site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
विदेश
Global Ime bankGlobal Ime bank
Nabil Bank Banner adNabil Bank Banner ad
हसिना अधिनायकवादतर्फ अघि बढेकै हुन् ?
SkywellSkywell

ढाका । बंगलादेशमा पछिल्लो समयमा आरक्षण विरोधी आन्दोलनमा कम्तिमा २०० भन्दा बढी विद्यार्थी मारिएपछि प्रधानमन्त्री शेख हसिना बाजेदको तीव्र आलोचना भइरहेको छ । 

उनी रेल वे लाइनमा भएको क्षतिको निरीक्षण गर्न जाँदा भत्किएको देखेर रोइन् तर मारिएका विद्यार्थीका परिवारलाई भेट्न र सहानुभूति प्रकट गर्न भने गइनन् भनेर सामाजिक सञ्जालहरुमा व्यापक आलोचना भएको थियो । त्यतिबेला उनलाई गोहीको आँसु चुहाइएको आरोप समेत आमरुपमा लगाइयो ।

उनलाई देखाउनलाई लोकतन्त्र भनिए पनि अधिनायकवादतर्फ बढेको भनेर आरोप लगाइने सिलसिला भने नयाँ होइन ।  उनले  मुख्य विपक्षी दलको बहिस्कार र अनियमितताको व्यापक आरोपका बीच २०२४को जनवरीमा भएको निर्वाचनमा विजय हासिल गरेकी थिइन् । 

KFC Island Ad
NIC Asia

चुनावको लागि कामचलाउ सरकार नबनाइनु र विरोधीहरुमाथि व्यापक दमन गर्नुले निर्वाचनको आधिकारिकतामाथि सुरुमै प्रश्न उठेको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय दबाबका बाबजुद पश्चिमा मुलुकले  बंगलादेशमा चासो व्यक्त गरिरहेको बेलामा चीनले भने आफ्नो प्रभाव त्यहाँ बढाउँदै लग्यो । 

अवामी लिगको बढ्दो अधिनायकवादले देशमा आर्थिक रुपमा चिन्ता र सामाजिक रुपमा तनावको वातावरण बनेको  थियो । सन् २०२४मा यो क्रम अझ बढ्न सक्ने अवस्था छ । पछिल्लो विद्यार्थी आन्दोलन त्यसको एउटा उदाहरण हो । 

Royal Enfield Island Ad

जनवरी २०२४मा भएको निर्वाचनमा अवामी लिग विजयी भएपछि हसिना पुनः प्रधानमन्त्री भएकी हुन् । त्यो निर्वाचन न स्वतन्त्र थियो न त निस्पक्ष नै  । अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा त्यो निर्वाचनलाई प्रजातन्त्रका लागि खराब दिन भनिएको थियो । 

धेरैले यसको वैधानिकतामा प्रश्न उठाएका थिए । मुख्य विपक्षी पार्टीले बहिस्कार गरेका कारण सो चुनावमा अवामी लिग र उसका सहयोगी दलहरु नै प्रतिस्पर्धामा थिए ।  उमेदवारबीचको प्रतिस्पर्धा, त्यसमा विजयलगायतका विषयमा सत्तारुढ पार्टीबीचमा पहिल्यै सहमति भएको बताइन्छ ।

त्यस क्रममा पार्टीहरुमा प्रदर्शन र प्रतिप्रदर्शनको क्रम चलेको थियो ।  मुख्य विपक्षी बंगलादेश नेसनलिस्ट पार्टी (बीएनपी)ले ढाका र अन्य सहरी इलाकामा ठूला प्रदर्शन गरेको थियो ।  उसको माग चुनाव गराउनका लागि अन्तरिम कामचलाउ सरकार बनाउनुपर्छ भन्ने थियो । 

