काठमाडौं । नेपाली खेलकुदमा नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल)को चर्चा चुलिरहेको छ । नेपालमा सायदै यस्ता कोही क्रिकेट समर्थक छन्, जसलाई एनपीएल चर्चा थाहा छैन । नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान)को आयोजनामा हुन लागेको यो फ्रेन्चाइज क्रिकेट नेपालमा मात्र नभइ विश्वभर नै चर्चाको विषय बनिरहेको छ । 

चर्चित भारतीय टेलिभिजन च्यानल स्टार स्पोर्ट्ससँग प्रत्यक्ष प्रसारणका निम्ति सम्झौता हुनुले पनि यो चर्चा झनै चुलिएको हो । प्रतियोगिताका निम्ति क्यानले आठ फ्रेन्चाइज टिमको फ्रेन्चाइजी बिक्री गरिसकेको छ । प्रतियोगिताको पहिलो संस्करणमा विराटनगर किंग्स्, जनकपुर बोल्ट्स, काठमाडौं गुर्खाज, लुम्बिनी लायन्स, पोखरा एभेन्जर्स, कर्णाली याक्स, सुदूरपश्चिम रोयल्स र चितवन राइनोजले प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् । 

प्रतियोगिताका आठवटै टिमले आफ्नो मार्की खेलाडी घोषणा गरिसकेका छन् भने विदेशी खेलाडी समेत सार्वजनिक गरिरहेका छन् । यसै सन्दर्भमा बाह्रखरीका आशिष पुडासैनीले क्यानका प्रवक्ता छुम्बी लामासँग एनपीएलको तयारी र समसामयिक क्रिकेटका विषयमा कुराकानी गरेका छन् । उक्त कुराकानीको संम्पादित अंश : 

नेपाल प्रिमियर लिगको तयारी कस्तो छ ? क्यानले भनेजस्तै ग्रान्ड बन्नेमा कत्तिको विश्वस्त हुनुहुन्छ ? 

नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान)को आयोजनामा हुने नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) नेपाली क्रिकेटप्रेमीको ड्रिम प्रोजेक्ट हो भन्ने कुरा हामीले लिएका छौँ । अबको १२ दिनमा एनपीएल सुरु हुँदैछ । आजको दिनसम्म एनपीएलको चर्चा नेपालमा मात्र नभई संसारभरी भइरहेको छ । यसको तयारीका लागि क्यानले सम्पूर्ण तयारी गरिरहेको छ । नेपाल क्रिकेट संघ एनपीएलको अन्तिम तयारीमा छ ।

तपाईंहरूले प्रतियोगिताको प्रत्यक्ष प्रसारणका निम्ति स्टार स्पोर्ट्ससँग सम्झौता गर्नुभयो । ब्रोडकास्ट पार्टनर सार्वजनिक हुँदा केही रकम तिर्नुपर्ने भनिएको थियो, विश्व खेलकुदलाई उदाहरणमा हेर्ने हो भने ब्रोडकास्टरले पैसा तिर्नुपर्ने हुन्छ । तर, यहाँ त तपाईंहरूले तिर्नुभएको छ । यो त उल्टो भएन ?

स्टार स्पोर्ट्समा एनपीएल प्रसारण हुनु आफैँमा नेपालका निम्ति प्रतिष्ठाको कुरा हो । नेपाली खेलकुद मात्रै नभई अन्य क्षेत्रमध्येमा नेपाली क्रिकेट अन्तर्राष्ट्रिय च्यानलमा प्रसारण हुने पहिलो बन्दैछ । यसले सारा नेपालीलाई खुसीको महसुस गराउने छ । स्टार स्पोर्ट्समा प्रसारण गर्न त्यति सजिलो थिएन । धेरै मेहनतपछि क्यानले सम्झौता गरेको हो । तपाईंले भनेजस्तो उल्टो होइन, सुल्टो नै छ । एनपीएललाई क्यानले अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा चिनाउन चाहन्छ । त्यसैकारण एनपीएललाई विश्वस्तरमा लैजानुपर्छ भनेर हामी स्टार स्पोर्ट्समा गइरहेका छौँ । एनपीएलको प्रसारण हामीले मात्र चाहेर स्टार स्पोर्ट्समा हुन सम्भव थिएन । यसैकारण सचिवज्यूले भनिसक्नु भएको छ, हामीले अहिले केही रकम तिरेर लाइभ गराइरहेका छौँ । आगामी दिनमा तपाईंले भनेजस्तै स्टार स्पोर्ट्सले क्यानलाई नै पक्कै तिर्नुपर्ला । 

स्टार स्पोर्ट्स र सिद्धार्थ बैंकसँगको सम्झौताको रकम सार्वजनिक गर्नुभएन । स्टार स्पोर्ट्सलाई कति दिने र सिद्धार्थ बैंकबाट कति लिने पनि खुलाउनु भएन । यस्तो किन ? 

