काठमाडौं । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले ट्रान्समिसन लाइनमा ठूलो लगानी आवश्यक रहेको बताएका छन् । आइतबार प्राधिकरणको केन्द्रीय कार्यालयमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै घिसिङले थालेका परियोजना सक्न ठूलो लगानी आवश्यक पर्ने बताएका हुन् ।

हाल थालिएका परियोजनालाई सम्पन्न गर्न पाँच खर्ब रूपैयाँ आवश्यक रहेको उनले बताए ।

“ट्रान्समिसन र डिस्ट्रिब्युसन लाइनमा ठूलो लगानी आवश्यक छ । अहिले उत्पादित विद्युत् खपत गर्न र खपतबाट बाँकी रहेको विद्युत् निर्यात गर्नका लागि संरचनामा लगानी गर्नुपर्नेछ । यो गर्न सकेनौं भने अर्काे डिजास्टर हुनेवाला छ,” उनले भने, “हाल सुरू गरेका प्रोजेक्ट सम्पन्न गर्न पाँच वर्षका लागि चारदेखि पाँच खर्ब रुपैयाँ पैसा चाहिन्छ । पूर्व–पश्चिम ४०० केभी लाइनहरू र क्रसब्रोडर लाइनहरू सबै बनाइ काठमाडौंलाई पनि बनाएर रिलायबल दिनको लागि यो रकम आवश्यक छ ।”

मिलिनियम च्यालेन्ज कर्पाेरेसन (एमसीसी)ले बनाइदिन लागेको हेटौँडादेखि बुटवलसम्मको ४०० केभी प्रसारण लाइन बन्न ढिला भयो भने पनि समस्या हुने बताए । हाल उत्पादित विद्युत्लाई नै ट्रान्समिसन लाइन नपुगेको उनले बताए ।

“हेटौडादेखि न्यू बुटवलसम्मको ४०० केभी एमसीसीले बनाउने भनेको लाइन ढिलो भयो भनेदेखि हाम्रा पावरपोइन्टबाट जेनेरेट भएको पावर खेर जानेछ । हामी निर्यात गर्न सक्ने स्थितिमा पनि हुन सक्दैनौँ । हाम्रा उद्योगलाई पनि हामीले विद्युत् दिन सक्ने अवस्थामा रहँदैनौँ,” घिसिङले भने ।

काठमाडौंलाई मात्रै पूर्वाधार विकासका लागि ५० देखि ६० अर्ब रुपैयाँ चाहिने उनले बताए । यो लगानी गर्न प्राधिकरणले मात्र नसक्ने भन्दै अर्थ मन्त्रालय तथा अन्य निकायले पनि सहयोग गर्नुपर्ने घिसिङको भनाइ छ ।

“यसमा विद्युत् प्राधिकरण, प्राधिकरणले खोजेका डोनर एजेन्जीहरूबाट मात्र लगानी पुग्ने अवस्थामा छैन । अर्थ मन्त्रालयदेखि सबै निकायले ध्यान दिनुपर्नेछ,” उनले भने, “विद्युत् प्राधिकरणले केही नाफा गरेको छ । विगत केही समयदेखि घाटामा रहेको विद्युत् प्राधिकरण नाफामा आएको छ । विद्युत् प्राधिकरण नाफामा नभएको भए अनि प्राधिकरणले करिब एक खर्ब रुपैयाँ लगानी नगरेको भए अहिले पनि १५÷१६ घण्टा लोडसेडिङ हुन्थ्यो ।”

सप्लाइ गरेर मात्र लोडसेडिङ समाप्त नहुने पनि उनले बताए । उपभोक्ताको घर–घरसम्म जाने सबै बाटो खुल्ला गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

वनको क्लियरेन्सले समस्या पारेको पनि उनले बताए । वनका ऐन र कानुनले गर्र्दा समयमा प्रोजेक्ट बनाउन नसकिएको पनि उनले बताए । त्यसले गर्दा अहिलेको विद्युत्को क्षमता ट्रान्समिसन लाइनले धान्न नसकेको उनको भनाइ छ ।

अहिले पनि बेला–बेला लाइन जाने समस्या हुनुमा बढी लोड भएर ट्रान्समिसन लाइनले धान्न नसकेको उनले बताए । कतिपय अवस्थामा ट्रान्समिटर नै पड्कने गरेको पनि उनले बताए । फाट्टफुट्ट लाइन जाने समयस्या कतै कतै देखिएको भन्दै उनले नेपालमा खपत हुने विद्युत् काटेर भारत निर्यात गरेको हो कि भन्ने पनि प्रश्न उठेकाले त्यस्तो नभएको स्पष्ट पारे ।

नेपालमा खपत भएर बाँकी रहेको विद्युत् निर्यात हुने गरेको पनि उनले बताए । अहिले गर्मी बढेकाले तराई क्षेत्रमा अत्यधिक विद्युत् खपत बढेको पनि जानकारी दिए । हाल भारतमा ४५२ मेगावाट विद्युत् निर्यातको सम्झौता भएको भए पनि पूर्वाधार नहुँदा उक्त विद्युत् सम्झौताअनुसार निर्यात गर्न नसकेको पनि घिसिङले बताए ।