काठमाडौं । सरकारले तोकेको शुल्कलाई बेवास्ता गर्दै धेरै ठूला डाक्टर आफ्नो पहुँच र प्रभावको बलले सरकारी नियमलाई मिच्दै खुल्लम खुल्ला बिरामीलाई अत्यधिक शुल्क तिर्न बाध्य पारिरहेका छन् । वरिष्ठ डाक्टर भएकाले बिरामी त्यस्ता डाक्टरको क्लिनिकमा केही नबोली धेरै फि तिर्ने गर्दछन् भने कारवाही गर्नुपर्ने सरकारी अधिकारी पनि तिनको प्रभावका कारण चुपचाप बस्दै आएका छन् । धेरै बिरामीलाई डाक्टरले यति धेरै फी लिनु भनेको कालोबजारी गरेजत्तिकै हो भन्ने समेत थाहा छैन । 

बढी शुल्क लिने डाक्टरले एक पटक जाँचेको रु. ११ सय साठी सम्म लिने गरेका छन् । सरकारी नियम अनुसार वरिष्ठ स्पेसलिष्टले रु. चार सय ७५ भन्दा बढी लिन पाउँदैनन् र यसो गर्नु भनेको बिरामीलाई ठग्नु सरह नै हो । 

विशेषगरी निजी अस्पताल तथा क्लिनिकका डाक्टरले मनपरी शुुल्क लिने गरेका छन् । यसरी बढी शुल्क लिनेहरूमा डा. मधु घिमिरे, डा. रमेश चोखानी, डा. उपेन्द्र देवकोटालगायत अगाडि छन् । ग्यास्ट्रोइन्ट्रोलोजिस्ट डा. घिमिरे नर्भिक अस्पतालमा कार्यरत छन् । उनको परामर्श शुल्क एक पटकको रु ११ सय ६० रुपैयाँ छ । पुराना बिरामीसँग भने उनी एकपल्टको पाँच सय ६० रुपैयाँ लिन्छन् । 

नर्भिकमै कार्यरत छाती विशेषज्ञ डा. रमेश चोखानीको परामर्श शुल्क पनि ११ सय ६० रुपैयाँ नै छ । सोही अस्पतालकी स्त्री रोग विशेषज्ञ डा. अर्चला वैद्यको परामर्श शुल्क भने ५ सय ६० रुपैयाँ छ । 

बी एन्ड बी अस्पतालमा कार्यरत डा. अशोक बास्कोटा अस्पतालमा ५ सय रुपैयाँ परामर्श शुल्क लिन्छन् । क्लिनिकमा भने उनीसँग परामर्श लिन एक पटकको हजार रुपैयाँ तिर्नुपर्छ । न्युरो सर्जन डा. उपेन्द्र देवकोटाको परामर्श शुल्क भने ७ सय ६० रुपैयाँ छ । 

स्वास्थ्य संस्था स्थापना, सञ्चालन तथा स्तरोन्नति मापदण्डसम्बन्धी निर्र्देशिका, २०७० को अनुसूची ७ मा डाक्टरले बिरामीसँग लिने परामर्श शुल्क तोकिएको छ भने २०७१ साल ५ महिना ११ गते को मन्त्रीस्तरीय निर्णयले डाक्टरको बिरामी जाच गरेवार्फतको लिन कति पाउने वा लिन नपाउने परामर्श शुल्क निर्धारण गरेको थियो । 

डाक्टरको परामर्श शुल्कलाई विज्ञता र अनुभवका आधारमा ३ तहमा विभाजन गरिएको छ । यसअनुसार एमबीबीएस गरेका डाक्टरले ५ वर्षसम्म प्रतिबिरामी प्रतिपटक २ सय ५० रुपैयाँसम्म लिन पाउँछन् । एमबीबीएस गरेर ५ वर्षभन्दा बढी अनुभव भएका डाक्टरले भने ३ सय ५० रुपैयाँसम्म लिन पाउने व्यवस्था छ । 

त्यसैगरी विशेष तालिम तथा पोष्ट ग्राजुयट डिप्लोमा गरेका डाक्टरले ५ वर्षसम्म ३ सय ५० र ५ वर्षभन्दा बढी अनुभव प्राप्त गरेपछि ४ सय रुपैयाँ परामर्श शुल्क लिन पाउँछन् । एमडी वा एमएस गरेका डाक्टरले ५ वर्षसम्म ४ सय ५० र ५ वर्षभन्दा बढी अनुभव प्राप्त गरेपछि ४ सय ७५ रुपैयाँसम्म शुल्क लिन पाउने व्यवस्था कार्यविधिमा छ । 

सरकारले यसअघि ०५९ मसिर ४ मा मन्त्रीस्तरीय निर्णय गरी एमबीबीएस डाक्टरका लागि अनुभवका आधारमा ७५ देखि १ सय ५० तथा १० वर्षभन्दा बढी अनुभव भएका डाक्टरका लागि २ सय ७५ रुपैयाँसम्म परामर्श शुल्क तोकेको थियो ।

तोकिएको शुल्क सबैले देख्नेगरी बाहिर टाँस्नुपर्ने व्यवस्था भए पनि कुनै पनि अस्पतालमा शुल्क सूची टाँसेको पाइँदैन । फलोअपमा आउँदा ७ दिनसम्म शुल्क लिन पाइँदैन । पहिलो पटकको फलोअपमा भने निःशुल्क सेवा दिनुपर्नेछ । सरकारले तोकेको शुल्कमा करबाहेक थप शुल्क लिन पाइँदैन । 

स्वास्थ्य मन्त्रालयको चिकित्सक सेवा महाशाखाका पूर्व प्रमुख डा. गुणराज लोहनी तोकेको भन्दा बढी शुल्क लिएको पाइए कालोबजारी ऐनअन्तर्गत कारबाही हुने बताउँछन् । तर, अहिलेसम्म कुनै डाक्टर कारबाहीमा परेका भने छैनन् । मन्त्रालयले अनुगमन नगर्दा बिरामी धेरै शुल्क तिरेर डाक्टरसँग परामर्श लिन बाध्य छन् ।