राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले शुक्रबार दुईवर्ष पूरा गर्दैछ । सभापति र महामन्त्रीबाहेकका पदाधिकारी नभएको केन्द्रीय समिति र उमेदवारको टुंगोविनै चुनावमा गएको पार्टी संघीय संसदमा चौथो पार्टीको हैसियतमा छ । यो हैसियत दिने जनतालाई रास्वपाले के दिँदैछ ? आफ्नो तयारीविनै जनमतले दिएको हैसियतलाई रास्वपाले कतिको न्याय गर्न सकेको छ ? नागरिकले बनाइदिएको हैसियत जोगाउन र अरु हैसियत निर्माणमा रास्वपाले कत्तिको काम गरिरहेको छ ? पार्टीका नेताहरुलाई लागेको आरोपमा ढाकाकुमार श्रेष्ठ र रवि लामिछाने किन समान भएनन् ? यिनै सन्दर्भमा बाह्रखरीका रमेश वाग्ले र रोमन आचार्यले केही दिनको मन्त्रीको अनुभवसमेत बोकेका रास्वपा सांसद शिशिर खनालसँग गरेको संवादको सम्पादित अंश  :

–रास्वपाको दुई वर्षलाई फर्केर हेर्दा राजनीतिक रुपमा कतिको ‘स्पेस’ लिँदै गएको छ भन्ने स्वमूल्यांकन गर्नुभएको छ ?

जतिबेला पार्टी स्थापना भयो आजको स्वरूप, रूप र शक्ति आर्जन गर्ला भन्ने मानिसहरूमा आंकलन कम थियो होला । यहाँसम्म आइपुग्दा छोटो समयमा धेरै उतारचढाव भए । संसद्मा चौथो ठूलो राजनीतिक दलको रूपमा स्थापना भएका छौं ।

राष्ट्रिय र पुराना दलसँग तुलना गर्दा आजको दिनको सबैभन्दा ठूलो बलियो वैकल्पिक शक्ति र भोलिका दिनमा आफ्नो नेतृत्वमा नेपाललाई डोर्‍याउने ठाउँमा धेरैले हेरेको देख्छु । चौथो दल भए पनि राजनीतिक ‘स्पेस’को रुपमा हाम्रो शक्ति एकदमै बढेको देख्छु । 

–असार ७ गते पार्टी घोषणा हुँदा को–को मान्छे जम्मा हुन्छन्, संरचना कस्तो बन्छ, निर्वाचनमा को–को हाम्रो उमेदवार हुन् भन्ने थाहा थिएन । मतदाताले पहिलोचोटि दिएको ‘स्पेश’लाई कति न्याय गरेजस्तो लाग्छ ? 

कहिले केन्द्रीय समिति, कहिले संसदीय दल र कहिले संयुक्त बैठकहरूमा विभिन्न कोणबाट विश्लेषण र समीक्षा गरेका छौं । जुन ढंगले जनताले विश्वास गर्नुभयो, उदाउँदो शक्तिको रूपमा रास्वपालाई स्थापित गरिदिनुभयो त्यसको समीक्षा भएको छ । 

विधि–विधान प्रक्रिया टुंगो लगाएरभन्दा पनि सिधै हामी चुनावमा गयौं । त्यहाँबाट अनुमोदन भएर आइपुग्दा हामीलाई हेरिने भनेको संसद् र सरकारमा हो । त्यहाँ खेलेको भूमिकालाई हो । आफ्नो भूमिकालाई नयाँ ढंगले लाने, सिर्जनात्मक र आलोचनात्मक ढंगले लाने प्रयास छ ।

–जनताले मतमार्फत् दिएको ‘म्यान्डेट’लाई न्याय गर्न सकेको ठहरमा हुनुहुन्छ या बाँकी छ ? 

