site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
विचार
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement
Ghorahi CementGhorahi Cement
'अनागरिक' भन्नु रविको गैरजिम्मेवार अभिव्यक्ति

नेपालमै जन्मे हुर्केर ७० नाघेका बूढापाका आफू बसेकै वडा कार्यालयमा बृद्धभत्ता लिन जाँदा पनि वडा कार्यालयले नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र माग्छ । यसको अर्थ तिमी नेपाली होइनौ भनेको हो र ? आज पनि लाखौं नेपालीसँग नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र नहुन सक्छ । नागरिकताको प्रमाणपत्र नहुनेबित्तिकै नेपाली होइन त कसैले भन्दैन । 

नेपालमा मात्र होइन अन्यत्र पनि  त्यहाँ जन्मेहुर्केका मानिस त्यही देशका नागरिक हुन् तर तिनले नागरिकताको प्रमाणपत्र स्वतः भने पाउँदैनन् । देशले तोकेको कानुनी प्रक्रिया पूरा गरी नागरिकताको प्रमाणपत्र लिनु पर्ने हुन्छ । यही प्रमाणपत्रको आधारमा कानुनीरूपमा ऊ देशको नागरिक भएको प्रमाण राज्यलाई देखाउँछ र देशले दिएको कानुनी अधिकार उपभोग गर्छ । 

सबै देशले आफ्ना नागरिकको नागरिकताको अधिकार संविधान र कानुनबाट सुनिश्चत गरेका हुन्छन् । यो व्यक्तिको आधारभूत अधिकार हो तर पनि व्यक्तिले देशले तोकेको कानुनी प्रक्रिया भने पूरा गर्नैपर्छ ।

Agni Group

प्रसङ्ग रवि लामिछानेको भएकाले उनकै कुरा गरौँ । 

उनी नेपालमा जन्मे । नेपालको कानुनी प्रक्रियाअनुसार नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र लिए, राहदानी लिए । के उनी यी कानुनी कागज लिनुअघि उनले अहिले भनेजस्तै ‘अनागरिक’ थिए र ? पक्कै थिएनन् । उनी नेपाली नागरिक थिए र पो जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा पुगेर निवेदन दिएपछि नागरिकताको प्रमाणपत्र पाए । 

Global Ime bank

त्यसपछि सायद उनले नेपालमा राम्रो अवसर देखेनन् । अमेरिकाको भिसा लिए । अमेरिका पुगे । अमेरिकै राम्रो लाग्यो होला । अमेरिकी नागरिकता लिए ।

मननीय छ, अमेरिकाले उनलाई अमेरिकी नागरिकता दिनुअघि नेपाली नागरिकता त्यागेको निस्सा खोज्यो । उनले नेपाली नागरिकता त्यागे र त्यागेको प्रमाण दिए । त्यसबीचमा न उनीसँग नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र रह्यो न अमेरिकाको । उनको पहिचान थियो नेपालमा जन्मेर अमेरिकामा स्थायी बसोवास गर्ने व्यक्ति । 

उनले त्यतिबेला अमेरिकी अधिकारी समक्ष मैले नेपाली नागरिकता त्यागेँ तर तिमीहरूले नागरिकता दिएकाछैनौ म 'अनागरिक' भएँ भने होलान् त ? पक्कै भनेनन् । बरु अमेरिकी कानुनले तोकेको नागरिकता प्राप्तिको प्रक्रियालाई पूरा गरेर अमेरिकी नागरिकताको प्रमाणपत्र कुरेर बसे होलान् । 

अमेरिकी सरकारले रविको सबै कानुनी प्रक्रिया र प्रमाण पुगेको देखेपछि उनलाई नागरिकता दियो । 

उनी नेपाल फर्के । उनले नेपाली नागरिक हुनुभन्दा पनि अमेरिकी नै भएर पत्रकारिता गर्न चाहेको देखिन्थ्यो । उनले नेपालमा पत्रकारिता सुरु गर्नुअघि अमेरिकी नागरिकता त्याग्ने प्रक्रिया सुरु गरेका थिएनन् । 

