सार्वजनिक विद्यालयका शिक्षकहरूले राम्ररी पढाउँदैनन् भनेर आलोचना हुने गरेको छ । सरकारी विद्यालयको शैक्षिक उपलब्धि हेर्दा आलोचना सही पनि देखिन्छ । तर, बेलामा तलब पनि नदिने हो भने शिक्षकको आलोचना गर्ने नैतिक अधिकार हुँदैन ।
नेपालमा सबैजसो कर्मचारीको तलब मासिकरूपमा दिने गरिन्छ । तर, शिक्षकको तलब निकासा दिनुपर्ने कतिपय स्थानीय तहहरूले निकासा नदिँदा उनीहरूले मासिक तलब पाउँदैनन् । यद्यपि, शिक्षा मन्त्रालयले शिक्षकको तलब महिनावारी दिने निर्णय गरेको ६ वर्ष भइसकेको छ ।
शिक्षकले तलबै नपाउने भने होइन । तलबको रकम पनि चौमासिक निकासामै समावेश गरिने भएकाले महिनैपिच्छे उनीहरूलाई भुक्तानी दिन नसकिएको देखिन्छ । सम्भवतः स्थानीय तहले अरू सबै खर्चको जोहो नहुँदासम्म शिक्षकको तलब निकासा नदिने गरेको हुनुपर्छ ।
सरकारी दरबन्दीका शिक्षकको तलब संघ सरकारले स्थानीय तहलाई दिने अनुदानमै समावेश हुन्छ । स्थानीय तहले त व्यवस्थापन गरिदिनेमात्रै हो । तर, स्थानीय स्रोतका शिक्षक र कर्मचारीसमेतको तलब भत्ताको जोहो गर्नुपर्दा दरबन्दीकै शिक्षकको तलब पनि बेलामा नदिने गरिएको देखिन्छ ।
तलब त दिनु नै छ । स्थानीय तहले आफ्ना कर्मचारी र अरू मातहत कार्यालयका कर्मचारीकै सरह शिक्षकको तलब पनि मासिकरूपमै दिने व्यवस्था मिलाउनै नसक्ने त पक्कै हुँदैन । यसैले समस्या दृष्टिकोण र व्यवस्थापनमा देखिन्छ ।
सार्वजनिक विद्यालयका अधिकांश शिक्षक राजनीतिक दलका कार्यकर्ताका रूपमा बढी सक्रिय देखिन्छन् । तिनीहरू विद्यालयमा उपस्थित त नियमितरूपमा हुँदैनन् भने शिक्षणमा ध्यान पनि दिँदैनन् । यसैले स्थानीय समाजमा पनि उनीहरूको आलोचना नै बढी हुनेगरेको छ ।
यही कारणले पनि शिक्षकहरूको तलब प्राथमिकतामा नपरेको हुनसक्छ । यसको समाधान भने तलब नदिएर होइन अनुगमन र सुपरीवेक्षण बढाएर गर्नुपर्छ । शिक्षकलाई कजाउने र काम नगरे कारबाही गर्ने हो तलब नदिएर दण्डित गर्नु न्यायोचित हुँदैन ।
शिक्षा मन्त्रालयको निर्देशनअनुरूप शिक्षकको तलबको निकासा चौमासिकको सुरुमै गर्न थाल्ने हो भने महिनैपिच्छे तलब खुवाउन समस्या नहुनुपर्ने हो । स्थानीय तहले तलबको व्यवस्थापन गर्न नसके जिल्लाबाट सोझै विद्यालयको खातामा तलब निकासा दिए पनि हुन्छ ।
शिक्षकलाई तलबसम्म पनि बेलामा खुवाउने व्यवस्था गर्न नसक्ने हो भने स्थानीय तहको यो अधिकार गुम्न पनि सक्छ भन्ने हेक्का राख्नुपर्छ । शिक्षाको समस्या बुझेका भनिएका शिक्षामन्त्रीको ध्यान सबैभन्दा पहिले शिक्षकलाई तलब महिनैपिच्छे खुवाउनमा जाओस् ।