संसदीय अंक–गणित एक ठाउँमा छ । तर, व्यक्तिगत र सामूहिक ढंगले प्रयास मिहेनत सतप्रतिशत भएको छ । त्यो ढंगले हामीले न्याय गरेका छौं भन्ने लाग्छ । यसको अर्थ हामीले जनताले अपेक्षा पूरा गरेको भन्ने हैन । हामीले सीमितताभित्र बसेर जे गर्न सकिन्छ त्यसमा चाहिँ शतप्रतिशत न्याय र मेहनत गरेका छौं । पुनः सबै जनअपेक्षा ‘मिट’ भएको भन्ने दाबी गर्न खोजेको हैन । 

–सभापतिज्यूले चुनाव लड्दा सय दिन दिनुस्, हामी गरेर देखाउँछौँ भन्नुभएको थियो । दुईपटक गरेर तपार्ईंंहरू सरकारमा गएको डेढ सय दिन हुन लागेको छ । अपेक्षा जगाएजस्तै प्रस्थान बिन्दू तय भयो ? 

सभापतिले कुन प्रसंगमा बोल्नुभएको थियो भन्ने महत्वपूर्ण विषय हो । किनभने बाहिर आएका भिडियोहरूले गलत सन्देश पनि दिन्छ । सभापतिले बोल्दै गर्दाको आशय चाहिँ हाम्रो आफ्नो नेतृत्व र पूर्ण नियन्त्रणमा सरकार हुन्छ भने त्यसबाट गर्ने सेवा प्रवाहको अपेक्षालाई ‘सेट’ गर्नुभएको हो । ‘यदि मलाई यो गर्न पूर्ण स्वतन्त्रता हुन्छ भने, म डेलिभर गर्न सक्षम हुनेछु’ उहाँले भन्नुभएको हो । 

स्वभाविक रुपले त्यो पूर्ण स्वतन्त्रता नभएपछि त्यो वाध्यतात्मक सिमाहरूभित्र परिधिभित्र बसेर काम गर्नुपर्छ । त्यो काटिएको भिडियो क्लिपको अपेक्षाबाट मात्र निरपेक्ष ढंगमा हेरे अर्कै ठाउँमा पुर्‍याउँछ । 

तर, सापेक्षित दृृष्किोणले हेर्‍यो भने हामीले चलाएको मन्त्रालयको नेतृत्वमा सय दिन अर्को कुनै राजनीतिक दलको नेता मन्त्री भएको के हुन्थ्यो भनेर तुलना हुन्थ्यो होला । यसरी विश्लेषण गर्ने हो भने हामीले चलाएको चार मन्त्रालयमा धेरै राम्रो काम भएको छ ।

पहिलो पटक रास्वपाका मन्त्रीहरु सम्मिलित हुँदै बजेट बनाउँदा सीमाको कुरा पनि आउँछ । हाम्रै कतिपय मन्त्रीहरुले सोँचे खोजेजस्तो साधन स्रोत भएन होला जसको अभावमा दृष्टि कार्यान्वयन गर्न समस्या भएको पनि हुन सक्छ । साधन स्रोत नपाएकामा एक तहको असन्तुष्टि पनि छ । सीमाभित्र बसेर हेर्दा र अरुसँग तुलना गर्दा सय दिनमा हामी सक्षम र सफल भएका छौं । 

–पहिलोपटक सरकारमा जाँदा सभापतिले सरकारमा पनि प्रतिपक्षको भूमिकामा हुन्छौं भन्नुभयो, दोस्रोपटक मन्त्रालय सम्हालेको सय दिनको प्रगति सार्वजनिक गर्दा ‘हामी सरकारमा छौं तर, सत्ता हामीसँग छैन’  भन्नुभयो । यो कस्तो बुझाई हो ? कर्मचारी संयन्त्रबाट असहयोगको पीडामा गुज्रिनुभएको हो ? 

बुझाई–सिकाइ क्रमिकता पनि हो, यो चलिरहन्छ व्यक्तिगत वा सामूहिक रूपमा । सभापतिज्यूले केही न केही अनुभवजन्य हिसाबले सिक्ने कुराहरू रहन्छ । नयाँ दृष्टिकोण नयाँ धारणाहरू बन्दै आउने गलत ढंगले लिने भन्दा पनि हामीले केही न केही सिकिरहेका रहेछौँ नि भन्ने दृष्टिकोणबाट लिनुपर्छ । 

हामी सरकारमा पनि जम्मा चारवटा मन्त्रालयमा छौं । राज्यशक्ति त मन्त्री पदमात्रै हैन नि । त्यो ठूलो लामो इतिहास बोकेको कर्मचारीतन्त्रदेखि सबै पक्ष छ । त्यो संरचनाभित्र ३०औँ वर्ष शासन गरेको राजनीतिक दलको जुन किसिमको पहुँच छ, प्रवेश छ, त्यो हाम्रो बनिसकेको छैन । 

