केही समययता नेपालका विभिन्न भागमा धार्मिक सामाजिक विद्वेष फैलाउने कुचेष्टामा निहित स्वार्थी तत्त्व सक्रिय हुनथालेको देखिएको छ । पूर्वाञ्चलकै अपेक्षाकृत प्रगतिशील मानिने सुन्दर नगरी धरानमा समेत यस्तो कुचेष्टा हुनु गम्भीर क्षोभ र चिन्ताको विषय हो ।
सामाजिक सञ्जालमा धरानमा ‘गोरु काटेर मासु खाएको’ प्रचार गरियो । त्यसको विरोधमा सामाजिक सञ्जालमै तीव्र प्रतिवाद भएको थियो । त्यही क्रममा धार्मिक अतिवादीहरूले धरानमै शक्ति प्रदर्शनको तयारी गर्न थाले । त्यसबाट शान्ति र व्यवस्था खलबलिने जोखिम बढ्यो ।
त्यही जोखिम रोक्न सुनसरीका प्रमुख जिल्ला अधिकारीले धरानमा निषेधाज्ञा जारी गरेको हुनुपर्छ । धरानमा शक्ति प्रदर्शन नगर्न त्यहाँका राजनीतिक दलका प्रतिनिधिले पनि आग्रह गरेका छन् । राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले पनि संयम अपनाउन अपिल गरेको छ ।
राजनीतिक दलका प्रतिनिधि र राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले वार्ताबाट विवाद समाधान गर्न पनि आह्वान गरेका छन् । धरानमा गरिने भनिएको शक्ति प्रदर्शन नभएपछि तनाव बिस्तारै शिथिल हुँदैजाने अपेक्षा गर्न सकिन्छ । तर, ढुक्क हुन भने सकिँदैन ।
गोरु काटेर खाएको सामाजिक सञ्जालमा प्रचार गर्नुको तात्पर्य बहुसङख्यक गौपूजक हिन्दु समुदायलाई उत्तेजित गराउनु नै देखिन्छ । नत्र, गोरु काट्नु सार्वजनिकरूपमा प्रचार गर्नुपर्ने कुनै बहादुरी होइन । बरू, यसबाट भोज खानेहरूप्रति अर्को समुदायमा द्वेष र क्षोभ उत्पन्न हुनसक्छ ।
यसैले राज्य सञ्चालन गर्ने व्यक्ति र सञ्चारकर्मीहरूले पनि स्थितिको गम्भीरताप्रति सजग रहनुपर्ने देखिन्छ । यसैले, धरानमा शान्ति सुव्यवस्थामात्र होइन सामाजिक सद्भाव पनि फर्काउन स्थानीय राजनीतिक नेतृत्व र नागरिक समाजका अगुवाहरूले सक्रियता एवं संवेदनशीलता देखाउन आवश्यक देखिन्छ ।
सामाजिक सञ्जालमा कुनै समुदायलाई अप्रिय लाग्ने दृश्य र विचार व्यक्त गरेर सद्भाव खलबल्याउने कुचेष्टालाई यत्तिकैमा क्षमादान गर्ने हो भने भविष्यमा त्यस्तै हर्कत बढ्न सक्छ । अर्कातिर कानुनी कारबाही वा बहुसङ्ख्यक समुदायको प्रतिवादले पश्चातापको साटो प्रतिशोध जन्मन पुग्छ ।
सद्भाव र सहिष्णुता नेपाली समाजको मौलिक चरित्र हो । यसलाई खलबल्याउने कुचेष्टा गर्नेहरू कानुनका मात्र होइन समाजका पनि शत्रु हुन् । यसैले अहिले राज्य, नागरिक समाज र राजनीतिक दलका प्रतिनिधिका साथै सञ्चार माध्यम र सामाजिक सञ्जाल प्रयोगकर्तामा पनि गम्भीर संवेदनशीलता जरुरी छ ।