केही सम्झौताहरूमा कन्फिडेन्सियल कुराहरू रहन्छन् । सम्झौतामा उहाँहरूले कन्फिडेन्सियल नै राख्ने भनेपछि हामीले बाहिर नल्याएका हौँ । क्यान एउटा सार्वजनिक संस्था हो । त्यहाँ अडिट रिपोर्ट हुन्छ । यसैकारण सान्दर्भिक समयमा यो कुरा पक्कै पनि बाहिर आउँछ नै ।

क्यानकै आयोजनामा यसअघि भएका प्रतियोगिताहरूमा विभिन्न विवाद देखिसक्यौँ । एनपीएललाई सबैभन्दा ठूलो प्रतियोगिता बनाउने लक्ष्य तपाईंले भन्नुभयो । त्यो दाबी कसरी गर्नसक्नुहुन्छ ?

क्यानले गरेको कार्यक्रमका निम्ति भारतीय कम्पनीसँग सम्झौता गर्दा केही प्राविधिक त्रुटि भयो । यसैकारण त्यो लिगले नेपाली क्रिकेटलाई नै बदनाम गर्ने अवस्थामा पुगेको थियो । त्यही लिगलाई शिक्षाका रूपमा लिएर क्यानले आफ्नै लगानी, आयोजना र व्यवस्थापनमा यो प्रतियोगिता हुन गइराखेको छ । त्यो आधारमा पनि यो प्रतियोगिता उत्कृष्ट हुन्छ भन्ने हामीले बुझेका छौँ । 

लिगका निम्ति फ्रेन्चाइजी लिनुभएका मालिकहरूले पनि नेपाली क्रिकेटलाई माथि लैजान हृदयदेखि नै काम गरिरहनु भएको छ । खेलाडीहरू टेस्ट राष्ट्र र एसोसिएटस्तरमा पनि उत्कृष्ट अनुबन्ध भइरहेका छन् । खेलाडी, प्रोमोसन, ब्रान्डिङका हिसाबले विश्वस्तरमा पुर्‍याउन ब्रोडकास्टका निम्ति स्टार स्पोर्ट्ससँगको सम्झौता भएको हो । यी सबै कुराहरूले एनपीएल नेपालको सबैभन्दा ठूलो खेलकुद प्रतियोगिता बन्नेछ । यसले नेपाललाई नै विश्वस्तरमा परिचित गराउने हाम्रो विश्वास छ ।

प्रसारणका निम्ति स्टार स्पोर्ट्ससँग सम्झौता हुँदै गर्दा नेपालको घरेलु क्रिकेटले नदेखेको डिसिजन रिब्यु (डीआर) सिस्टम आउँछ कि आउँदैन ?

यो नितान्त प्राविधिक कुरा भएको हुँदा स्टार स्पोर्ट्स र क्यानका प्राविधिक टिमबीच छलफल भइरहेको छ । सकेसम्म हामी सबै प्रविधि प्रयोग होस् भन्ने चाहन्छौँ । तर, कति धेरै कुराहरूमा हामीले स्टार स्पोर्ट्सको आवश्यकता पूरा गर्न सक्छौँ, सक्दैनौँ भन्ने कुरा रहन्छ । यसमा प्राविधिक कुराहरू जोडिने हुँदा हामीले अहिले नै ठ्याक्कै भन्न सक्ने अवस्था छैन ।

प्रत्यक्ष प्रसारणका निम्ति स्टार स्पोर्ट्ससँग सम्झौता त भयो । तर, घरमा टेलिभिजन नहुने, युट्युब वा फेसबुकमा हेर्न चाहने दर्शकका लागि क्यानले के सोचेको छ ?