सन् २०१४ र २०१८मा निर्वाचनमा गरिएका धाँधली र विवादलाई लिएर विपक्षीले पछिल्लोपटक सो माग राखेको थियो । सन् १९९१, १९९६, २००१ र २००८मा काम चलाउ सरकारले गरेका निर्वाचन स्वतन्त्र, निस्पक्ष र विश्वसनीय मानिएका थिए ।  विपक्षी, नागरिक समाजले अवामी लिगबाट काम चलाउ सरकार सन् २०११ मा हटाएपछि नै त्यसखालको काम चलाउ सरकार बनाउनुपर्ने माग गर्दै आएका थिए । बंगलादेशमा प्रजातान्त्रिक चुनावी प्रक्रियालाई अस्वीकार गर्ने राजनीतिज्ञलाई रोक्ने गरी अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिंकेनले मे २०२३मा भिसा नीति नै ल्याएका थिए । 

यसबाट विपक्षी नेता र कार्यकर्ताले सन् २०२४को निर्वाचन २०१४ र २०१८को भन्दा फरक हुने आशा गरेका थिए ।  अन्तर्राष्ट्रिय जगतले पनि त्यसलाई नजिकबाट नियालिरहेको थियो । अमेरिकी भिसा अवरोधको बारेमा रसिया र चीनको पनि ध्यान गयो । 

उनीहरुले हसिनाको पक्ष लिँदै पश्चिमा हस्तक्षेपको निन्दा गरेका थिए ।  भारत बंगलादेशको प्रभावशाली छिमेकीमा पर्दछ ।  उसले पनि हसिनाको समर्थन गर्यो । यसो गर्नुमा उसको विजनेश र सुरक्षा चासो बंगलादेशसँग रहँदै आएको छ । 

यो  खेलमा वास्तविक हार भने बंगलादेशी जनताको भइरहेको छ ।  उनीहरु आफ्ना लोकतान्त्रिक अधिकारबाट बन्चित भएका छन् । अक्टोबर २०२३मा बंगलादेशको सरकारले हिंस्रक दमन गरेको थियो । 

लाखौंलाई विभिन्न अभियोग लगाइयो । थुप्रैलाई पक्राउ गरिनुका साथै कतिको हिरासतमा मृत्यु पनि भयो ।  गैरन्यायीक हत्याका कुरा आए । राजनीतिक विषयलाईपनि कानुनी रुपमा फसाउने प्रयास गरिएको आरोप लाग्यो ।  
हजारौं विपक्षी नेता र कार्यकर्तालाई जेलमा पठाइएको जनाइएको छ ।  

विभिन्न अभियोग लगाइएका व्यक्तिमा राजनीतिक कार्यकता, पत्रकार, कार्टुनिस्ट र सोसल मिडिया चलाउने पनि थिए ।  उनीहरुलाई पक्राउ गरियो र जेल पनि हालियो । डिजिटल सेक्युरिटी एक्टको नाममा उनीहरुलाई त्यसो गरिएको थियो । 

जब २०२४को चुनाव बीएनपी र अन्य ६२ राजनीतिक पार्टीले बहिस्कार गरे हसिनाको पार्टीलाई चुनाव सहभागितामुलक भएको देखाउन चुनौती थपियो ।  सत्तारुढ पार्टीले डमी उमेदवार खडा गर्यो । त्यसो गर्नुको मतलब अन्तर्राष्ट्रिय जगतलाई चुनाव समाबेशी भएको देखाउनु थियो । 

स्वतन्त्र रुपमा उठेका कतिपय व्यक्ति सत्तारुढ पार्टीकै नेता पनि थिए । तथ्य के थियो भने सबै उमेदवार अवामी लिगका सदस्य वा सम्बन्धित थिए ।चुनावको दिन बिहान पोलिङ्ग स्टेसन रित्तै जस्ता थिए । जब विदेशी पर्यवेक्षक आइपुगे मानिसहरु दोहोर्‍याएर पोलिङ्ग स्टेसनमा बसेका थिए । 

मतदाताको सहभागिता भएको झूठो दृश्य देखाइएको थियो ।   कम उमेरकाले पनि मत हालिरहेकोे देखिएको थियो ।  बहिस्कारका बावजुद पनि मतदानको टर्नआउट ४१ दशमलब ८ प्रतिशत देखाइएको थियो ।

