काठमाडौं । सानो चिनियाँ आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) स्टार्टअप डिपसिकले अहिले अमेरिकी एआई क्षेत्रमा चर्चा पाएको छ । गत डिसेम्बर २६ मा डिपसिकले आफ्नो नयाँ संस्करण डिपसिक–भर्जन ३ सार्वजनिक गरेको थियो ।

रोचक के भने यो विश्वभर चर्चामा रहेका ओपनएआई, गुगलजस्ता अमेरिकी कम्पनीका कटिङ–एज च्याटबटको क्षमताको एआई थियो । डिपसिक यति शक्तिशाली हुनु आफैँमा कोसेढुंगा मानियो ।

अझ यसको विकासकर्ता टोलीका इन्जिनियरहरूले यसमा प्रमुख एआई कम्पनीले प्रयोग गरिरहेको तुलनामा निकै थोरै संख्यामा मात्रै विशेष चिप प्रयोग गरिएको बताएका छन् । यी चिपहरू अमेरिका र चीनबीच प्रविधिको प्रतिस्पर्धाको केन्द्रमा छन् ।

अमेरिकाले एआईको विकासमा आफ्नो नेतृत्व कायम राख्न यस्ता चिप चीनलाई बेच्न सीमितता तोक्नेदेखि रोकसम्म लगाएको छ । सिलिकन भ्यालीमा आधारित एनभिडिया कम्पनीले यस्ता चिप बनाइरहेको छ ।

तर, अमेरिकाको यसै प्रतिबन्धले चिनियाँ अनुसन्धानकर्ताहरूलाई क्रियटिभ बनाइदिएको छ । फलस्वरूप थोरै चिपमा प्रभावकारी एआई मोडल बनाउन प्रोत्साहित गर्‍यो ।

डिपसिकको च्याबटले प्रश्नहरूको जवाफ दिने, लजिकल समस्या समाधान गर्ने, कम्प्युटर प्रोग्रामलेख्नेदेखि बजारमा रहेको अन्य एआईले गर्ने सबै काम गर्न सक्छ । अमेरिकी एआई कम्पनीहरूले प्रयोग गरिरहेको बेन्चमार्क टेस्टले नै यो पुष्टि गरेको छ ।

अर्काे महत्त्वर्ण कुरा भनेको यो एआई मोडल डिपसिक निकै नै कम खर्चमा बनाउन सफल भएको छ । यसले अमेरिकाका ठूला कम्पनीले गरिरहेको ठूलो लगानी र खर्चलाई नै चुनौती दिएको छ ।

चिनियाँ इन्जिनियरहरूले यो सिस्टम बनाउन ६० लाख अमेरिकी डलरमात्रै खर्च भएको बताएका छन् । यो मेटाको पछिल्लो एआई सिस्टमको तुलनामा १० गुणा सस्तो हो ।

अमेरिकी कम्पनीहरूले यस्ता मोडल बनाउन १० करोडदेखि एक अर्ब अमेरिकी डलरसम्म खर्च गरेका छन् ।

सन् २०२२ मा च्याटबट च्याटजीपीटी सार्वजनिक गरेयता ओपनएआईले बजारमा चर्चा पाएको थियो । ओपनएआईलाई एआईको रेसमा कसैले नजित्ने आकलन त्यतिबेलादेखि नै भइरहेको छ । तर, डिपसिकले करोडौँ डलर खर्च नगरेर यस्ता कम्पनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सकिने पुष्टि गरेको छ ।

विश्वका प्रमुख एआई कम्पनीले आफ्ना च्याटबटलाई १६ हजार वटा चिप प्रयोग गरी सुपरकम्प्युटरका माध्यमबाट ट्रेन गरिरहेका छन् । तर, डिपसिकका इन्जिनियरहरूले एनभिडियाका २००० वटामात्रै विशेष चिप प्रयोग गरेको बताएका छन् ।

अमेरिकी सरकारले चीनले सैन्य प्रयोजनका लागि समेत प्रयोग गर्न सक्ने भन्दै विशेष चिपहरू चीनमा जानबाट रोक्दै आएको छ ।

डिपसिकलाई एआईमा केन्द्रित स्टक ट्रेडिङ फर्म हाई फ्लेयरले स्थापना गरेको हो । सन् २०२१ सम्म यसले कमाएको नाफाले आफ्ना पूरानो एआई मोडललाई ट्रेन गर्न एनभिडियाबाट चिप किनेको थियो ।

यस कम्पनीले चीनका प्रमुख विश्व विद्यालयबाट उच्च तलबसुविधा उपलब्ध गराउँदै सबैभन्दा प्रतिभावान विद्यार्थीलाई हायर गर्ने गरेको छ । कम्पनीले एआईको बुझलाई सहज बनाउन कम्प्युटर साइन्सबाहेकका विद्यार्थीलाई पनि भर्ना गर्ने गरेको छ ।

एप एक नम्बरमा, अमेरिकी कम्पनीको सेयरमा गिरावट

डिपसिकको एप अहिले एप्पलको एप स्टोरमा चीन, अमेरिका, बेलायतलगायत देशमा ओपनएआई र बार्डलगायतलाई उछिन्दै सबैभन्दा धेरै रेटिङ पाउने पहिलो नम्बरमा पुगेको छ ।

ओपनसोर्स एवं फ्री डिपसिकले बजार तताउन थालेसँगै एनभिडिया, माइक्रोसफ्ट र मेटालगायत एआईमा काम गरिरहेका अमेरिकी कम्पनीको सेयर सोमबार बिहान घटेको छ । डच चिप निर्माता एएसएमएलको सेयरमा १० प्रतिशतको गिरावट आएको छ । एआईसम्बन्धी हार्डवेयर बनाउने साइमेन्स इनर्जीको सेयर मूल्यमा १२ प्रतिशतको गिरावट आएको छ ।

सस्तो एआई मोडल अर्बाैं लगानीका एआई कम्पनीलाई टक्कर दिने गरी आएपछि अमेरिकी कम्पनीहरूका लागि चुनौती बनेको छ ।

को हुन् डिपसिकका संस्थापक ?

डिपसिकको स्थापना सन् २०२३ मा लियाङ वेनफेङले गरेका हुन् । ४० वर्षीय इन्फरमेसन एवं इलेक्ट्रोनिक इन्जिनियर ग्र्याजुएटले नै डिपसिकको मुख्य कम्पनी हाई फ्लेयरको स्थापना गरेका थिए ।

उनले हाल चीनमा बिक्री गर्न प्रतिबन्धित ५० हजारवटा एनभिडिया ए१०० चिपको भण्डारण गरेको र ती र अन्य चिपको प्रयोगबाट डिपसिक लन्च गरेको आकलन गरिएको छ ।

न्युयोर्क टाइम्सबाट ।