पीडा त राहदानी बनाउन सिफारिस लिएदेखि सुरु हुन्छ ।

यतिबेला मुलुकमा एसईईको परीक्षा चलिरहेको छ । पाँच लाखभन्दा बढी परीक्षार्थी सामेल छन् परीक्षामा । उनीहरुले पनि मुलुकमा भविष्य देख्दैनन् । नत्र, यस्तो विदेश मोह किन देखिन्थ्यो होला र ? युवा राष्ट्रको भविष्यका कर्णधार भनिए पनि व्यवहारले चरितार्थ हुन सकिरहेको छैन । 

देश बनाउने भनिएका युवा पलायन भइरहँदा पनि राज्यले यतै बस्ने वातावरण बनाउन नसक्नु विडम्बना हो । भोलि यो मुलुकमा युवा जनशक्ति खोजेर नपाइने हुनसक्छ । सहरका मात्र होइन् गाउँ गाउँमा विदेशको भूत चढेको छ । आर्थिक स्तरअनुसारको मुलुक जानेको संख्या दिनप्रतिदिन बढ्दैछ । मुलुकको पछिल्लो जनगणनाले विदेशमा बसोवास गर्नेको मोह बढेको देखाउँछ । यस्तै रहने हो भने आगामी जनगणनामा त्यो संख्या दोब्बर हुनेमा शंकै नगरे हुन्छ । 

अब यो मुलुकले सोच्ने बेला आएको छ । युवालाई यहीँ बस्न वातावरण बनाएर राष्ट्र निर्माणमा प्रयोग गर्नुपर्छ । युवालाई विदेश पठाई रहने र रेमिट्यान्समा रमाई रहने हो भने मुलुक कहिल्यै नबन्ने पक्का छ ।