काठमाडौं । प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेपाली कांग्रेसले तेस्रोपटक केन्द्रीय समिति बैठक सारेको छ ।
मंसिर ४ को प्रदेश र प्रतिनिधिसभा बैठकपश्चात् पुस २२ गतेका लागि केन्द्रीय समिति बैठक बोलाइएको थियो ।
बैठकअगावै विज्ञप्ति जारी गर्दै पुस २८ गतेका लागि बैठक सारियो ।
बैठकको तयारी नसकिँदै पुनः मुख्यसचिव कृष्णप्रसाद पौडेलले विज्ञप्ति जारी गर्दै बैठक माघ १५ का लागि सारिएको जानकारी गराए ।
तर, माघ १२ गते बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै उनै मुख्यसचिव कृष्णप्रसाद पौडेलले बैठक अनिश्चित समयका लागि बैठक स्थगन गरिएको जानकारी दिए ।
“नेपाली कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक २०७९ माघ १५ गते आइतबार अपराह्न १ बजे पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय, बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, ललितपुरमा बस्ने भनिएकोमा विशेष कारणवस उक्त बैठक अर्को सूचना प्रकाशित नहुञ्जेलसम्मका लागि स्थगित गरिएको छ,” विज्ञप्तिमा लेखिएको छ ।
राष्ट्रपतिमा आश, माहोल बिग्रने डर
सबै समीकरण भताभुङ्ग भए पनि कांग्रेसलाई अझै आश राष्ट्रपतिमा छ । प्रदेश सांसदहरूले समेत गोप्य मतदान गर्ने भएकाले वर्तमान सत्ता समीकरणबाट मत चोर्न सकिने नीतिमा सभापति शेरबहादुर देउवा छन् ।
राष्ट्रपति बन्ने आश पालेर बसेका रामचन्द्र पौडेल निरन्तर सत्तारूढ दल र प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग सम्पर्कमा छन् ।
नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले पनि गोप्य मतक्रस गराउने वचन दिएको दाबी कांग्रेस नेताहरूको छ ।
कांग्रेस अहिले माओवादी र नेकपा (एमाले)बाहेक अन्य दललाई चिढ्याउने पक्षमा छैन । आइतबार शेखर समूहले बैठक राखेर दाहाललाई विश्वासको मत दिनु गलत भएको निष्कर्ष निकालेको थियो ।
बैठकमा सहभागी नेताहरूका अनुसार समूहका नेता डा. शेखर कोइरालाले विश्वासको मत दिनु गलत भएको बोलेका थिए ।
यो समाचारले मिडियामा ठूलो स्पेस पाएपछि शेखर आफैँ यसको प्रतिरक्षामा उत्रिएका थिए ।
उनले आफूले बैठकमा त्यस्तो नबोलेको भन्दै मिडियामा गलत प्रचार भएको विराटनगर पुगेर उल्लेख गर्न भ्याए ।
सोही कारणले १० गते बस्ने भनिएको समूहको बैठक स्थगन भएको थियो । यसले पनि प्रमाणित गर्छ कांग्रेस राष्ट्रपतिका लागि माहोल बनाइरहेको छ ।
देउवानिकट केन्द्रीय सदस्य गोपालमान श्रेष्ठ राष्ट्रपति निर्वाचन अघि केन्द्रीय समिति बैठक बस्ने सम्भावना नरहेको बताउँछन् ।
“बैठक राष्ट्रपपति निर्वाचनपश्चात् बस्छ । अहिले हाम्रो ध्यान पूरै राष्ट्रपतिको चुनावमा छ,” उनले बाह्रखरीसँग भने, “शेखरजीहरुको बैठक बसेर माहोल बिग्रिन खोज्यो । उहाँहरुले खण्डन नै गर्नुपर्यो । त्यसकारण अहिले हामीले निर्वाचन फोकस गरेका छौं । त्यसपश्चात् मात्र बैठक ।”
नेतृत्वलाई प्रश्नैप्रश्नको डर
साउन २ गतेपछि कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक बस्न सकेको छैन ।
पार्टी विधानको धारा २१ को उपधारा १२ अनुसार पार्टी केन्द्रीय समिति बैठक प्रत्येक दुई महिनामा एकपटक बस्नुपर्ने हुन्छ ।