हामीकहाँ शिक्षा प्रशासन जस्ता सबै क्षेत्र कुनै न कुनै हिसवाले दलीयकरणको छायामा छ । गाउँको सामुदायिक वन, खानेपानी समूहदेखि विद्यालय व्यवस्थापन समिति त्यहीँबाट सुरू भएको ३० औं वर्ष भइसकेको छ । त्यस्तो संरचनाले पनि हामीलाई परायजस्तो व्यवहार गरेको छ । त्यो संरचानाबाट फरक ढंगले आएकाले यिनीहरू हाम्रा हैनन् भन्ने दृष्टिकोण देखिन्छ । त्यसकारण सभापतिले सोही अनुभवको भाव व्यक्त गरेको हुन सक्छ । 

संरचनाको ३०औं वर्षको हुर्काइएको अनुभव नै त्यही भइसकेपछि हुने रहेछ । नयाँ परिवर्तन स्वीकार्न समस्या पर्छ । रास्वपा निर्वाचन प्रणालीको माध्यामबाट परिवर्तनको संवाहक बनेर आएको हो । जसलाई समाजको हरेक व्यक्ति, तप्का, संयन्त्रयले खुला हृदयले स्वागत गरिसकेको छ भन्ने छैन नि । त्यहाँ पक्ष र विपक्षी स्वभाविक रहन्छ । 

–सहकारी प्रकरणमा प्रहरीको आईजीपीले सभापति लामिछाने निर्दोष रहेको बताए, महान्यायाधिवक्ता कार्यालयले विनाअनुसन्धान ‘क्लिन चिट’ दियो । जुन कुरा ३० औं वर्ष संयन्त्रमा बसेका दलहरुले गराउन सकेका थिएनन्, तपार्ईंको भनाईको विपरीत अवस्था होइन यो ? 

अर्को ढंगले हेरौं । लोकतान्त्रिक मुलुकको संसद्को रोष्ट्रममा देशको सरकार प्रमुखले बोल्नुभएको छ, रवि लामिछाने निर्दोष हुनुहुन्छ । यसलाई सामान्य ढंगले बुझ्न मिल्छ भन्ने मलाई लाग्दैन ।  आजको दिनमा हामीले कसरी हेरेका छौं भने त्यो स्वाभाविक तथ्य हुँदैन थियो भने त्यो स्वाभाविक ढंगले आउने थियो जस्तो मलाई लाग्दैन । किनभने मैले अघि माथि नै संरचनाको कुरा गरिसकेको छु । 

–संसदलाई क्रिएटिभ बनाउने प्रयास गरेका छौं भन्नुभयो । एकाधबाहेक कोही सांसदले भूमिका खेलेको देखिँदैन, कसरी बनाउनुभयो सिर्जनशील ? 

२१ जना सांसद हामी छौं । हामी सदनमा ७ प्रतिशत छौं । एउटा चौथो शक्तिले समग्र शत प्रतिशत भारी र जिम्मेवारी बोक्न सक्ने स्थिति छैन । 

–यति भनेर उम्कन सकिन्छ ?

सात प्रतिशतको शक्ति अनुसार मूल्यांकन हुनुपर्छ । समग्र सदन ‘चेन्ज’ गर्न त्यही भएर मिसन–८४ भनेको हामीले । हामीसँग बहुमत भए परिवर्तन गरेर देखाउँछौं भन्ने मिसन–८४ हो नि । सीमाभित्र बसेर हामीले के गरिरहेका छौं भनेर हेर्ने हो नेपाली जनताले हेरिरहेका छन् । 

–आफ्नो उपस्थितिलाई लिएर सन्तुष्ट हुनुहुन्छ त्यसो भए तपार्ईंंहरू ? 

