पोखरा । देशकै चौथो सानो जिल्ला र एकमात्र प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र रहेको पर्वतको राजनीतिक परिस्थिति ०७४ भन्दा विपरीत छ । त्यतिबेलाको वाम गठबन्धनको एक घटक र एमालेबाट छुट्टिएर बनेको एकीकृत समाजवादी अहिले कांग्रेससँग मिसिएर लोकतान्त्रिक वाम गठबन्धन बनेको छ ।

एउटा समानता चाहिँ के छ भने दुवै प्रतिष्पर्धी ०७४ कै हुन् ।

अघिल्लो निर्वाचनमा एकल रूपमा चुनावमा होमिएको कांग्रेसका अर्जुनप्रसाद जोशी एमाले माओवादीसहितको वाम गठबन्धनका उमेदवार पदम गिरीसँग १२ हजार ४५६ मतान्तरले पराजित भएका थिए ।

तर, अहिले परिस्थिति फेरिएको छ । स्थानीय चुनावमा पर्वतका सात पालिकामध्ये कुश्मा र फलेवास नगरपालिकासहित विहादी, पैयुँ र जलजला गाउँपालिका कांग्रेसले जितेको छ । मोदी र महाशिला गाउँपालिका एमालेले जितेको छ ।

गठबन्धनको आडमा जोशी ढुक्क

तत्कालीन सत्ता समीकरण उल्टिनु र चुनाव हारेपनि जनताकै माझमा निरन्तर गइरहेकाले आफ्नो जित सुनिश्चित भएको जोशी बताउँछन् । उनी यसपटक चौथो जितको खोजीमा हुनेछन् ।

चुनावी कार्यक्रममै व्यस्त रहेका उनले भने, “मुख्य कुरा त गठबन्धन नै हो । पर्वतको राजनीति भनेको कहिले १२/१५ सयले कांग्रेस त कहिले सोही मतले एमालेले जित्ने हो । चुनाव जित्नेमा म ढुक्क छु । मतदाताको प्रतिक्रिया पनि निकै सकारात्मक छ ।”

उनका प्रतिष्पर्धी गिरीले नै जोशीलाई ०७४ को चुनावमा ठुलो मतान्तरले हराएका थिए । अर्जुनप्रसाद जोशीको अविराम जितमा विराम लगाउने उनै गिरी थिए । अन्यथा ०५६ यताका कुनैपनि चुनावमा जोशीले पछाडि फर्केर हेर्नुपरेको छैन । यतिसम्म कि माओवादीको जगजगी रहेको पहिलो संविधानसभाको निर्वाचन ०६४ को चुनावमा पनि कांग्रेसका दिग्गज नेताहरू पराजित हुँदा जोशीले आफ्नो क्षेत्रमा दबदबा कायमै राखेका थिए ।

तर, संघीयतापछिको पहिलो चुनाव ०७४ मा पर्वतका दुई संविधानसभा क्षेत्र एउटै प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र बन्यो । उनकै सरकारले जारी गरेको संविधान र त्यसपछिको पहिलो चुनावमा चाहिँ जोशीको ह्याट्रिकपछिको चौथो जितलाई तत्कालीन वाम गठबन्धनले रोकेको थियो ।

अघिल्लो चुनावबारे जोशी भन्छन्, “अघिल्लो निर्वाचनमा एमालेले अपत्यारिला भएपनि आकर्षक मुद्दा ल्याएको थियो, हाम्रो (कांग्रेस) को अलि कमजोर देखिन्थ्यो । त्यसमाथि कांग्रेसलाई अनावश्यक आरोप पनि लगाइएका थिए ।ओलीले पानीजहाज, चुच्चे रेल, ग्यास, चुलो जस्ता नाटकीय एजेन्डा ल्याए । त्यसले गर्दा सोझा जनताले पत्याएर केही भोट थपिदिए । अनि गठबन्धन पनि थियो ।”

तर, त्यतिबेलाका 'अपत्यारिला एजेन्डा' झुटा भनेर जनताले पत्याइसकेको, संसद् विघटन गरेर देशलाई अस्थिर बनाएको तथा एमालेभित्रै पनि ठुलो विचलन र जनताले पनि देशको स्थायित्व र विकासका लागि कांग्रेससहितको गठबन्धन नै विकल्प भएको उनको दाबी छ । 

तीन कार्यकाल सांसद भइसकेका जोशी राजधानी छाडेर गाउँ गइरहने नेता भनेर पनि पर्वतमा चिनिन्छन् । सांसद निर्वाचित भएपनि प्राय जिल्ला र गाउँमा पुग्ने आफ्नो स्वभावलाई अघिल्लो निर्वाचनको पराजयपछि पनि निरन्तरता दिएको उनले बताए ।