विधानअनुसार साउनपश्चात् तीनपटक केन्द्रीय समिति बैठक बस्नुपर्ने हो । तर, ६ महिनाको अवधिमा एकपटक पनि केन्द्रीय समिति बैठक बसेको छैन ।
यसबीचमा विधानले नचिन्ने पदाधिकारी बैठक, पदाधिकारी र पूर्वपदाधिकारी बैठक भने बसेको छ । विधानसम्मत् पटकपटक केन्द्रीय कार्यसम्पादन समिति बैठक भने बसेको छ ।
बैठकमा भएका निर्णयहरूलाई आधिकारिकता दिने थलो केन्द्रीय समिति बैठक नबसेकाले पनि कार्यसम्पादन समितिको बैठकको निर्णयहरूले समेत आधिकारिकता पाउन सकेका छैनन् ।
पार्टी केन्द्रीय सदस्य कल्याण गुरुङ बैठक सार्नुको औचित्य नभएको बताउँछन् । उनी चाँडोभन्दा चाडो केन्द्रीय समिति बैठक बस्नुपर्नेमा जोड दिन्छन् ।
“छलफल गर्नुपर्ने विषयहरू धेरै छन् । बैठक सार्न नपाइने भन्ने त हैन । तर, समयमै बैठक बसेर पार्टीलाई जीवन्त दिने विषयमा छलफल चलाइनुपर्छ,” गुरुङले भने ।
साउनमा बसेको केन्द्रीय समिति बैठकमा चुनावी गठबन्धनको विषयले प्राथामिकता पाएको थियो । त्यसबखत गठबन्धनको विरोध गर्ने केन्द्रीय सदस्यहरुको आवाज दबाउँदै चुनावी गठबन्धन गर्ने निर्णय नेतृत्वले गरेको थियो ।
गठबन्धन गर्ने निर्णय गरिए पनि ७४ सिट अन्य दललाई छोडिएको विषयमा संस्थापन पक्षकै केन्द्रीय सदस्यहरुले विरोध गरेका थिए । सो निर्णय केन्द्रीय समितिले गरेको थिएन ।
कूल १६५ मध्ये ९१ सिटमा उमेदवारी दिएर ५७ सिटमात्र जितेको कांग्रेसलाई गठबन्धनको समीक्षा र समानुपातिकमा घटेको सात प्रतिशत मतको विषमया छलफल गर्नुपर्ने दबाब छ ।
केन्द्रदेखि सात प्रदेश र अन्य संवैधानिक निकायमा पार्टीको बर्चस्व हुने भनेर चुनावी गठबन्धन गरिएको र पुस १० गते बिहान भएको गल्तीले सत्ता गुमेको विषयमा पनि नेतृत्वमाथि प्रश्न उठेको छ ।
माओवादी केन्द्र नेतृत्वको सरकारलाई विश्वासको मत किन र के उद्देश्यसहित दिएको भन्ने प्रश्न पनि अहिले बेजोडले उठिरहेको छ ।
शीर्ष केही नेतृत्वबाहेक ९० प्रतिशत केन्द्रीय सदस्यहरू केन्द्रीय समिति बैठक बसेर गहन छलफल गर्नुपर्ने पक्षमा उभिएका छन् । नेतृत्व यी र यस्तै प्रश्नहरूबाट बच्न केन्द्रीय समिति बैठक छल्ने प्रयासमा छ ।
केन्द्रीय सदस्य प्रकाश रसाइली ‘स्नेही’ प्रश्नको सामना गर्ने हैसियत नेतृत्वसँग गुमेपछि मुख थुन्नलाई बैठक सारिएको बताउँछन् ।
“हिजो गठबन्धन गर्नुहुँदैन भनेर केन्द्रीय समिति बैठकमा भन्दा बहुमतले निर्णय लादियो । सरकार बनाउने बेला चाहिँ किन गठबन्धन गर्न सकिएन ?,” स्नेहीले बाह्रखरीसँग भने, “निर्णय गर्नेबेला विधानले नचिन्ने समिति बसेर निर्णय गरेको छ । एउटा कार्यसम्पादनको निर्णय अनुमोदन नहुँदै पटकपटक के आधारमा कार्यसम्पादन बैठक भन्दै निर्णय गरियो ? अहिले यसैको उत्तर दिन नेतृत्व डराएको हो ।”
रसाइलीले भनेजस्तै नेतृत्व अहिले केन्द्रीय समिति सदस्यहरू, पार्टीका अन्य तहका जिम्मेवार नेताहरू तथा कार्यकर्ताहरूसँग डराएको छ ।
विशेषगरी गठबन्धन गरेर पनि कांग्रेसले अपेक्षित सिट जित्न नसक्नु, पार्टीभित्र नरुचाइएका पात्रहरुलाई समानुपातिकमा राखेर सात प्रतिशत मत घट्नु र गठबन्धन गरेर सरकार बनाउन नसकेर धेरै नेता कार्यकर्ताहरू शक्तिविहीन हुँदा कांग्रेस कमजोर भएको जिम्मा कसले लिने भन्ने आलोचना अहिले नेतृत्वले खेपिरहेको छ ।
