पोखरा । “माननीय रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति हुनु भई रिक्त भएको तनहुँको प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्र नं. १ मा कोही हकदार छ भने त्यो एकीकृत समाजवादी हो,” गएको फागुन २८ गते नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का पोलिटब्युरो सदस्य तथा गण्डकी प्रदेश सचिव प्रतापलाल श्रेष्ठले फेसबुकमा लेखेको स्ट्याटस हो यो ।

यो स्ट्याटस लेखेपछि तनहुँ–१ मा एकीकृत समाजवादीबाट उमेदवार बनाउनुपर्ने मागसहित उनले अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल, सम्मानित नेता झलनाथ खनाल, महासचिव घनश्याम भुसाललाई पनि भेटे । उनले शीर्ष नेतालाई भेटेनन् मात्र, गठबन्धनबाट आफू साझा उमेदवार नबने पार्टीमा नरहनेसम्मको चेतावनी समेत दिए ।

“तनहुँ–१ मा टिकट पाउनको लागि के–के गनुपर्छ, के–के भन्नुपर्छ, सबै भनेर आएका छौँ,” श्रेष्ठले भने ।

तर, सत्ता गठबन्धनबाट तनहुँ–१ मा नेपाली कांग्रेसका नेता गोविन्द भट्टराई उमेदवार बन्ने लगभग पक्कापक्की भइसकेको छ । श्रेष्ठको चर्चा पनि सेलाएको छैन ।

बुधबार (हिजो) नेकपा (एमाले)का उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङसँग उनको भेटको तस्बिर सार्वजनिक भएको छ । त्योसँगै एमाले तनहुँमा उमेदवारका रूपमा उनको चर्चा चुलिएको छ ।

कांग्रेसबाट निर्वाचित रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति बनेपछि रिक्त तनहुँ–१ मा आउँदो वैशाख १० गते उपनिर्वाचन हुँदै छ । निर्वाचन आयोगले प्रकाशन गरेको कार्यतालिकाअनुसार यही चैत २० गते उमेदवारको मनोनयनपत्र दर्ता गरिँदै छ । योसँगै तनहुँ–१ मा एमालेबाट उमेदवार बन्ने व्यक्तिका विषयमा अनेक अड्कलबाजी भइरहेको छ ।

गएको मंसिर ४ गते सम्पन्न प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचनमा कांग्रेसका पौडेल २५ हजार ३१८ मत ल्याएर निर्वाचित भएका थिए । एमालेका उमेदवार एकबहादुर रानामगरले १९ हजार ९४३ मत पाएका थिए । राना अहिलेको उपनिर्वाचनमा उमेदवार बन्ने चर्चामा छैनन् ।

बुधबार एमाले उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङको सचिवालयले एउटा तस्बिर सार्वजनिक गर्‍यो । फेसबुकमा राखिएको उक्त तस्बिरमा गुरुङसँगै एकीकृत समाजवादीका पोलिटब्युरो सदस्य प्रतापलाल श्रेष्ठ, तनहुँ जिल्ला अध्यक्ष श्रीराम कार्की, मनमाया श्रेष्ठ, मंगलप्रसाद श्रेष्ठ, रनसिंह नेपालीलगायत नेताहरू छन् । बुधबार सार्वजनिक यो तस्बिर सोमबारको हो । उनीहरूबीच धादिङको सिक्रेखोलास्थित एउटा रेस्टुरेन्टमा भेटवार्ता भएको थियो । समाजवादीका नेताकै चाहनामा भेटवार्ता भएको स्रोतको भनाइ छ ।

एमाले तनहुँले आज उमेदवारका आकांक्षीको नाम संकलन गरेर प्रदेश कमिटीमा पठाउँदै छ । निर्वाचन सम्मुखमा हुँदा समाजवादीका नेतासँग भएको गुरुङको भेटवार्तालाई अर्थपूर्ण रूपमा हेरिएको छ ।

अरू पार्टीका नेतालाई प्रवेश गराएर एमालेबाट उमेदवार बनाउने चर्चा पनि नचलेको होइन । गुरुङसँगको भेटवार्ताको उक्त तस्बिरले श्रेष्ठ एमाले प्रवेश गरेर उमेदवार बन्ने चर्चामा थप मलजल गरेको छ ।

