काठमाडौं । काठमाडौंको थापाथलीस्थित परोपकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग अस्पतालबाट फागुन ११ गते भएको शिशु चोरीको घटनालाई लिएर यतिखेर विभिन्न कोणबाट बहस सृजना भएको छ ।

एकातिर घटनालाई अपराधसँग जोडेर प्रहरी अनुसन्धान अघि बढाइएको छ भने अर्कोतर्फ एक महिलाका लागि सन्तान नहुँदाको पीडा र यसको मनोसामाजिक पक्षलाई लिएर तर्कहरु बाहिर आएका छन् ।  परोपकार प्रसूति अस्पतालका निर्देशक तथा वरिष्ठ स्त्रीरोग अस्पताल डा. श्रीप्रसाद अधिकारी पछिल्लो घटनालाई मनोसामाजिक कोणबाट केलाउनु आवश्यक रहेको बताउँछन् । 

विवाहको केही वर्ष बित्दा सन्तान नहुने समस्यालाई महिलासँग मात्रै जोडेर हेर्ने सामाजिक अभ्यासले यस्ता घटना निम्तिने गरेको उनको अनुभव छ ।  पछिल्लो घटनामा पनि चोरी गर्ने महिलामा निःसन्तानपनको मानसिक पीडा र विक्षिप्तता रहेको हुनसक्ने उनको बुझाइ छ । 

निःसन्तानपनलाई महिलाको कमजोरीको रुपमा लिने वा लाञ्छना लगाउनेभन्दा समाधानका लागि परिवार र आफन्तबाट साथ हुनुपर्ने उनी बताउँछन् ।  डा. अधिकारीका अनुसार सामान्यतः दम्पतीले परिवार योजना बनाएको निरन्तर एक वर्षसम्म पनि गर्भधारण नहुनुलाई निःसन्तानपनको रुपमा लिन सकिन्छ । 

यसमा एक तिहाइ पुरुष र एक तिहाइ महिलाको भूमिका रहन्छ । बाँकी एक तिहाइको कारण भने पहिचान हुन सक्दैन ।  महिलामा तीस वर्षको उमेरपछि सजिलै गर्भ रहने सम्भावना कम हुँदै जान्छ । यस्तै  माटोपना, पाठेघरमा ट्युमर, अण्डाको क्षमता कमजोर हुनुजस्ता कारणले निःसन्तनापन हुन सक्छ । 

पुरुषमा शुक्रकिट कम हुने, शुक्रकिटको क्षमता ह्रास हुने, यसको आकारप्रकार सामान्य नहुने जस्ता कारणले सन्तान नहुन सक्छ । यस्तै पछिल्लो समय बदलिँदो जीवनशैली, खानपानमा सन्तुलन नहुनु, मदिरा तथा धुमपानले पनि निःसन्तानपन निम्त्याइरहेको उनको अनुभव छ । 

तर निःसन्तानपनका लागि आईभीएफलगायतका विभिन्न वैकल्पिक उपचार पद्धतीहरु विकास भइसकेकाले पारिवारिक तनाव सृजना गर्नुभन्दा उपचार र परामर्श सेवा लिनुपर्ने डा. अधिकारीको जोड छ । 

उनका अनुसार आम दम्पतीमा ३ देखि ५ प्रतिशतलाई मात्रै आईभीएफ उपचार चाहिन्छ । प्रसुति गृहको निःसन्तान ओपीडीमा दैनिक ४० देखि ६० जना उपचारका लागि आइपुग्छन् । यसरी आउनेमा ५ देखि ७ प्रतिशतलाई मात्रै आईभीएफ चाहिन्छ  । 

निःसन्तान दम्पतीमध्ये केहीलाई सामान्य उपचारबाट पनि ठिक हुन्छ । केही महिलामा महिनावारी नियमित हुने औषधिले त केहीमा मोटोपन घटाउँदा पनि गर्भ रहने गरेको उनी बताउँछन् । 

प्रस्तुत छ–निःसन्तानपन, यससँग जोडिएका मनोसामाजिक पक्षहरुलगायतका विविध विषयमा बाह्रखरीकर्मी अस्मिता रिजालले डा. अधिकारीसँग गरेको भिडियो कुराकानी