अवश्य पनि यसमा क्यानले काम गरिसकेको छ । जो स्टार स्पोर्ट्समा हेर्न चाहनुहुन्छ, त्यसमै हेर्नुहुन्छ । जो डिजिटल स्ट्रिमिङ मोबाइलमा हेर्न चाहनुहुन्छ उहाँहरूले त्यसैमा हेर्न पाउनु हुन्छ । यसको विषयमा पनि क्यानले केही दिनमै निर्णय सार्वजनिक गर्नेछ । 

एनपीएलको नामलाई लिएर अहिले केही विवादजस्तो पनि देखिएको छ । जोरा स्पार्ट्स म्यानेजमेन्टले नेपाल प्रिमियर लिग लेखेको लेटरहेडमा विज्ञप्ति पठाएको थियो । बाहिरबाट हामीले हेर्दा क्यानले यसमा ध्यान नदिइरहेको जस्तो लाग्छ, किन ? अदालतले पनि १५ दिनभित्र लिखित जवाफ पेस गर्न भनेको थियो । यस विषयमा क्यानले के गरिरहेको छ ?

सिद्धार्थ बैंक नेपाल प्रिमियर लिग हामी कार्यान्वयनको अन्तिम चरणमा पुगिसकेका छौँ । नेपाल क्रिकेटको आधिकारिक सञ्चालक निकाय नेपाल क्रिकेट संघ हो । क्यानलाई नेपालको खेलकुद ऐनले दिशानिर्देश गर्दछ । त्यो हिसाबले घरमा प्रतियोगिता आयोजना गर्ने र व्यवस्थापन गर्ने अधिकार क्यानलाई हुन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताका निम्ति क्यान आईसीसी र एसीसीको माध्यमबाट अघि बढ्छ । त्यसकारण क्यानले कुनै प्रतियोगिता आयोजना गर्न निजी कम्पनीसँग सोधिराख्नु पर्छ जस्तो मलाई लाग्दैन । 

निजी कम्पनीहरू ऐनअनुसार सञ्चालन भइराखेका हुन्छन् । सम्मानित अदालतमा मुद्दा पुग्दा पनि अदालतले अहिले यसलाई रोक्नुपर्ने कारण छैन, प्रतियोगिता आयोजना गराउनुस् भन्ने देखाएर अन्तरिम आदेश दिएको छैन । अदालतबाट अन्तरिम आदेश नआउँदा क्यानलाई प्रतियोगिता आयोजना गर्न कुनै बाधा अड्चन छैन । जसले क्यानलाई एनपीएल मेरो नाममा छ भनेर मुद्दा हालेका छन्, उनलाई हामी के भन्न चाहन्छौँ भने क्रिकेटलाई माया गर्नेहरूलाई संघले जहिले पनि स्वागत गर्छ । 

क्यान कुनै व्यक्तिको हैन । त्यसकारण एनपीएल क्यानको मात्र नभई सम्पूर्ण नेपालीको सम्पति हो भनेर बुझ्न पर्छ । अदालतको कारण देखाउ आदेश भन्ने कुरा कानुनी भएकाले यस विषयमा क्यानको कानुनी टिमले यसलाई हेरिरहेको छ । अदालती प्रक्रिया पूरा हुँदै जान्छन् । एनपीएल भव्य रूपमा हुन्छ । 

एनपीएलकै लागि भनेर त्रिवि क्रिकेट मैदान कसरी तयार हुँदैछ ? 

क्यानले करिब ६ महिनाको दौरान मैदानको पिच र माटो रेनोभेट गरेर नयाँ पिचको सेप आएको छ । नयाँ पिचमा यसपालि एनपीएल सुरु हुन्छ । दर्शकदीर्घाका लागि केही व्यवस्थापन गर्ने भनेर हामीले प्राकृतिक प्यारापिट भनौँ त्यसलाई हामीले केही सुधार गरेका छौँ । समर्थकका निम्ति जोन छुट्याएका छौँ । साधारणतर्फ दर्शकहरूका निम्ति टेम्प्रोररी बाथरुम निर्माण गरेका छौँ । 

राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्को लगानीमा डिजिटल स्कोरबोर्ड जडान गरेका छौँ । जसलाई एनपीएलमै देख्न सकिन्छ । भीआईपीका निम्ति टिकट बिक्री गर्ने भन्ने कुरा आएको छ । त्यसैकारण अस्थायी प्यारापिट बनाएका छौँ । अरु धेरै काम त्रिवि क्रिकेट मैदानमा भइरहेको छ । धेरै नयाँ चिजहरू एनपीएलमा देख्न पाउँछौँ । 

भीआईपीमा प्यारापिट हुँदा दर्शकले टिकटका निम्ति केही बढी रकम तिर्नुपर्ने भएको हो ?