रवि अमेरिकी नागरिक भएकाले नेपालमा पत्रकारिता गर्न 'वर्क परमिट' लिनुपर्ने कुरा उठेपछि मात्र उनले नेपाली हुन अमेरिकी नागरिकता त्याग्ने प्रक्रिया थाले । उनले अमेरिकी नागरिकताजस्तो अद्भूत वस्तु त्याग्ने महानता आफूले देखाएकोसम्म भनेका थिए । 

नेपालमा जन्मेको अमेरिकामा स्थायी बसोबास भएको व्यक्तिको आधारमा अमेरिकी नागरिकता पाउने अधिकार अमेरिकी संविधान र कानुनले गरेको आधारमा अमेरिकी नागरिकता पाउने प्रक्रिया पूरा गरेपछि रविले अमेरिकी नागरिकता पाए । हो त्यसैगरी अमेरिकी नागरिकता त्यागेपछि नेपालमा जन्मेको, पहिला नेपाली नागरिक भएको र हाल नेपालमै बसोबास गरेको आधारमा उनको नेपाली नागरिकता पाउने अधिकार नेपालको संविधान र कानुनले सुनिश्चित गरेको छ । तर उनले पनि अरू नेपालीले जस्तै नेपालको नागरिकता प्राप्तिसम्बन्धी विभिन्न कानुनले गरेको व्यवस्थाअनुरूप कानुनी प्रक्रिया भने पूरा गर्नै पर्छ ।

सर्वोच्च अदालतको शुकवारको फैसलाले रविलाई ‘अनागरिक’ भनेको छैन । बरु, नागरिकता प्राप्त गर्न नेपालको संविधान र कानुनले तोकेबमोजिम प्रक्रिया पूरा गरेको नदेखिएकोले गर्नु गराउनु भनेको हो । यसैलाई विधि वा विधिको शासन भनिन्छ ।
 
नागरिकताको प्रमाणपत्र नलिएका लाखौं नेपाली कहिल्यै कुनै देशको नागरिक पनि भएका छैनन् । तिनले नेपाली नागरिकता त्यागेका पनि हैनन् । तैपनि उनीहरूले नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र पाउन कानुनबमोजिम प्रमाण र प्रक्रिया पूरा गरेर निवेदन दिनुपर्ने हुन्छ । अनि देशको नागरिकता त्यागेर एकपटक विदेशी नागरिकता लिइसकेका रविले कसरी स्वतः नागरिकता पाउन सक्छन् ?

विधिको शासनको दुहाइ दिने त्यसमाथि गृहमन्त्रीको जिम्मेवारी लिएर बसेको व्यक्तिले देशको विद्यमान कानुन र कानुनी प्रक्रियाको ‘खिसिट्यूरी’ गरी आफू ‘अनागरिक’ भएको व्यङ्ग्य गरे । यो गैरजिम्मेदारी, दम्भ र कुण्ठा भरिएको अभिव्यक्ति हो ।

उनी त आत्मालोचित हुनुपर्ने थियो । उनले अब आफूले कानुनले तोकेको विधि र प्रक्रियाअनुसार नेपाली नागरिकता लिने उद्घोष गर्नुपर्थ्यो ।

आफ्नो इच्छा, चाहना र बोली नै कानुन बनाउने राणाहरू, कानुनलाई बुटले कुल्चने पञ्चहरू, कानुनी शासनलाई आफ्नो स्वार्थमा हातमा लिने आजका ठूला भनाउँदा दलका नेता र कानुनी प्रक्रियालाई खिसीट्यूरी गर्ने रवि बीच के फरक रह्यो । तपाईँ नै छुट्याउनु होस् ।
 

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, माघ १५, २०७९  ०९:१५
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
ICACICAC