मंगलबार मात्र एकीकृत समाजवादीका स्थायी कमिटी सदस्य चूडामणि जंगलीले पार्टी छाडेका छन् । अध्यक्ष माधवकुमार नेपालबाट पार्टी नचल्ने निष्कर्षसहित छाडेको उनको भनाइ छ ।

एमालेबाट उमेदवार बन्ने चर्चामा रहेका श्रेष्ठ ०७८ भदौ १९ गते एकीकृत समाजवादीको गण्डकी प्रदेश सचिव चयन भएका थिए । उनी मंसिर ४ गतेकै निर्वाचनमा सत्ता गठबन्धनबाट उमेदवार बन्न चाहन्थे । कारण, अघिल्लो निर्वाचनमा आफूले जितेको क्षेत्रमा अरू दलले दाबी नगर्ने गठबन्धनभित्र समझदारी बनेको थियो ।

०७४ को निर्वाचनमा तनहुँ–१ मा एमालेका किसान श्रेष्ठले रामचन्द्र पौडेललाई हराएका थिए । पछि श्रेष्ठ एकीकृत समाजवादीमा प्रवेश गरेर मन्त्री बने । ०७९ मा पनि तनहुँ–१ एकीकृत समाजवादीले नै पाउनेमा सो पार्टीका नेताहरू आशावादी थिए । प्रदेश कमिटीको सचिव भएका कारण प्रतापलाल टिकटका प्रबल दाबेदार थिए ।

त्यहाँबाट जितेका श्रेष्ठ बारातर्फ लागेका थिए । रिक्त ठाउँ उनी आफैँले अघिल्लोपटकको निर्वाचनमा हराएका पौडेललाई छाडिदिए । तत्कालीन गठबन्धनबाट साझा उमेदवारका रूपमा पौडेलले टिकट पाएपछि श्रेष्ठको सम्भावना सकिएको थियो ।

पौडेल राष्ट्रपति बनेपछि उपनिर्वाचनमा तनहुँ–१ नछाड्न श्रेष्ठलगायत नेताहरूले अध्यक्ष माधव नेपाललाई भेटेर दबाब नै दिइसकेका छन् ।

मंगलबार जंगलीले पार्टी छाड्नुमा अध्यक्षको कार्यशैलीमाथि प्रश्न उठाएका छन् । प्रदेश सचिव श्रेष्ठको बुझाइ पनि करिब त्यस्तै छ । ‘तनहुँ–१ छाडेको खण्डमा आफू पार्टीमा रहन नसकिने’ चेतावनी उनले नेतृत्वलाई प्रस्ट रूपमा दिएका छन् ।

उनी पुरानो पार्टी एमालेमा नजिकिन थालेको पनि केही अगाडिदेखि नै हो । “एमाले पार्टीमा कोही धेरै मान्छे योगदान गरेका छन् भने सीमित मान्छेमा म पर्छु,” उनले आफ्नो एमाले मोहबारे भने ।

डेढ हप्ताअघि पनि उनले गुरुङसित पोखरामा भेटवार्ता गरेको खुलेको छ । “भेटघाटको विषय उपनिर्वाचन पनि एक हो । तर, पुरानै पार्टीमा फर्किन उहाँहरूले इच्छा देखाइरहनुभएको छ र त्यसकै लागि सकारात्मक वातावरण बनाउन उपमहासचिवसँग भेट भएको हो,” स्रोतले भन्यो ।

पोखराको लेकसाइडनजिक होटेल गुडविलमा गुरुङसित प्रतापलालसहित एकीकृत समाजवादी तनहुँका नेताहरूले भेटवार्ता गरेका थिए । भेटमा उनीहरूले पुरानै पार्टीमा फर्कने मनसाय व्यक्त गरेपछि गुरुङले एमालेभित्र कुराकानी गरे । पार्टीबाट सकारात्मक प्रतिक्रिया पाएपछि उनीहरूबीच दोस्रोपटक भेट भएको बताइन्छ ।

सोमबार धादिङको भेटवार्ता गुरुङ काठमाडौं जाने र प्रतापलालसहितका नेताहरू काठमाडौंबाट फर्कने क्रममा भएको हो । “उहाँहरूले समाजवादीका नेता भेट्ने भनेर काठमाडौंमा नै कुरिरहनुभएको थियो, तनहुँको कार्यक्रम सकेर जाँदा ढिलाइ हुनपुग्यो । गोरखाको पालुङटारमा रहेका एमाले स्थायी कमिटी सदस्य किरण गुरुङले पनि भेट्ने भनेपछि ‘तपाईंहरू आउँदै गर्नुहोस्, बाटोमा भेटौँला’ भनेको हो । धादिङमा भेट त्यसरी भएको हो,” स्रोतले भन्यो ।