संसदका २९८ जना निर्वाचित सदस्य मध्ये २९५ कि त सत्तारुढ गठबन्धनबाट मनोनित थिए कि  पार्टीकै सदस्य ।  उनीहरुमा  पूर्वमन्त्री, पूर्व सांसद र जातीय पार्टीका सदस्य थिए । बंगलादेशले २०२३मा केही आर्थिक घाटाको अवस्था भोग्यो । 

जसमा दैनिक जीवनमा महंगी, मुद्रास्फिती, विदेशी संचयको अभाव र भ्रष्टाचार जस्ता विषय थिए ।  सबैभन्दा कम मतदाताको टर्नआउटले पनि विपक्षी खुसी नभएको प्रष्ट देखिन्थ्यो । यो सबै अहिलेको सरकारको आर्थिक अस्तव्यस्तताको उपज थियो । 

गार्मेन्ट कामदारहरुले २०२३मा आन्दोलन गरेका थिए ।  उनीहरुको माग ज्याला बृद्धि हुनुपर्छ भन्ने थियो । तर, त्यो आन्दोलनलाई प्रहरीले व्यापक दमन गरेर निस्तेज पारेको थियो । त्यस क्रममा केही मानिस मारिएका पनि थिए ।
कुनै पनि लोकतान्त्रिक सरकार यसप्रकारका आर्थिक अव्यवस्थासँग डराउने गर्दछन् । तर, बंगलादेशमा त्यो देखिएन । 

अमेरिका र बेलायतले निर्वाचन स्वतन्त्र र निस्पक्ष नभएको बताएका थिए । अहिलेको सरकार चीनतिर निकै ढल्किइरहेको जनाइँदै आएको छ । 

यद्यपी चीनले दाबी गर्दै आएको टिस्टा सम्बन्धी एक परियोजना भने भारतलाई दिइने हालै हसिनाले बताएकी थिइन् ।  आन्तरिकरुपमा एक पार्टी सरकारको अधिनायकवाद देखिएको छ । अर्थतन्त्र चौपट हुँदै गइरहेको छ भने उर्जा संकट बढ्दो छ । 

यी सबै कारणले गर्दा २०२४मा अझै पनि हिंस्रक घटना बढ्ने सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन ।

हसिनाको पृष्ठभूमि

१९४७ को सेप्टेम्बर २८ मा जन्मेकी हसिना  बंगलादेशको दशौं प्रधानन्त्री हुन् । उनी सन् १९९६को जुन देखि २००१ को जुलाई सम्म पहिलो पटक प्रधानमन्त्री भएकी थिइन् ।  उनी पछिल्लो पटक सन् २००९ देखि प्रधानमन्त्री छन् । 

उनी बंगालदेशका संस्थापक नेता तथा पहिलो राष्ट्रपति शेख मुजिबुर रहमानकी छोरी हुन् । 

उनी बंगलादेशमा सबैभन्दा बढी प्रधानमन्त्री हुने व्यक्तिका रुपमा समेत चिनिन्छन् । २ अगस्ट २०२४को रेकर्ड अनुसार उनी विश्वकै सबैभन्दा बढी सरकार चलाउने पहिलो सरकार प्रमुख पनि हुन् । 

हुसेन मोहम्मद एर्शादको निरंकुश शासनको अन्त्य भएपछि अवामी लिगकी नेतृ हसिनाले १९९१को निर्वाचन बीएनपीकी नेतृ खालिदा जिया सँग हारिन् । त्यसअघि एर्शादलाई हटाउन उनीहरुबीच कार्यगत एकता थियो । 

हसिनाले जिया नेतृत्वको बंगलादेश नेसनलिस्ट पार्टीले निर्वाचनमा अनियमितता गरेको भन्दै संसदको बहिस्कार गरिन् । 

त्यसपछिको आन्दोलन हिंस्रक भयो । जियाले राजीनामा गरिन्  र केयर टेकर सरकार बन्यो । त्यसपछि हसिना जुन १९९६को निर्वाचनपछि प्रधानमन्त्री बनिन् ।  

