काठमाडौं । गएको कात्तिक ११ गते रिलिज भएको चलचित्र ‘महापुरुष’ले असोज ४ गते ‘बेमौसमी’ बोलको गीत सार्वजनिक गर्‍यो । चलचित्रका मुख्य कलाकार हरिवंश आचार्य, गौरी मल्ल, अरुण क्षेत्री र अञ्जना बराइलीलगायत फिचर्ड थिए । गीत हिट हुने अपेक्षा निर्माण पक्षको थियो । तर, भएन ।

सामान्यतः सिनेमा चल्न अथवा हिट हुन एउटा पपुलर गीत हुनुपर्छ भन्ने मान्यता छ । गीतलाई सिनेमाको प्रचारको राम्रो माध्यम पनि मानिन्छ । जब ‘महापुरुष’को गीत हिट भएन, त्यसपछि निर्माण पक्ष आत्तिएको थियो ।

“बेमौसमी गीत हिट हुन्छ भन्ने थियो । तर, गीत हिट नभएपछि प्रदीप (भट्टराई)जी आत्तिएका थिए,” स्रोतले भन्यो, “तर, गीत हिट नभए पनि सिनेमा मजाले चल्यो । ५१औँ दिन मनाइसकेको चलचित्र अहिले पनि केही हलमा चलिरहेको छ ।”

‘पशुपतिप्रसाद’ पनि गीतबिना नै चलेको सिनेमा हो । दर्शक र समीक्षक दुवैबाट तारिफ बटुलेको यो चलचित्रमा गीत छैन । यो कन्टेन्टले हलमा दर्शक तानेको र इंगेज गरेको चलचित्र हो ।

‘पशुपतिप्रसाद’ निर्देशक दीपेन्द्र के खनालले नै निर्देशन गरेको चलचित्र ‘आमा’ पनि पपुलर गीतबिनाको चलचित्र हो । यो चलचित्रले पनि उल्लेख्य माया पायो । मानवीय संवेदना हराएपछि कसरी अस्पतालले शवमाथि पनि बिजनेस गरिरहन्छ भन्ने देखाइएको यो चलचित्र ‘वर्ड अफ माउथ’ राम्रो भएर हलमा दर्शक आइरहेका बेला कोभिड–१९ को महामारी भित्रियो । त्यसको मारमा यो सिनेमा पर्‍यो । चलचित्र हलबाट बाहिरियो ।

पपुलर गीतबिना नै हाउसफुल ओपनिङ गरेको अर्को चलचित्र हो, ‘धनपति’ । भलै, यो चलचित्रले अपेक्षा गरेअनुसार तारिफ बटुल्न सकेन । तर, यो चलचित्र पनि गीत होइन, दर्शकलाई कन्टेन्टले बाँध्नुपर्छ भन्ने मान्यता राखेर आएको थियो । एक हदसम्म सफल पनि भएको हो ।

‘जात्रा’ पनि बिनापपुलर गीत हिट भएको चलचित्र हो । चलचित्रको प्रचारका लागि निर्माण पक्षले हरिवंश आचार्यको स्वरमा ‘नोट नोट’ बोलको गीत रेकर्ड गराएको थियो । तर, चलचित्रमा यो गीत समावेश थिएन ।

नेपालमा सिनेमाको प्रचारका लागि धेरैले सामान्यतः आइटम गीत आवश्यक ठान्ने गरेको देखिन्छ । त्यसैले बिनासन्दर्भ इन्डिपेन्डेन्ट सिनेमामा पनि पपुलर गीत राख्ने गरेको देखिएको छ । यसको गतिलो उदाहरणका रूपमा ‘लुट’ र ‘बुलबुल’ हुन् । चलचित्र चलाउन पपुलर गीत चाहिन्छ भन्नु भ्रम मात्र भएको नायक निखिल उप्रेती बताउँछन् ।

“एउटै मात्रै कुनै पक्षले चलचित्र राम्रो बन्दैन । र, चल्दैन । यो भ्रमबाट हामी बाहिर आउन जरुरी छ,” निखिल भन्छन्, “चलचित्र कुनै एक्सन वा स्टन्टले मात्रै हिट हुँदैन । डाइलग र डान्सले चलचित्र हिट हुन्छ भनेर कसैले भन्छ भने त्यो गलत हो ।”

