अष्ट्रेलिया । झन्झन्टिलो प्रक्रियाका कारण अष्ट्रेलियामा रहेका नेपालीहरू ‘हुन्डी’ मार्फत् पैसा पठाउँछन् । अष्ट्रेलियाबाट मात्र दिनहुँ १० देखि १२ करोड रुपैयाँ ‘हुन्न्डी’ मार्फत् नेपाल पठाउँँछन् ।

कानुनी बाटो हुँदै लगभग नगन्य मात्रामा पैसा नेपाल पठाइन्छ । हुन्डीबाट पैसा पठाउँदै आएता पनि यसका जालोका विषयमा जनस्तरमा खासै चासो नरहेको देखिन्छ । सामाजिक सन्जालमा यत्रतत्र फैलिएका हुन्डीवालका खातामा पैसा हालेको दुई घन्टामा पैसा नेपालको खातामा पुग्ने भएकाले हुन्डी सजिलो माध्यम बनेको छ ।

आफ्नो परिचयपत्रसहित नेपाल पठाएको पैसा कसरी पुग्छ भन्ने विषयमा पनि उनीहरू अनभिज्ञ देखिन्छन् । दुई चार सयको लोभले कतै कानुनी परिबन्दमा त परिने होइन ? यो सवाल पनि यतिखेर महत्वपूर्ण बनेको छ । 

अस्ट्रेलियाबाट विदेशमा पैसा ट्रान्सफर गर्दा यहाँको सरकारी निकाय ‘ट्रान्जेक्सन रिर्पोर्टस एन्ड एनलाइसीस सेन्टर’ (अस्ट्रयाक)मा दर्ता हुनुपर्छ । सम्बन्धित बैंकहरूले पनि विदेशमा हुने पैसा रकमान्तरको प्रतिवेदन (अस्ट्रयाक) लाई पठाउनुपर्छ ।

यस्ता झन्झन्टिलो प्रक्रियामा फँस्न नचाहने हुँदा सकेसम्म मनी ट्रान्सफर कम्पनीहरूको खाता लामो समयसम्म टिक्दैन । नयाँ नयाँ कम्पनी दर्ता गरी प्रायः सबैजसो बैंकमा खाता खोल्ने र (अस्ट्रयाक)मा दर्ता गरी सुरु गरिने यो ब्यापार अष्ट्रेलियाको निकै ठूलो धन्दा बनेको छ ।

यताबाट पैसा पाउने र पठाउनेको नाम ठेगाना र फोन नम्बरसहितको प्रतिवेदन (अस्ट्रयाक) मा पठाएर यसलाई वैध बनाएपछि नेपाल पठाउन उठाइने पैसा हङकङ र ग्वन्जाउ अनि अन्य शहरहरूमा पठाउने गरिन्छ । 

पछिल्लो समय हुन्डीवालहरू सुन र क्रिप्टोमा पनि हुन्डी प्रयोग गरेको खुलासा भएको छ । यदि बैंकमार्फत उक्त रकम सिँधै नेपाल पठाउने हो भने त्यो ट्रान्सफरलाई अष्ट्रेलियन सरकारले दिएको नीति नियमभित्रको वैध कारोबार भन्न मिल्छ ।

नेपाल पठाउने भनेर पैसा उठाउने नाम, ठेगाना र फोन उल्लेख गरिने तर पैसा भने अन्य देशंमा जाने विषय आफँैमा बेइमानी हो ।

कारोबारीले पैसालाई उतै तह लाउने र यताबाट पठाएको पैसा हङकङ र चीन पठाउँदै कमिसन खाइरहँदा पनि नेपालका सरकारी निकायले कारबाहीका दायरामा ल्याउन सकेको पाइँदैन ।

यतिखेर हुण्डीको स्वरुपमा केही परिवर्तन आएको छ । पहिले नेपालमा नगदमा कारोबार हुने हुण्डीले यतिखेर निजी बैंकहरूको पश्रय पाएको छ । यहाँबाट उठाएको रकम कहाँ पुग्छ थाहा हुँदैन । तर पाउने ब्यक्तिहरूका खातामा भने ४८ घन्टाभित्र पुग्ने गर्छ । 

नेपाल पठाउन उठाइने तर नपुग्ने यस्ता रकमहरूले मुलुकलाई दुइ प्रकारले मारमा पारेको सिडनीका एक ब्यवसायी बताउँछन् । 