सत्ता गुमाएर पनि प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई राष्ट्रिय सहमति भन्दै विश्वासको मत दिएर कांग्रेसले हैसियत गुमाउन खोजेको भन्ने चर्को आलोचना छ ।
बैठक बसेर हुने छलफलले राष्ट्रपति चुनावमा असर गर्छ भन्ने भय आफूहरूलाई भएको एक पदाधिकारीले बाह्रखरीसँग बताए ।
“राष्ट्रपति चुनावअघि आउने प्रश्नको उत्तर दिन सहज छैन । प्रचण्डको विषयमा पर्याप्त टिप्पणीहरू आउन सक्छन् । अहिले तत्काल प्रचण्डमाथि कडा टिप्पणी गरेर उनलाई बिच्काउने अवस्था पनि छैन । त्यसकारण बैठक अहिले गर्न सक्ने अवस्था नभएको हो,” ती पदाधिकारीले भने ।
केन्द्रीय सदस्यको गुनासो ‘तयारी गर्यो बैठक बस्दैन’
पटकपटक बैठक डाक्दै बैठक नबस्दा केन्द्रीय नेताहरूले दिक्क भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् ।
बैठक अनिश्चित समयका लागि स्थगन गरेसँगै संस्थापन र इतर समूहका नेताहरू दिक्क भएका छन् । संस्थापन र इतर समूह दुवैको सहमतिमा सारिएको चाहिँ निश्चित भएको बैठकको पक्षमा रहेका नेताहरुको भनाइ छ ।
इतर समूहका नेता प्रकाश स्नेही बैठक बोलाउनुपर्यो भन्दै दबाब दिनुको विकल्प नभएको तर्क गर्छन् । अनि पटकपटक बैठक सार्ने काम अस्वीकार्य हुने बताउँछन् ।
“हामीले कहाँ गएर बोल्ने ? अब लिखित निवेदन दिएर बैठक बोलाउन माग गर्नुपर्ने ? वैकल्पिक बाटो अपनाएर दबाब दिएर भए पनि बैठक बस्ने माहोल तयार गर्नुपर्ने भयो,” उनले भने ।
यतिबेला कांग्रेसले राष्ट्रिय राजनीतिमा कसरी अघि बढ्ने भनेर रणनीति बनाउनुपर्ने आवश्यकता छ । ६ महिनाभित्र बनाउनुपर्ने विभाग बनेको छैन । भ्रातृ तथा शुभेच्छुक संस्थालाई पूर्णता दिनुपर्ने छ ।
मरेर पाएको प्रतिपक्ष दलको हैसियतमा कसरी खरो उत्रने भनेर छलफल गर्नुपर्ने अवस्था छ । जनमतको विश्लेषण र भएका गल्तीहरुको समीक्षा गरेर भावि रणनीति बनाउनुपर्ने आवश्यक्ता छ ।
सभापति देउवानिकट केन्द्रीय सदस्य नैनसिंह महर पटकपटक केन्द्रीय समितिको बैठक सारेर पार्टीको लोकतान्त्रिक चरित्रमा ह्रास आएको उल्लेख गर्छन् ।
“७४ सिट बाँढ्ने कुराको निर्णय विधानले नचिनेको समितिबाट हुन्छ । पदाधिकारी र पूर्वपदाधिकारी बैठक भनेर निर्णय गरेर लाजमर्दो काम भइरहेको छ । टिकट वितरणको र परिणामको समीक्षा गर्नुपर्दैन ?,” उनले भने, “यसरी भागेर कहिलेसम्म हुन्छ ? मुद्दा कुरा उठ्छ तर त्यहाँबाट समाधान पनि त निस्कन्छ नि । बैठक सार्ने काम ठिक भएन ।”
अर्का केन्द्रीय सदस्य प्रा. डा. गोविन्दराज पोखरेल पार्टीले नेतृत्वको विचार बन्धक बनाउने काम गरिरहेको बताउँछन् ।
पार्टीलाई अहिले निकास र गतिशील बनाउने समयमा छलफललाई बन्देज गरेर नेतृत्वले पार्टीलाई पुनः दिशाविहीन बनाउन लागि परेको तर्क उनको छ ।
“हामी अहिले सरकारमा छैनौं । राष्ट्रपति चुनाव कहिले हो त्यो पनि तोकिएको छैन । यतिबेला पार्टीलाई निकाश दिने र गति दिने विषयमा घनिभूत छलफल हुनुपर्ने हो,” उनले बाह्रखरीसँग भने, “हामीले तयारी नै गरेर एजेन्डा बनाएका थियौं । तर, खै नेतृत्व सुन्नै चाहँदैन । यो त अलोकतान्त्रिक र हाम्रो विचारलाई बन्धक बनाउने कुरा भयो नि । वृहत् आयाममा छलफल गरेर रणनीति बनाउन पाए पो हुन्थ्यो त । बैठक सारेर नेतृत्वले राम्रो काम गरेन ।”
1628253175.jpg)