उक्त भेटमा समाजवादीका नेताहरूले पार्टीका शीर्ष नेताहरूलाई बताएको कुरा सुनाएको स्रोतको भनाइ छ । “हामीले अध्यक्ष माधव नेपाल, झलनाथ खनाल, घनश्यामलगायतलाई भेटेर हामी पार्टीमा रहन सकिँदैन, रहिएन भनेका छौँ,” उनीहरूले गुरुङसित भनेका थिए ।

श्रेष्ठ भने उक्त भेटलाई ‘रमाइलो’ भन्छन्, “हामी काठमाडौंबाट दमौली फर्किरहेका थियौँ । उहाँ (पृथ्वीसुुब्बा)चाहिँ लमजुङबाट एउटा कार्यक्रम सकाएर काठमाडौं फर्किंदै हुनुहुँदो रहेछ । खानीखोलाभन्दा माथि जम्काभेट भयो । बस्यौँ, छलफल गर्‍यौँ । कुराहरू पनि गर्‍यौँ ।”

स्रोतका अनुसार एकीकृत समाजवादीका शीर्ष नेताहरूलाई पार्टीमा नरहेको जानकारी गराउनसाथ उनीहरूले गुरुङलाई फोन गरेर भेट्ने समय मागेका थिए । भेटमा श्रेष्ठले आफू पार्टी नै प्रवेश गरेर भए पनि उपनिर्वाचनमा एमालेबाट उमेदवार बन्ने आकांक्षा व्यक्त गरेका थिए । पार्टी सकारात्मक भएको खण्डमा श्रेष्ठले पनि टिकट पाउन सक्ने सम्भावना रहेको एमाले नेताहरू बताउँछन् ।

उक्त भेटबारे श्रेष्ठले पार्टी एक गराउने र उपनिर्वाचनका विषयमा छलफल भएको बताए । गुरुङले पनि पार्टी एक हुनुपर्नेमा जोड दिएका थिए ।

श्रेष्ठ भन्छन्, “अलिअलि सिग्नल त उहाँहरूले दिनुभएको छ । म त ०६४ को पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा तनहुँ–२ बाट नै लडेको हो । त्यो बेलामा एमाले पार्टी जोगाएको हो । कांग्रेसको दबदबा र चर्को प्रभावलाई घटाएको नै हामीले हो । माओवादीको दमनमा पार्टी टिकाएको पनि हामीले नै हो । माओवादीबाट अपहरणमा नै परेको पनि हुँ ।”

टिकट पाएको खण्डमा निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गर्न उनी तयार छन् । “एमालेका कार्यकर्ता साथीहरूले ‘पेल्छन्, तपाईं आएर चुनाव लड्दिनुभए हुन्थ्यो’ भन्ने खालको कुरा गर्नुभएको छ । मैलेचाहिँ एमालेबाट बाहिर आइयो, आफ्नै पार्टी छ, गठबन्धन छ, गठबन्धनबाट आशा गर्ने भनेर त्यतैतिर लागिरहेको छु । टिकट पाउने कुरा अहिले नै टुंगोमा चाहिँ पुगेको छैन । साथीहरूको कुरामा भर पर्छ,” श्रेष्ठले भने ।

अहिलेसम्म गठबन्धनको कुरा गरे पनि श्रेष्ठ एमाले फर्कने तय भइसकेको स्रोतको दाबी छ । “टिकट पाए चुनावअघि नै प्रवेश गर्छन् । पाएनन् भने चुनावपछि प्रवेश गर्छन् । उनी एमालेमै फर्किन्छन्,” स्रोतले भन्यो ।

एकीकृत समाजवादीकै शंकरनारायण श्रेष्ठ पनि एमालेमा फर्केर निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गर्न चाहन्छन् । तर, तनहुँ–१ का लागि एमाले स्थायी कमिटी सदस्य किरण गुरुङ प्रबल दाबेदार हुन् । संघमा वनमन्त्री भइसकेका र गण्डकी प्रदेश सरकारको अर्थ मन्त्रालय सम्हालिसकेका गुरुङले मंसिर ४ मा तनहुँ–२ बाट प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । त्यति बेला उनी कांग्रेसका शंकर भण्डारीसित पराजित भएका थिए । किरणले पनि पृथ्वीसुब्बालाई भेटेर आफू प्रतिस्पर्धा गर्न इच्छुक रहेको बताइसकेका छन् ।

