काठमाडौं । फुटबल मैदान बनाउने, सडक पिच गर्नुपर्नेलगायतका विषय उठाउँदैस्थानीय सरकार नै मागपत्र बोकेर आएपछि नागढुंगा सुरुङमार्ग निर्माणमा अवरोध सिर्जना भएको छ ।  काठमाडौंपट्टिको भाग मुनि सुरुङ पर्ने वडाका अध्यक्ष नै उल्लेखित विषयसँगै आफूले भनेको व्यक्तिलाई समेत रोजगारी दिनुपर्नेलगायतका माग राखेपछि निर्माणमा अवरोध भएको हो ।

काठमाडौंमा सुरुङको मुख र बाटो चन्द्रागिरी नगरपालिकाको वडा नं. १ र ३ मा परे पनि सुरुङको ९८ प्रतिशत भाग वडा नं. २ को जमिन मुनि पर्दछ । यस्तोमा वडाले खानेपानी तथा सिँचाइको मूल सुक्ने भन्दै आजीवन खानेपानीको व्यवस्था गर्न माग गरेको हो ।

यस्तै सिचाइको मूल सुक्ने भएपछि कृषक विस्थापित हुने भन्दै वैकल्पिक रोजगारीको व्यवस्था गर्न वडाको माग छ । तर, फुटबल मैदान बनाइदिनुपर्ने, ६ किलोमिटर बाटो पिच गरिदिनुपर्ने, आफूले जो भन्यो सोही व्यक्तिलाई रोजगारी दिनुपर्ने, खानेपानी छिमेकी वडालाई दिन नपाउने जस्ता माग समेटेपछि आयोजनाले ती विषय पूरा गर्न नसक्ने जनाएको छ ।

आयोजना प्रमुख नरेशमान शाक्य भन्छन्, “वडा नं. २ ले पहिलेदेखि नै खानेपानी माग गरिरहनु भएको थियो । अहिले आयोजनाभन्दा असम्बन्धित माग राखेर अवरोध गरिएको छ ।” उनका अनुसार फुटबल मैदान बनाइनुपर्ने, ६ किलोमिटर सडक पिच गरिनुपर्ने, सुरुङमाथिको जग्गाको पनि मुआब्जा पाउनुपर्ने माग वडाको छ ।
सुरुङमाथिको जग्गाको मुआब्जा कुनै आयोजनामा दिने गरिएको छैन ।

“कर्मचारी भर्ना पनि उहाँहरुले भनेजस्तो हुनुपर्ने, आजीवन निःशूल्क खानेपानी व्यवस्था गरिनुपर्ने लगायत माग छन्,” शाक्य भन्छन्, “यसअघि वार्ता गरेर खानेपानीको माग समाधान भइसकेको थियो । फेरि नयाँ नयाँ माग राखेर अवरोध जनाइएको छ ।”

विकास निर्माण काममा सरकारले अवरोध गराउने नभएर सहजीकरण गर्नुपर्नेमा उल्टै असम्बन्धित माग राखेपछि सुरुङ आयोजना र स्थानीय सरकारबीच तालमेल मिल्न सकेको छैन ।

शाक्य भन्छन्, “स्थानीय सरकार हो नि झन् सजिलो बनाउनुपर्ने हो । स्थानीय विवाद आए समाधान गर्छु भनेर वडाध्यक्ष आफैंले हस्ताक्षर गर्नुभएको छ ।”

आयोजना सहजीकरण गर्दै खानेपानीको व्यवस्था नगरपालिकाले गर्नुपर्ने हो । यस्तै, रोजगारी सुरुङ बनाउन्जेल मात्र नभएर भविष्यमा पनि गरिनुपर्ने भनेपछि आयोजनाले असन्तुष्टि जनाएको छ ।

चन्द्रागिरी नगरपालिका वडा नं. २ का अध्यक्ष गोपी सुर्खेतीका अनुसार सुरुङमाथिको अधिकांश भाग वडामा पर्छ । सुरुङले गर्दा प्राकृतिक पानीको मुहान सुक्ने देखिएको छ । सुर्खेती भन्छन्, “प्राकृतिक रुपमा खाइआएको पानी सुक्छ भने आजीवन पानी व्यवस्था गर्नुपर्ने माग हाम्रो हो ।”

यस्तै सिँचाइसँगै कृषि बन्द हुने भएकाले वैकल्पिक व्यवस्था गर्नुपर्ने वडाको माग छ । यस्तै ९८ प्रतिशत सुरुङ वडामा पर्ने भएपछि त्यहाँ ठूला संरचना बनाउन मिल्दैन ।

अध्यक्ष सुर्खेतीको माग छ, “सुरुङ पर्ने जमिनलाई विशेष पकेट क्षेत्र घोषणा गर्नुपर्छ । र, त्यहाँका स्थानीयवासीलाई क्षमताका आधारमा रोजगारी दिनुपर्छ । यहाँका मान्छे काम गर्न सक्ने खालका छन् भने बाहिरबाट किन ल्याउनु ?”

स्थानीय सरकारले विकास निर्माणमा सहजीकरण गर्नुपर्नेमा किन अवरोध ? भन्ने बाह्रखरीको प्रश्नमा सुर्खेतीले भने, “सबै माग पूरा गर्ने भन्ने होइन । खानेपानी, सिँचाइ तथा रोजगारीका माग पूरा हुन्छ भने असम्बन्धित भनिएका अरु फिर्ता गर्छौं ।” 

वडा अझै पनि विकास निर्माणमा सघाउन तत्पर रहेको उनी दाबी गर्छन् । सुर्खेती तत्कालीन माओवादी केन्द्रतर्फबाट निर्वाचित वडाध्यक्ष हुन् ।

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले एक वर्षअघि उद्घाटन गरेको भए पनि नागढुंगा सुरुङ खन्ने काम पुस ७ गते सुरु भएको थियो । जापान सरकारको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा निर्माण हुँदै गरेको सुरुङको ठेक्का जापानी कम्पनी हाजमा आन्दो कर्पोरेसनले पाएको छ ।

सुरुङको पश्चिम भाग काठमाडौं–धादिङ सीमा सिस्नेखोलामा स्केप टनेल खन्ने काम थालिएको हो । पूर्वतर्फ अर्थात् चन्द्रागिरि नगरपालिकाको पोर्टलमा जनवरी स्केप टनेल खन्ने योजना छ । नागढुंगा सुरुङ ४२ महिनामा सम्पन्न गर्ने योजना छ । गतवर्षको कात्तिकमा प्रधानमन्त्रीले उद्घाटन गरेकामा १४ महिना बितिसकेको छ ।

२.६८ किलोमिटर सुरुङमार्ग निर्माणको लागत २२ अर्ब हुने अनुमान गरिएको छ ।