२००१मा जियासँग पराजित भएपछि उनी हटिन् । त्यो सरका बंगलादेश स्वतन्त्रत भएपछिको पहिलो पूर्णकालको सरकार  थियो ।  सन् २००६ देखि २००८को बीचमा भएको राजनीतिक संकटका क्रममा हसिनालाई पक्राउ गरियो र  फिरौती असुलीको अभियोगमा जेल पठाइयो । 

उनलाई एक व्यापरीले एउटा परियोजना स्वीकृत गर्नका लागि रकम मागेको आरोप लगाएका थिए ।  यद्यपि  उनले २००८को चुनाव जितिन् । २०१४मा उनी पुनः विजयी भइन् ।  सो निर्वाचन विपक्षी बीएनपीले बहिस्कार गरेको थियो भने अन्तराष्ट्रिय पर्यवेक्षकहरुले पनि आलोचना गरेका थिए । 

सन् २०१७मा झण्डै १० लाख रोहिंग्या शरणार्थी म्यान्मारबाट बंगलादेश छिरे ।   त्यतिबेला उनीहरुलाई शरण दिएकोमा हसिनाकोे प्रशंसा भयो । उनले  सन् २०१८मा पनि चुनाव जितिन् ।  हिंसाकोे बीचमा भएको सो निर्वाचनमा धाँधली भएको भन्दै  सबैतिरबाट आलोचना समेत भएको थियो ।

हसिनाका पछिल्ला कार्यकालमा बंगलादेश लोकतान्त्रिक परिपाटीबाट पछाडि हटेको सर्बत्र महसुस भइरहेको छ । 

ह्युमन राइट्स वाचले व्यापक रुपमा जबर्जस्ती बेपत्ता र गैरन्यायिक हत्या भएको कुरालाई अभिलेखित गरेको छ । धेरै राजनीतिज्ञ र पत्रकारलाई उनलाई  चुनौति दिएकै आधारमा क्रमवद्ध ढंगले कानुनी कारवाही गरियो ।

रिपोर्टर्स विदाउट बोर्डर्सले उनको मिडिया नीतिको आलोचना गरेको थियो । हसिना टाइम म्यागेजिनको  १०० प्रभावशाली महिलाको सूचीमा परेकी थिइन् । त्यस्तै फर्बिज म्यागेजिनले उनलाई विश्वका सबैभन्दा शक्तिशाली १०० महिलाको सूचीमा राखेको थियो ।

बाबु मारिँदा युरोपमा 

१५ अगस्ट १९७५मा उनका बाबु शेख मुजीबुर रहमानको हत्यासँगै उनको परिवारका थुप्रै सदस्य समेत मारिएका थिए ।  उनी भने युरोप भ्रमणमा गएको बेला परेकोले बचेकी थिइन् ।  उनले पश्चिम जर्मनीको बंगलादेशी दूतावासमा शरण लिएकी थिइन् । 

पछि भारतका प्रधानमन्त्री इन्दिरा गान्धीले शरण दिने अफर गरेपछि उनी भारत गएकी थिइन् ।  त्यसपछि उनले ६ वर्ष भारतमा निर्वासित जीवन बिताइन् ।   उनलाई बंगलादेश जान तत्कालीन सैनिक शासक जियाउर रहमानको सरकारले रोक लगाएको थियो । 

१६ फेब्रुवरी १९८१मा उनी अवामी लिगको अध्यक्षमा निर्वाचित भएपछि १७ मे १९८१मा स्वदेश फर्केकी थिइन् । फर्किदा उनलाई हजारौं अवामी लिगका समर्थकले स्वागत गरेका थिए । (एजेन्सीको सहयोगमा)

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २०, २०८१  ०९:१५
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
NTCNTC
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Nepatop (PlastNepal)Nepatop (PlastNepal)
national life insurance newnational life insurance new
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
सम्पादकीय
SubisuSubisu
Hamro patroHamro patro