यस विषयमा छलफल भइरहेको छ । क्यानको बोर्डले नै छलफल गरेपछि टिकट मूल्य निर्धारण हुन्छ । साधारण, भीआईपीतर्फ र भीभीआईपीतर्फ के गर्ने भनेर क्यानको बोर्ड बैठकले तय गरेर सार्वजनिक गर्नेछ । 

३०० दिनभित्र कीर्तिपुरमा फ्लड लाइट र प्यारापिट बन्ने भन्ने हालको मन्त्रिपरिषद्को पहिलो निर्णय थियो । आजको दिनसम्म यो निर्णय भएको १२६ दिन भइसक्यो । सरकारले यसका लागि क्यानसँगको समन्वय कसरी गरिरहेको छ ? 

त्रिवि क्रिकेट मैदानमा एनपीएलपछि सायद सरकारले सोहीअनुसार निर्माण कार्य सुरु हुन्छ भन्ने सुनिएको छ । नेपालमा क्रिकेटको माहोल देखेर सम्माननीय प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीज्यूले त्रिवि मैदानलाई अन्तर्राष्ट्रियस्तरको रंगशाला बनाउने निर्णय गर्नुभएको छ । त्यसको लागि क्यान सरकारकाप्रति आभारी छ । त्यसैअनुसार नेपाल सरकारअन्तर्गत सहरी विकास मन्त्रालयले सम्भाव्यता अध्ययन, डीपीआरका प्रक्रियामा काम गरिरहेको छ भन्ने जानकारी क्यानलाई छ । 

क्यानले गर्नुपर्ने सहकार्य, समन्वय हामीले गर्ने नै भयौँ । अन्तर्राष्ट्रियस्तरको रंगशाला बन्न के के चाहिन्छ भन्ने कुरामा उहाँहरूले पनि अध्ययन गरिरहनु भएको छ । यसमा क्यानले पनि आवश्यक सहयोग गरिरहेको छ । आवश्यक परे उहाँहरूले अन्तर्राष्ट्रिय रंगशालाको भ्रमण र अवलोकन पनि गर्ने भन्ने कुराहरू आएका छन् । सरकारले घोषणा गरेको समयावधिभित्रै रंगशाला बनोस् भन्ने हाम्रो चाहना छ । 

तपाईं यसअघि पनि क्यानको कार्यसमितिमा बसेर काम गरिसक्नु भयो । हाल प्रवक्ता हुनुहुन्छ । यसअघि र अहिलेको कार्यसमितिमा फरक के के पाउनु भयो ?

क्रिकेट संघ सधैँ नेपाल क्रिकेट संघ नै हो । कार्यसमिति मात्रै परिवर्तन हुने हो । केही मतभेद र भिन्नता हुनु स्वभाविक हो । तर, त्यसबेला पनि कार्यसमितिले काम गरेकै हो । त्यसबेला सकारात्मक काम पनि थिए, नकारात्मक पनि थिए । तर, हाल नेपाली क्रिकेटमा लामो समय काम गरेको, टिमबाट खेलेको, खेल जीवनबाट ख्याति कमाएको पारस खड्का जो अहिले सचिव पदमा निर्वाचित भएका हुनुहुन्छ । उहाँ, अध्यक्ष चतुरबहादुर चन्द, कोषाध्यक्ष र सबै सदस्यहरूको यो टिम क्रिकेटमा केही नयाँ गरौँ भनेर लागिरहनु भएको छ । क्यानले राम्रो काम गरिरहेको छ । यो एउटा चरण मात्रै हो । अझ तीन वर्ष काम गर्न बाँकी नै छ । एक वर्षमा भनेजति उपलब्धि भएको छ । आगामी दिनमा चुनौती पनि छ । तर, यसलाई आत्मसात गरेर यो टिम अघि बढिरहेको छ ।

अन्त्यमा, नेपाली क्रिकेट समर्थकलाई एनपीएलको बारेमा के सन्देश दिन चाहनुहुन्छ ?

एनपीएल नेपाली खेलकुदको सबैभन्दा प्रतिष्ठित प्रतियोगिता बन्ने लयमा छ । प्रतियोगितामा रहेका आठ वटा फ्रेन्चाइजमा आफ्नो टिमलाई समर्थन गरेर त्रिवि क्रिकेटमा उपस्थित भएर खेल हेरिदिनु होला । हौसला बढाइदिनु होला । जो बाहिर हुुनुहुन्छ, उहाँहरूले ओटीटी प्लेटफर्म, स्टार स्पोर्ट्सलगायत अरु माध्यमबाट हेरेर एनपीएललाई माया गरिदिनुहुन सम्पूर्णमा अनुरोध गर्न चाहन्छु ।