ती व्यवसायीका अनुसार, एकातिर मुलुक नपुगेपछि सिँधा रुपमा राज्यले प्राप्त गर्ने राजस्व छलिन्छ भने अर्कातिर अवैध रुपमा ब्यापारीका हातमा डलर पुगेपछि त्यही डलरमार्फत भन्सार छलीका सामान भित्र्याउने काम हुन्छ । दुई लाखको एलसी (प्रतीतपत्र) खोलेर पाँच लाख डलरको सामान आयात गर्ने ब्यापारीले कति भन्सार छल्छ र राज्यलाई कति घाटा होला त्यो सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ ।

त्यतिमात्र होइन, यहाँबाट सम्बन्धित ब्यक्तिको नाममा पठाइएको रकम कहीँ कतै अर्को देश पठाउँदा आतंकवाद गतिविधिमा जोडियो भने उनीहरू सिँधै कसुरदार ठहरिने खतरा पनि हुनसक्छ । 

सबैभन्दा खतरनाक खेलका रुपमा मुलुकबाट नेपाली अरबौ रकम समेत हुण्डीमार्फत विदेशिएको देखिन्छ । नेपालबाट विदेशमा पैसा लान नपाइने मुलुकको कानुनी प्रक्रियालाई ठाडो चुनौती दिँदै दोहोरो कमिसनको खेल चलिरहेको छ । 

अष्ट्रेलियामा नेपाल पठाउन उठाइने रकम यही कसैलाई उपलब्ध गराइन्छ, जो नेपालबाट यहाँ रकम खोजिरहेका हुन्छन् । जसले एकातिर नेपालमा डलर पुग्दैन र नेपालमा नेपाली रुपैयाँ दिइन्छ । यसले नेपालमा कालो धनलाई सेतो पार्ने खेल बनेको छ ।
 
यहाँका हुण्डीवालले नेपालका भ्रष्ट र कालाबजारीया र तस्करहरूसँग मिलेर ठूलो धनराशी अवैध बाटो हुँदै अष्ट्रेलिया भित्र्याउने काम समेत गरिरहेका छन् । जसमा यिनीहरूलाई मनग्गे आम्दानी हुने गर्छ । 

यतिखेर अष्ट्रेलिया मनी ट्रान्सफर ब्यापारीका लागि स्वर्गका रुपमा चिनिएको छ । पछिल्लो बीस वर्षदेखि यहाँ निर्वाध रुपमा यो कमाऊ धन्दा चलेको छ । 

यतिखेर दिनहुँ करिब १०–१२ करोड रुपैयाँ अष्ट्रेलियाका ‘मनी ट्रान्सफर’मार्फत नेपाल जाने गर्छ । तर धेरैले यो पैसा संकलन गरेपनि अन्त्यमा हातमा गन्न सकिने चार–पाँच जनाले मात्र सबै रकम बटुलेर कारोबार गर्दै आइरहेका छन् ।

हुन्डीवाल भनेर चिनिएका केही औलामा गन्न सकिनेहरूले सिड्नीमा चलाएको यो धन्दा देशभर चल्ने गर्छ । हरेक तीन महिनामा ट्रान्सफरको पैसा मनग्गे भएपछि ‘अस्ट्याक’ले रिपोर्ट माग्ने गर्छ । त्यसैबेला हुन्डीवालले आफ्नो बैंक खाता बन्द गरी नयाँ खाता खोल्ने गर्छन् । 

स–साना प्रलोभनमा आफन्त र सोझासाझा नेपाली विद्यार्थीको नाममा बैंकमा खाता खोली हुण्डीवालहरू पानीमाथि ओभानो बन्ने प्रयासमा लागेको पनि देखिन्छ । कथम्कदाचित् फसी हाले पनि सम्बन्धित बैंक खातावाल फँस्ने हुनाले उनीहरू अलग र फरक ब्यक्तिको खोजीमा रहन्छन् ।

पैसाको चलखेलकै कारण हुन्डीवालहरूको नेपालमा समेत प्रहरी र प्रशासनमा राम्रो पुहँच रहेको देखिन्छ । कतिपय हुन्डीवाल यहाँका प्रचलित बैंकमा समेत कालोसूचीमा परेको देखिन्छ । 

हुन्डीले केही फरक रुप लिने गरेको नाम नबताउने शर्तमा एक हुण्डी कारोबारी बताउँछन् । यहाँ उठाएको रकम यतै चिनियाँ व्यवसायीलाई दिने र हङकङ र चीनमा आरएमबी लिने नयाँ खेल प्रारम्भ भएको उनले ठोकुवा गरे ।

यसो गर्दा बैंकको झन्झटिलो प्रक्रियाबाट पनि बचियो र कमिसनमा पनि वृद्धि हुने नै भयो । राज्यले विधिवत् रुपमा पैसा पठाउने प्रक्रिया सहज नबनाएका कारण पनि हुण्डीवालहरूको यो अपारधन्दा सानदार चलेको छ ।