हामीले व्यक्त गर्ने विचार तथ्य, शैली, ‘च्यालेन्ज’ गर्ने तरिका र क्रिटिकल बन्ने विषयहरु हेर्दा हाम्रो उपस्थितिबाट सन्तुष्टि नै छ । अरुले पनि अध्ययन गर्नुपर्ने माहोल बनेको छ । समग्र रुपमा संसदीय अभ्यास परिवर्तन गर्न सक्ने ठाउँमा चाहिँ छैनौं । 

–अर्को चुनावमा पहिलो दल हुन्छौं भन्दै हुनुहुन्छ त्यसका लागि होमवर्क के–के छन् ? 

पछिल्लो समय संगठन विस्तारका काम अलि बढी गरेका छौं । सानै होस् तर सबै जिल्लामा हामीले संगठन पुर्‍याएका छौं । प्रदेशबाट सुरु गरेको थियौं, जिल्लासम्म पुग्यौं । अब पालिका हुँदै सबै वडासम्म पुग्ने प्रयास जारी छ । त्यसलाई औपचारिकता अधिवशेनबाट दिने काम सुरु गरिसकेका छौं । यसले हामीलाई संगठित बनाउँदै लगेको छ । 

हामीलाई विचार नै नभएको पार्टी हो, यो पार्टीसँग धारणा नै छैन भन्ने धारणालाई हामीले जलेश्वर बैठकमार्फत् एक ढंगबाट जवाफ दिएका छौं । प्रस्तावना छ त्यसलाई विस्तृतीकरण गर्ने काम भइरहेको छ । 

विचार चाहिँ समग्रमा छ त्यसलाई क्षेत्रगत बनाउनु पर्नेछ । ०८४ को निर्वाचन अघि कहाँ जाने हो भने हामीले नेतृत्व गर्न पायौ भने भोलि हामीले जनतलाई गर्ने काम के हो भनेर देखाउन कुन मन्त्रालयमा कस्तो खाले नीति र कार्यक्रममा काम गर्छौं भन्ने तहको तयारीमा छौं । 

हामी लोकतान्त्रिक पार्टी हौँ भनी स्थापित भइसकेको अवस्था छ । समग्र रूपमा सामाजिक न्याय र अर्थतन्त्रमा उदारताको पक्षधर पार्टी हो भनेर हामीले भनिसकेका छौं । तर, अर्थतन्त्रलाई किन बलियो बनाउनुपर्छ भने त्यसले राज्यसँग सामाजिक न्यायमा काम गर्ने स्रोत बढाउँछ भन्ने कुरालाई हामीले विचारमा स्थापित गरेका छौं । 

तर, ‘स्पेसिफिक सेक्टरल पोलिसी’ के हुने त ? हुन्छ कसरी ? भन्ने कुरा नीति र कार्यक्रमको तहमा ०८४ को चुनावअघि नै लिएर जाने भनेर काम गरेका छौं । अब मतदाताकहाँ जाँदा हामी अरु ठीक भएनन् त्यसैले मत दिनु मात्र भन्दैनौ । हाम्रो नीति र कार्यक्रमसहित जान्छौं । 

–प्रतिपक्षमा हुँदा मिसन–०८४ अभियान चलाउनुभयो, राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा मार्चपास गर्नुभयो, शक्तिशाली मन्त्रालयमा हुँदा ती आयोजना र भ्रष्टाचारको ठूलो काण्ड ‘गिरीबन्धु’ सम्बन्धमा बोल्न पनि सक्नुभएन भन्ने आरोप छ नि !

गिरीबन्धुमा नबोलेको आरोप पछिल्लो समय हामीलाई लाग्ने गरेको छ । बजेटमा पनि हाम्रा सांसदहरूले राखेको दृष्टिकोणमा नियालेर हेर्दा निरपेक्ष ढंगले समर्थन गरेका छैनौं । क्रिटिकल नै भएका छौं । 

केही पार्टीको भूमिका प्रतिपक्षमा हुँदा पूरै नकारात्मक र सत्तामा हुँदा अत्यन्तै सकारात्मक देखिन्छ । हामी प्रतिपक्षम हुँदा पनि राम्रो कामको समर्थन गरेका छौं । 

पार्टी सभापतिले गिरीबन्धुमा काम भइरहेको छ भन्नुभएको छ । कतिपय अनुसन्धानको चरणमा हुन्छ । अन्य बुँदाहरुमा पनि निरन्तर दुवै पक्षमा काम गरेका छौं । हामीले संसद्मा पनि बोलेका छौं, सरकारमा बसेर काम गर्ने ठाउँमा पनि स्पष्ट भएर काम गरिरहेका छौं । 

