काठमाडौं । एकअर्काको भूमिमा ‘आतंकवादी’ विरुद्धको हमला गरेपछि इरान र पाकिस्तानबीच तनावपूर्ण स्थिति सिर्जना भएको छ ।

इरानले मंगलबार पाकिस्तानको बलुचिस्तानमा रहेको कथित आतंकवादी समूह जैश अल–अदलका दुईवटा अड्डामा हमला गरेको थियो ।

त्यसको ४८ घण्टाभित्रै पाकिस्तानले इरानको सिस्तान–बलुचेस्तान प्रान्तमा कथित आतंकवादी लुकेका ठाउँमा आक्रमण गरेको थियो ।

पाकिस्तानी सेनाको सञ्चार शाखाले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै बलोचिस्तान लिबरेसन आर्मी (बीएलए) र बलुचिस्तान लिबरेसन फ्रन्ट (बीएलएफ) लुकेर बसेको ठाउँमा खुफिया जानकारीका आधारमा आक्रमण गरेको बताएको छ ।

इरानको आक्रमणमा परी दुई बालबालिकाको ज्यान गएको इस्लामावादले जनाएको छ । पाकिस्तानले गरेको जवाफी आक्रमणमा ९ जनाको ज्यान गएको तेहरानले जनाएको छ ।

गाजामा हमाससँग इजरायलको युद्ध र यमनमा हुथीविरुद्ध अमेरिकाले हमला गरिरहेका बेला पाकिस्तान र इरानबीच तनाव बढेको हो ।

यो घटनाले पाकिस्तान र इरानबीच द्वन्द्व बढ्न सक्ने र पहिले नै अस्थिर पश्चिम एसियामा थप तनाव निम्त्याउनसक्ने चिन्ता बढेको छ ।

इरान र पाकिस्तानबीच करिब ९०० किलोमिटर लामो साझा सीमा रहेको छ । यो सीमा क्षेत्र लागुऔषध र अन्य तस्करी एवं आतंकवादग्रस्त छ ।

गोल्डस्मिथ लाइन भनेर चिनिने इरान–पाकिस्तान सीमाको दुवै क्षेत्रमा करिब ९० लाख बलुच जातीय समूहको बसोबास छ ।

पाकिस्तानको दक्षिणपश्चिमी बलुचिस्तान प्रान्तमा र इरानको सिस्तान र बलुचेस्तान प्रान्तमा उनीहरूको बसोबास छ । अफगानिस्तानको उत्तरमा पनि बलुच समूहका मानिस बस्छन् ।

दुवै तर्फका बलुच नागरिकले आ–आफ्नो राज्यविरुद्ध वर्षौंदेखि छुट्टै ‘ग्रेटर बलुचिस्तान’ राष्ट्रको माग राख्दै पृथकतावादी आन्दोलन गर्दै आएका छन् ।

दुवै देशले एकअर्कालाई आ–आफ्नो क्षेत्रमा आतंकवादी समूहलाई आश्रय दिएको आरोप लगाउँदै आएका छन् ।

इरानले वर्षौंदेखि पाकिस्तानलाई सीमा क्षेत्रमा लडाकुको मुद्दालाई सम्बोधन गर्न माग गर्दै आएको र अहिले धैर्यता गुमाएपछि आक्रमण गरेको भनिएको छ ।

फेब्रुअरीको सुरुमा आम चुनाव हुने अपेक्षा गरिएका बेला घरेलु दबाबले पाकिस्तानी सेनाले तुरुन्तै आक्रमणको बदला लिएको ठानिएको छ ।

तर, दुवै पक्षले तनाव कम गर्ने इच्छा व्यक्त गरेका कारण द्वन्द्व नबढ्ने अनुमान गरिएको छ ।

दुवै देशसँग घनिष्ठ आर्थिक सम्बन्ध रहेको चीनले मध्यस्थताको प्रस्ताव गरेका कारण पनि द्वन्द्व नबढ्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

पश्चिम एसियाको अस्थिरताको प्रभाव दक्षिणसम्म
पश्चिम एसियाको अस्थिरताले भारतलाई पनि चिन्तित बनाएको छ । साउदी अरेबिया र इराकबाट इन्धन ढुवानीमा निर्भर रहेको भारतमा यसको असर परेमा दक्षिण एसिया पनि अछुत भने रहने छैन ।

व्यावसायिक हितमा उत्पन्न हुनसक्ने खतरा रोक्न अरब सागरमा मालवाहक पानीजहाज लक्षित आक्रमणविरुद्ध भारतले पहिले नै युद्धपोत तैनाथ गरिसकेको छ ।

युरोपसँग हुने भारतको प्रतिमहिना करिब १४ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको लगभग ८० प्रतिशत व्यापार लाल सागर हुँदै ढुवानी हुन्छ । भारतले यसै मार्गबाट अमेरिकाको पूर्वी तट, अफ्रिका र पश्चिम एसियामा पनि सामान पठाउँछ ।

पाकिस्तान र इरानबीच तनाव बढेमा यसको असर दक्षिण एसियामा पनि प्रत्यक्ष/अप्रत्यक्षरूपमा पर्नसक्ने देखिन्छ ।