काठमाडौं । भारतीय महासागरमा रहेका चागोस टापुको सार्वभौमसत्ता हस्तान्तरण गर्ने सम्बन्धी विषयमा ब्रिटेन (संयुक्त अधिराज्य–यूके) र मोरिसस सम्झौतानजिक पुगेका छन् । समाचार संस्था एपीका अनुसार अमेरिकाले यसमा सहमति जनाएपछि बुधबार ब्रिटिस सरकारले यो जानकारी दिएको हो ।

“हामी मोरिसस सरकारसँग मिलेर यो सम्झौतालाई अन्तिम रूप दिन र हस्ताक्षर गर्न काम गरिरहेका छौँ । हस्ताक्षर भएपछि यो संसद्को दुवै सदनमा छानबिन र अनुमोदनको लागि पेस गरिनेछ,” ब्रिटिस प्रधानमन्त्री केर स्टार्मरका प्रवक्ता टम वेल्सले भने ।

ब्रिटेन र मोरिससले भारतीय महासागरमा रहेको टापु समूह (अर्चेपिलागो)को नियन्त्रण हस्तान्तरण गर्ने सम्झौताको लागि काम गरिरहेका थिए । यो टापु समूहको सबैभन्दा ठूलो टापु डिएगो गार्सिया रणनीतिक रूपले महत्वपूर्ण मानिन्छ । यहाँ नौसेना र बमवर्षक सैन्य अड्डा रहेको छ । प्रस्तावित सम्झौताअनुसार ब्रिटेनले यो अड्डालाई कम्तिमा ९९ वर्षका लागि भाडामा लिनेछ ।

तर, यो सम्झौताले ब्रिटेनको विपक्षी कन्जरभेटिभ पार्टी र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका केही सहयोगीहरूबाट आलोचना झेल्नुपरेको समाचार संस्था एपीले जनाएको छ । हालका अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले यस्तो सम्झौताले अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षालाई गम्भीर खतरा पुर्‍याउने गतवर्ष नै बताएका थिए ।

मोरिससले लामो समयदेखि चागोस टापु समूहमा ब्रिटेनको दाबीलाई चुनौती दिँदै आएको छ । हालका वर्षहरूमा संयुक्त राष्ट्रसंघ र यसको उच्च अदालतले पनि ब्रिटेनलाई चागोस टापु मोरिससलाई फिर्ता गर्न आग्रह गरेका थिए ।

सन् १९६० र १९७० को दशकमा ब्रिटेनले डिएगो गार्सियामा सैन्य अड्डा निर्माण गर्न र अमेरिकी सेनालाई ठाउँ दिन टापुबाट दुई हजार भन्दा बढी मानिसलाई त्यहाँबाट हटाएको थियो । एपी