शिक्षामा सुमनाजीले शिक्षा क्षेत्र ‘राजनीतिमुक्त’ भन्ने एजेन्डा मन्त्रीका रुपमा निरन्तर अडान लिइरहनुभएको छ । भिसी नियुक्तिपछिका विषयमा स्पष्ट अडान राखेर एउटा प्रक्रियामा लागिसकेको छ । 

–बुटवल नारायणगढ पैदल यात्रा गरेर खबरदारी गर्नुभयो, जवाफ दिने ठाउँमा पुगेपछि के गर्नुभयो ?

हामीले हिँडेका सबै योजनाहरुले गति लिए भन्ने स्थिति छैन । सभापति हिँडेको बाटोहरुमा एकखाले ‘स्पिडअप’ चाहिँ भएको छ । प्री र पोस्ट एनालाइसिस ग¥यो भने थाहा हुन्छ । 

पूर्वाधार निर्माणको ढिलासुस्तीमा आज पनि हामी निरन्तर आवाज उठाइराखेका छौं । उदाहरणका लागि केही दिन अगाडि रिंगरोड विस्तारको ढिलासुस्तीबारे काठमाडौँका सांसदहरूले संयुक्त रुपमा संसदमा एउटा कार्यविधि संकल्प प्रस्ताव पनि दर्ता गराएका छौं । 

त्यसमा तपार्ईंँले हेर्नुभयो भने मूलतः प्रतिपक्षका सांसदहरू र रास्वपाका सांसदहरु एकै ठाउँमा आउनुभएको छ । यसले पनि देखाउँछ कि हामी फरक ढंगले सदनमा प्रस्तुत हुन खोजिराख्या छौं । जनताको ‌जीवनसँग जोडिएका विषयहरूमा सत्तापक्ष र प्रतिपक्ष भनेर एउटा कुना र अर्को कुनामा मात्रै बस्ने गर्दैनौं ।

–रास्वपाका मन्त्रीले राजीनामा खल्तीमा छ भन्नुभयो । रास्वपाले सबै मन्त्रीलाई राजीनामा बोकेर हिँड्न लगाएको हो ? अनि राजीनामा बोकेका मन्त्रीलाई कर्मचारी प्रशासनले कसरी सहयोग गर्छ ?

राजीनामा आज भनिएको कुरा हैन । सुरुमै सरकारमा जाँदा हामी ‘डेलिभरी’का लागि सरकारमा गएको हो । हामीप्रति जनताको अपेक्षा पनि त्यही हो । 

हामी साझा न्यूनतम कार्यक्रममा सहमति गरेर मात्र सरकारमा गएको हो । त्यो सहमति अनुसार काम गर्ने वातावरण नभए जुनसुकै बेला सरकार छाड्न तयार छौं भनी पहिले नै भनेको हो । यो नयाँ ढंगले आएको विचार हैन स्थापित मान्यता छ । 

–तपार्ईंंहरुले समग्रमा त्यस्तो दृष्टिकोण बनाउनुभयो । तर, विभागीय मन्त्रीले भोलि राजीनामा दिनसक्छु भन्दै हिँड्दा सरकारी संयन्त्रले ‘होस्टे’ गर्छ कि बेवास्ता ?  

यसलाई अन्य ढंगबाट व्याख्या गर्ने प्रयास भएको छ, त्यसमा नयाँ विचारहरु हैन । स्थापित मान्यताको ‘एक्प्रेसन’ मात्र हो । मन्त्रीहरुले टिम बनाउने सम्बन्ध बिस्तार गर्ने मैले कति सेवा बिस्तार गर्न सकेको छु छैन भनी विश्लेषण गरेर एक सय दिनमा भइसकेको छ । 

–तपाईंहरुको सरकारमा सहभागिताका हकमा ०५२ पछिको राप्रपासँग तुलना हुँदैछ, यसलाई कसरी लिनुभएको छ ? 