कांग्रेसभित्र कोइराला खेमामा रहेका जोशीले १३ औँ महाधिवेशनदेखि समूह परिवर्तन गरेर देउवा क्याम्पमा लागेका थिए । उनी देउवाका विश्वासपात्रसमेत मानिन्छन् ।

गिरी पनि जित्नेमा विश्वस्त

जोशीको ह्याट्रिकमा रोक लगाउने एमालेका उमेदवार गिरी पनि मतदाता फकाउन घरदैलोमा व्यस्त छन् । उनी पनि आफू राम्रो मत पाएर चुनाव जित्नेमा विश्वस्त देखिन्छन् ।

“चुनाव राम्रो मतले जितिन्छ भन्ने विश्वास छ । पछिल्लो साढे तीन, चारवर्षमा पर्वतको विकासको लागि मैले खेलेका भूमिकाहरू, एमाले सरकारले गरेका राम्रा कामहरू र पछिल्लो समय सम्पूर्ण रूपले असफल भएको गठबन्धन सरकारका कारण मैले चुनाव जित्छु,” उनले भने । 

गठबन्धन सरकार पूर्णरूपमा असफल भएको र ओली नेतृत्वको सरकारले गरेका राम्रा कामको बारेमा मतदाता खुसी रहेको र आफूले पनि त्यही आधारमा मत मागिरहेको उनी सुनाउँछन् । पर्वतमा पछिल्ला दुई दसकमा नभएका काम आफूले गरेको उनको दाबी छ ।

“गठबन्धनबाट देश बन्दोरहेनछ भन्ने पनि जनताले देखेका छन् । २०/२२ वर्षसम्म हुन नसकेका काम हामीले पछिल्लो ३/४ वर्षमा गरेका छौँ । जनताले त्यसको राम्रो मूल्यांकन गर्नुभएको छ,” उनले भने ।

चुनावी दौरानकै क्रममा एक टेलिभिजिन कार्यक्रमको लाइभ डिबेटमा एकजना मतदाताले 'पदम गिरीलाई मत नदिने, बरु मतपत्र नै खाली राख्ने' बताएका थिए ।

उक्त कार्यक्रममा सहभागी गिरीलाई उक्त प्रश्न सोध्दा 'ती व्यक्ति प्रायोजित र सिकाएर पठाइएका गठबन्धनका कार्यकर्ता रहेको' टिप्पणी गरे ।

“त्यो प्रायोजित कुरा हो । सिकाएर पठाएको मान्छे हुन् । धेरै मान्छेले राम्रो गर्नुभएको छ नि त्यही कार्यक्रममा,” उनले भने ।

उनी एमाल पर्वतको अध्यक्ष हुँदा पर्वतमा भएको ०७४ को स्थानीय तह निर्वाचनमा एमालेले सातमध्ये चारवटा पालिका आफ्नो पक्षमा पारेको थियो । पर्वतमा एमालेलाई पहिलो बनाएको भन्दै एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले गिरीलाई बधाई पनि दिएका थिए ।

त्यसपछि नै गिरीको संसदीय निर्वाचनको ढोका खुल्यो, चुनाव जिते र संसद विघटनदेखि अन्त्यसम्म ओलीकै पक्षमा रहिरहे । ओलीको विश्वासपात्र भएर काम गरेका गिरीले अहिले पनि ओली नेतृत्वका सरकारमा भएगरेका कामकै कारण आफूले चुनाव जितिने बताए ।

“पालिका गुमेपनि धेरै मतको अन्तर छैन । संसद्देखि गाउँसम्म मेरो भूमिका र सरकारले गरेका कामका कारण मलाई चुनाव जित्न गाह्रो छैन,” उनले भने ।

मतमा एमाले अगाडि

अहिले एमालेका गिरी एक्लै चुनाव लड्दैछन् भने कांग्रेसका जोशीलाई माओवादी, एकीकृत समाजवादीसहितको गठबन्धनको आड छ ।

गत स्थानीय तह चुनावमा पर्वतमा कांग्रेसले पाँचवटा पालिका जितेपनि जिल्लाभरिका ६१ मध्ये जम्मा २४ वटा वडामात्र जितेको थियो । वडाध्यक्षले पाएको मत हेर्दा चाहिँ गठबन्धन भन्दा एक्लो एमाले नै पर्वतमा बलियो देखिन्छ ।

दुई जनामध्ये जसले चुनाव जितेपनि एउटा रेकर्ड भने रहनेछ । जोशीले जितेमा पर्वतबाट चौथोपटक जित्ने उमेदवार बन्नेछन् भने गिरीले जितेमा प्रतिनिधिसभाका पछिल्ला दुवै निर्वाचन जित्नेमा उनको नाम आउनेछ ।