काठमाडौं । केही दिनअघिदेखि सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयले पुँजी व्यवस्थापनका दुई औजार ल्याएको छ । कार्यालयले ‘वैदेशिक बचतपत्र, २०८६’ र ‘नागरिक बचतपत्र, २०८६’ गरी दुई लगानी व्यवस्थापन औजार निष्कासनमा ल्याएको हो । वैशाख २३ देखि वैदेशिक र वैशाख ३० गतेदेखि नागरिक बचतपत्र सार्वजनिक निष्कासनमा ल्याइएको छ ।

उक्त दुई औजारमध्ये नागरिक बचतपत्रमा लगानीकर्ताको आकर्षण देखिएको छ । आइतबार (जेठ ६ गते)सम्म वैदेशिक बचतपत्रमा एक करोड रुपैयाँको आवेदन परेको कार्यालयले जनाएको छ । एक अर्ब रुपैयाँको वैदेशिक बचतपत्र निष्कासनमा ल्याएको दुई हप्तामा एक प्रतिशतको मागसहित आवेदन परेको हो ।

नागरिक बचतपत्र खरिदका लागि भने एक सातामा नै चार करोड ३२ लाख रुपैयाँको आवेदन परेको छ । कार्यालयले पाँच अर्ब रुपैयाँको नागरिक बचतपत्र बिक्रीमा ल्याएको छ । एक साताको अवधिमा नागरिक बचतपत्रमा कार्यालयले निष्कासन गरेको रकमको ०.८६४ प्रतिशतबराबरको माग भएको छ ।

यी बचतपत्र खरिदका निम्ति १० हजार रुपैयाँदेखि १० हजारले निःशेष भाग जाने अंकसम्म आवेदन दिन सकिनेछ । वैदेशिक बचतपत्र वैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपाली, गैरआवासीय नेपाली र उनीहरूका परिवारले खरिद गर्न सक्नेछन् । नागरिक बचतपत्र गैरआवासीय नेपालीसहित नेपाली नागरिकले खरिदका निम्ति आवेवदन दिन सक्नेछन् ।

सरकारले वैदेशिक बचतपत्रको नौ र नागरिक बचतपत्रको आठ प्रतिशत ब्याजदर दिनेछ । यो ब्याज अर्धवार्षिक रूपमा भुक्तानी गरिनेछ । सावाँ भने पाँच वर्षपछि फिर्ता गरिनेछ ।

आवेदन दिन सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयले विकास गरेको वेबसाइट इनभेस्टर डट डोम्स डट जीओभी डट एनपीमा गएर युजरनेम र पासवर्ड जेनेरट गर्नुपर्छ । त्यसपछि आवश्यक विवरण भरेर अवेदन दिन सकिनेछ ।

यस्तै, विभिन्न बैंकहरूबाट पनि आवेदन दिन सकिने व्यवस्था गरिएको छ । आफ्नो नजिकको बैंक शाखामा गएर पनि बचतपत्रको विषयमा बुझ्न सकिनेछ । कार्यालयले सबै बैंकसँग भने सम्झौता गरेको छैन । यसमा नबिल, लक्ष्मी सनराइज, ग्लोबल आइएमईलगायत बैंकहरू आबद्ध छन् ।

यसअघि, नेपाल राष्ट्र बैंकले यस्ता औजार प्रयोग गरेर पुँजी व्यवस्थापन गर्दै आएको थियो । अब भने सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयले नै यो कार्य गर्नेछ । नागरिकको पुँजीलाई व्यवस्थापन गर्न आफूहरूले आउँदा दिनमा अरू ‘फिचर’ पनि ल्याउने कार्यालयका प्रमुख दीर्घराज मौनाली बताउँछन् ।

आफूहरू यस्ता औजारका विषयमा प्रचारप्रसार गरेर नागरिकलाई बुझाउनेतर्फ लागेको उनको भनाइ छ । “यस्ता औजारहरूमा लगानी गर्दा सुरक्षित हुन्छ, जोखिम हुँदैन । तर, आकर्षण भने देखिएन,” उनले भने, “तर, हामीले नागरिकको हितमा नै यस्ता औजार ल्याएका हौँ । यस्ता औजारमा आकर्षण बढ्दै गयो भने हामी प्रतिफल दिने व्यवस्था पनि गर्न सक्छौँ । ब्याजदर बढाउन पनि सक्छौँ ।”

यस्ता औजार बैंकमा सहज रूपमा बिक्री गर्न मिल्ने हुँदा मुद्दती निक्षेपका रूपमा राखिएको रकमभन्दा प्रभावकारी हुने उनी सुनाउँछन् । यो केही समयमै धितोपत्र दोस्रो बजारमा खरिद–बिक्री गर्न सकिने व्यवस्था गरिने उनले बताए । “यो बचतपत्र बिक्री हुँदैन कि भनेर डराउनु पर्दैन । आवश्यकताका आधारमा बैंकलाई बिक्री पनि गर्न सकिन्छ,” मैनालीले भने, “कुनै पनि धितोपत्रमा लगानी गर्दा बढी जोखिम हुन्छ । प्रतिफल नआउन पनि सक्छ । तर, यो बचतपत्रमा ६/६ महिनामा ब्याज प्राप्त हुन्छ । पाँच वर्ष पुगेपछि आफ्नो जति सावाँ छ, त्यो पनि फिर्ता हुन्छ ।”

बचतमा पैसा राख्ने र पाँच वर्षपछि केही गर्छु भनेर सोच बनाएकालाई यस्ता बचतपत्र प्रभावकारी हुने मैनाली बताउँछन् ।

वैदेशिक बचतपत्र खरिदका निम्ति यही जेठ २२ गतेसम्म आवेदन दिन सकिनेछ । नागरिक बचतपत्रमा यही जेठ ३० गतेसम्म आवेदन दिन सकिनेछ । तर, प्रचारप्रसार गर्न र यसका फाइदाका विषयमा पर्याप्त जानकारी दिन नसक्दा निष्कासन गरिएका सम्पूर्ण बचतपत्र बिक्री नहुने जोखिम छ ।