वेलिङटन । न्युजिल्यान्डका वैज्ञानिकले सोमबारदेखि विश्वकै दुर्लभ मानिएको ह्वेल माछाको विश्लेषण सुरु गरेका छन् । न्युजिल्यान्डको साउथ आइल्यान्डमा यसै वर्षको सुरुमा मृत भेटिएको कोदालीपाते दाँत र चुच्चो मुख भएको समुद्रको गहिराइमा बस्ने स्तनपायी जनावर ह्वेलको अध्ययन थालिएको हो ।

पाँच मिटर (१६.४ फिट) लामो उक्त ह्वेललाई जुलाईमा समुद्र किनारबाट निकालिएको थियो । त्यसपछि उसलाई विशेष ‘फ्रिजर’मा राखिएको थियो ।

ह्वेल विशेषज्ञ एन्टोन भ्यान हेल्डेनका अनुसार, वैज्ञानिकलाई पहिलोपटक कोदालीपाते दाँत भएको ह्वेलको नमुनाको विश्लेषण गर्ने अवसर मिलेको हो । “यो एक उल्लेखनीय र विश्वव्यापी रूपमा महत्त्वपूर्ण अवसर हो,” उनले भने ।

ह्वेलको व्यवहार, यसको आहार र आधारभूत शरीर रचनाका बारेमा हालसम्म प्राप्त गर्न नसकिएका जानकारी लिन अध्ययनबाट मद्दत पुग्नेछ । भ्यान हेल्डेनले भने, “चुच्चे ह्वेल संसारमा पाइने ठूला स्तनधारीहरूको सबैभन्दा रहस्यमय ह्वेल प्रजाति हो ।”

उनले भने, “तिनीहरू गहिरो स्थानमा रहने ‘गोताखोर’हरू हुन्, जसलाई समुद्रमा विरलै देखिन्छ र यी समुद्री जनावरहरूको अनुसन्धानका निम्ति कमै अवसर मिल्ने गर्छ ।”

उनले अगाडि भने, “संसारको कुनै पनि ठाउँबाट ज्ञात सातौँ नमुना मानिएको यो दुर्लभमध्ये सबैभन्दा दुर्लभ जन्तु हो र हामीले यसको चिरफार गरी अध्ययन गर्ने दुर्लभ अवसर पाएका छौँ ।”

न्युजिल्यान्डको संरक्षण विभागले कोदालीपाते दाँत भएको ह्वेल ‘विश्वकै दुर्लभ ह्वेल’ भएको जनाएको छ ।

सन् १८७४ मा न्युजिल्यान्डको पूर्वी तटस्थित चाथम टापुबाट संकलित तल्लो बंगारा र दुई दाँतबाट यो प्रजातिको वर्णन गरिएको थियो । उक्त नमुना र न्युजिल्यान्ड र चिलीमा भेटिएका अरू दुई नमुनाका कंकालका अवशेषले वैज्ञानिकलाई नयाँ प्रजाति पुष्टि गर्न आधार दिएको थियो ।

कोदालो–दाँतेदार ह्वेललाई न्युजिल्यान्ड ‘थ्रेट’ वर्गीकरण प्रणालीअन्तर्गत तथ्यांक कम भएको जनावरका रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ । रासस/एएफपी