समाजमा हामीप्रति दुईखाले धारणा छ । एउटा सरकारमा जानै हुँदैन, प्रतिपक्षमा बस्नुपर्दथ्यो भन्ने ठूलो तप्का छ । तर, साथसाथै अर्को तप्काले चाहिँ हैन तपार्ईंंहरुले आश जगाइदिनुपर्छ भन्छन् । तपार्ईंंहरुबाट अलि आशा जागेको छ, क्षमतावान टिम छ केही मन्त्रालय लिएर डेलीभर गर्नु भन्ने छ । आखिर राजनीतिक दल भनेको सरकारमा जानै जन्मेको हो, छि–छि दूर्दुर नगर्नु न भन्ने तप्का पनि छ ।

आजको दिनमा सरकारमा जाँदा अपनाएको बाटो ठीक छ । हामी कम्तिमा पनि उपस्थिति भएको मन्त्रालयबाट सेवा प्रवाह गर्नं सक्यौँ भने समाजमा निराशाको माहोल चिर्न सकिन्छ कि नीतिगत सुधार गर्न सकिन्छ कि भन्ने दृष्किोणबाट गएको हो । त्यो प्रयासमा हामी छौं । 

–सरकारमा जाने सवालमा ‘बालकोट’बाट सञ्चालित भएको पनि आरोप लाग्छ तपार्ईंहरुलाई, एमालेसँग तपार्ईंंहरुको विशेष सम्बन्ध हो ? 

जुन किसिमको संसदीय अंकगणित छ, त्यसले केही राजनीतिक दलहरूबीच सहकार्य नभइकन सरकार बन्दैन । त्यो अर्थमा कहिले बालकोटमा छलफल होला, कहिले बालुवाटारमा छलफल होला, ती नितान्त राजनीतिक घटनाक्रले ल्याउने कुरा हुन् । कुनै दिन बूढानिलकण्ठमा छलफल भयो होला, यो अत्यन्तै सामान्य विषय हो । 

–अमेरिकाबाट फर्केपछि ‘सीधाकुरा प्रधानमन्त्रीसँग’ कार्यक्रम केपी शर्मा ओलीसँग चलाएका सभापति लामिछाने चुनाव जितेपछि पहिलोपटक ओली भेट्न पुग्नुभयो । सरकारमा जाँदादेखि सरकार ढाल्दासम्म बालकोटमै देखिनुयो । तपार्ईंंको सभापतिको बचाउमा तपार्ईंंभन्दा बढी ओली नै खटिनुहुन्छ । एमालेका नेता जोडिएका काण्डमा रास्वपाको आवाजै निस्कँदैन भन्ने आरोप छ, यी सबै संयोग मात्र हुन् ?  

अलि बढी एमालेसँग नजिक भयो भन्ने कुरा जबर्जस्ती बनाउन खोजिएको छ । किनभने स्पष्ट रुपमा हामीले आफूलाई लोकतान्त्रिक पार्टी हो भनेका छौं । हामी कम्युनिष्ट पार्टी होइनौं । हाम्रो लिखित धारणा हो यो, मेरो व्यक्तिको धारणा होइन । हामी लोकतान्त्रिक धारकै पार्टी हौं । वैचारिक दार्शनिक रूपमा पनि हामी कम्युनिष्ट शक्तिसँग नजिक छैनौं । 

तर, गठबन्धन राजनीतिमा कोहीसँग आज नजिक भइन्छ भोलि कोहीसँग । यो शक्ति वा पार्टीसँग मात्र काम गर्ने अरुसँग नगर्ने भन्ने कुनै धारणा छैन । आवश्यकताअनुसार सहकार्य सबैसँग हुन्छ । 

हामी प्रतिपक्षमा हुँदा पनि सरकारले गरेको यो राम्रो काम गरेको छ भन्न सक्ने पार्टी हो । त्यसकारण कुनै एउटा वा शक्तिको नजिक हो भनेर व्याख्या हुनुपर्ने जरुरी छैन ।

–तपार्ईंंहरुले हामी लोकतान्त्रिक शक्ति हौं भन्नुभयो, लोकतान्त्रिक शक्तिहरुकै सहकार्यमा सरकार बनाउने पहल भएको हो ?