संगठनको मत, सिनियर नेताको हिसाबले सबैलाई मिलाएर अगाडि बढ्न सक्ने हुँदा किरणको सम्भावना रहेको स्रोत बताउँछ । ०७४ मा किरण प्रदेशसभाका लागि प्रतिस्पर्धी बने । जितेपछि मुख्यमन्त्री बन्न चाहन्थे । तर, पार्टीले पृथ्वीसुब्बालाई मुख्यमन्त्री बनायो । पृथ्वीसुब्बाको सरकारमा उनी अर्थमन्त्री बने ।

उपनिर्वाचनका लागि पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले नै उमेदवारको टिकट दिने हुन् । त्यसक्रममा ओलीले परामर्श लिँदा पृथ्वीसुब्बा, पद्या अर्याल, किरण गुरुङलगायत नेताहरू नै पर्छन् । त्यसकारण टिकट कसले पाउँछ अहिले नै भन्न सकिने अवस्था छैन ।

तनहुँ–१ कै लागि एमालेबाट सर्वेन्द्र खनाल, टुकराज सिग्देल, पूर्णबहादुर गुरुङ, दीपकराज जोशी, मोहनकुमार विश्वकर्मालगायत नेताहरूको नाम पनि चर्चामा छ । यीमध्ये खनाल नेपाल प्रहरीका पूर्वआईजीपी समेत हुन् । खनाल यसअघि नै तनहुँ–१ का लागि टिकटका आकांक्षी थिए । तर, एमालेले उनलाई काठमाडौं–६ मा उमेदवार बनायो । खनाल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का उमेदवार शिशिर खनालसित पराजित भएका थिए ।

आंकाक्षी सिग्देल एमालेको तनहुँ इन्चार्ज र पोलिटब्युरो सदस्य हुन् । कसैलाई नचिढ्याएका, शालीन र भद्र नेताको छवि बनाएका सिग्देल संविधानसभा सदस्य पनि हुन् ।

यस्तै, पूर्णबहादुर गुरुङ कांग्रेसबाट एमाले प्रवेश गरेका नेता हुन् । उनले गएको निर्वाचनमा तनहुँ–२ ‘क’बाट प्रदेशसभातर्फको टिकट पाएका थिए । तर, पराजित भए ।

गएको वैशाखमा भएको स्थानीय तह निर्वाचनमा व्यास नगरपालिकाको मेयर पदमा हारेका दीपकराज जोशी पनि उपनिर्वाचनमा एमालेबाट उमेदवार बन्न चाहन्छन् । उनी कांग्रेसका पूर्वनेता गोविन्दराज जोशीका छोरा हुन् । व्यासको मेयरका लागि उनले एमालेसँग मिलेर उमेदवारी दिएका थिए ।

तनहुँमा अझै पनि गोविन्दराजको प्रभाव छ । व्यक्तिगत प्रभाव र एमालेको साथ पाए आफूले निर्वाचन जित्न सक्ने भन्दै दीपकराजले पनि टिकटका लागि ‘लबिइङ’ गरिरहेका छन् । गोविन्दराज भने प्रतिनिधसभा निर्वाचनमा रामचन्द्र पौडेलसँग पराजित भएका थिए ।

एमालेले ‘पब्लिक फिगर’ उमेदवार पनि खोजी गरिरहेको बताइन्छ । त्यो खोजीमा अटाउन सक्ने नाम हो, स्वर्णिम वाग्ले । स्रोतका अनुसार ओलीले मंसिरको निर्वाचनताका नै वाग्लेलाई भेटेर एमालेका तर्फबाट उमेदवार बन्न आग्रह गरेका थिए । तर, वाग्लेले मानेनन् ।

उनी नआएको खण्डमा अरू पब्लिक फिगरको खोजी पनि गरिरहेको एमाले स्रोत बताउँछ । त्यसका लागि पोखरा विश्वविद्यालयका डिन अमर नागिलासहितको टोलीले समेत लबिइङ गरिरहेको छ ।