लोकतान्त्रिक शक्तिहरु एक ठाउँमा आउनुपर्छ भनिरहँदा नहुनु पर्छ भन्ने छैन । हामी कुनै एक पार्टीसँग गठबन्धन हुनुपर्छ भन्ने मान्यतामा नराख्ने हुँदा परिस्थितिमा भर पर्छ । परिस्थिति निर्माण हुँदा हैन यो हुँदै हुँदैन भन्ने बाटोमा कतै पनि अडान छैन । 

तर, आजको संसदीय संरचनामा लोकतान्त्रिक गठबन्धन बन्न नम्बरले कति दिन्छ ? तथ्यमा हेर्नुपर्छ, लोकतान्त्रिक फोर्स अलि बढी भएको सरकार बन्न सक्ला तर, लोकतान्त्रिक मात्रको गठबन्धन गाह्रो छ । मैले कुन कुन पार्टी राख्दा साँच्चै लोकतान्त्रिक गठबन्धन हुन्छ भनेर नम्बरको हिसाब गरेको छु, पुग्दैन । त्यो प्रयास औपचारिक रुपमा भएको छैन । 

–कांग्रेसबाट प्रधानमन्त्री बनाउने प्रस्ताव आयो भन्नुभएको थियो, सिंगो सरकारको नेतृत्व गर्ने अवसर किन छोड्नुभयो ? 

प्रस्ताव आएको हो । तर, प्रश्न संख्यामा अड्किन्छ । प्रस्ताव आउनु र पूरा हुनु फरक फरक हो नि । 

–संख्या पुर्‍याउने प्रयास गर्नुभयो त ? 

अन्तिम अवस्थामा आयो । एमाले–माओवादीसँग गठबन्धन बनेपछि त्यो प्रस्ताव आएको थियो । प्रस्ताव आएको हो । सरकार लगभग बनेपछि प्रस्ताव आएको थियो । 

–तपार्ईंंको सभापति रवि लामिछानेलाई जे जस्ता आरोप एकपछि अर्को लागिरहेका छन् यसको कारण के होला ?

रास्वपा जे छ जुन शक्ति र हैसियतले स्थापना भयो त्यो रवि लामिछानेको मिडियाबाट बनेको व्यक्तित्वको उपज हो । यसमा खासै दुविधा छैन । हो, रास्वपा त्यसकै जगमा उभिएको पार्टी हो । उदाउँदो र वैकल्पिक शक्तिको रूपमा आममानिसले हेरेको पार्टी र भोलिको दिनमा थप बलियो हुँदा आफूलाई पार्न सक्ने क्षयीकरणको डरले पनि यस्तो भएको छ ।

रवि लामिछाने सकियो भने रास्वपा नै सकिन्छ भन्ने दृष्टिकोणबाट बढी आक्रमण भइरहेको छ । तर, त्यो विश्लेषण आफैँमा सतही हुन सक्छ । 

–रवि लामिछानेलाई जस्तै आरोप अरु कोही सांसदमाथि आए सिंगो पार्टी विरुद्धमा उभिएला कि ढाकाप्रसादको अवस्था होला ? 

सभापतिको केशमा पटकपटक सभापतिले आफूलाई लागेको आरोपलाई प्रेस कम्फ्रेन्सदेखि विभिन्न माध्यामबाट आरोप तर्क र तथ्यसंगत छैनन् भनेर बोल्नुभएको छ । 

उहाँले सार्वजनिक रुपमा ‘फेस’ गर्नुभएको छ । लुकाउने प्रयास गर्नुभएको छैन । उपलब्ध तथ्यहरुले केही अन्यथा भएको पनि देखिएको छैन । यदि मैले गल्ती गरेको छु भने सजाय भोग्न तयार छु भनेर भन्नुभएको छ । हाम्रो कतिपय बैठकमा उठाएको प्रश्नमा पनि स्पष्ट निर्देशन नै छ ‘मेरो कारणले कसैले भारी बोक्नुपर्दैन, बचाउ गर्दै हिँड्नु पर्दैन’ भन्नुभएको छ । 

सभापतिमा जस्तै आरोपसहितको आक्रमण जो कसैमा पनि हुन सक्छ आजको दिनमा । कसैलाई विदेशी नागरिक भनेर आरोप लगाइन्छ, कहिले विदेशी बिहे गर्‍यो भनेर निरन्तर आरोप लगाइन्छ ।