पछिल्लो समय पोस्टरले चलचित्र हिट बनाउन खोजिएको तर सफल नभइरहेको उनको टिप्पणी छ । प्रोमोसनमा केही फरक पन र पोस्टरमा भिन्न हुँदैमा सिनेमा नचल्ने उनको तर्क छ । “पोस्टर हेर्दा फरक छ । प्रोमोसनमा केही फरक पन देखिन्छ,” निखिल अगाडि थप्छन्, “तर, सिनेमाभित्र पोस्टरजस्तो केही देखिँदैन । यो सत्य भन्न अड मान्नुपर्ने अवस्था छैन ।”

‘मार्केटले खोजेअनुसारको सिनेमा बनाउने’ भन्दै विभिन्न पक्षमा सिनेमा केन्द्रित हुँदै आएको निखिलको टिप्पणी छ । यद्यपि, राम्रो निर्देशकले आफैँ बाटो बनाउने उनको भनाइ छ ।

“हामी बजारले यस्तो खोजेको छ भनेर सिनेमाको कुनै एक पक्षको पछि लागिरहेका छौँ,” निखिल भन्छन्, “बजारले के खोजेको छ भनेर त्यसको पछि लाग्ने निर्देशक कुशल निर्देशक होइन । त्यो सफल निर्देशक हो, जसले बजारमा आफ्नो बाटो आफैँ बनाउँछ ।”

निखिलको तर्कमा निर्देशक नरेशकुमार केसी सहमत छन् । उनी चलचित्र गीतले होइन, कन्टेन्टले चल्ने बताउँछन् । गीत हिट भएर पनि नचलेका सिनेमा थुप्रै छन् । ‘सेल्फी किङ’ र ‘पर्व’ त्यसको गतिलो उदाहरण हुन् । सेल्फी किङको ‘जिन्दगीको के छ र भर...’ र पर्वको ‘काले दाइ...’ गीत हिट थिए । तर, सिनेमा चलेनन् । यद्यपि, गीत लोकप्रिय भएका सिनेमा पनि थुप्रै चलेका छन् । जस्तै : ‘लुट’, ‘प्रेम गीत’, ‘कबड्डी’, ‘छक्का पञ्जा’ आदि ।

“गीत हिट हुँदैमा चलचित्र चल्छन् नै भन्ने हुँदैन । कसैले यो भाष्य निर्माण गर्छ भने त्यो गलत हो । चलचित्र कथाले चल्ने हो,” निर्देशक नरेश भन्छन्, “कन्टेन्ट बलियो भयो भने सिनेमा चल्छ । सिनेमा भनेको मुख्य त कन्टेन्ट नै हो । कन्टेन्ट बलियो भएन भने सिनेमा चल्दैन । कन्टेन्ट सिनेमाको स्पाइनल कर्ड हो ।”

यसलाई कसैले नजरअन्दाज गरेर अगाडि बढ्ने हो भने त्यो त्रुटि हुने उनको भनाइ छ । त्यसैले चलचित्र चल्नका लागि गीत होइन, बलियो कथावस्तुको विकल्प नरहेको नरेश बताउँछन् ।

नेपालमा अझै पनि स्टन्टको पक्षमा मेकरहरू रहेको र त्यसकै पछाडि उनीहरू रमाइरहेको निखिलको टिप्पणी छ । स्टन्टले चलचित्र चल्छ भन्ने मानसिकताबाट नेपाली सिनेकर्मी माथि उठ्न नसकेको उनी बताउँछन् ।

“एक्सनले मात्रै सिनेमा चल्छ भनेर यहाँ लामो समय चटक गरियो । म पनि उनीहरूको चटके बनेँ,” निखिल स्पष्ट पार्छन्, “मलाई थाहा हुँदाहुँदै पनि चटके बनिरहेँ । किनभने, कि म यो सिनेमा इन्डस्ट्रीबाट नै बाहिरिनुपर्थ्यो कि चुपचाप काम गर्नुपर्थ्यो ।”

यी दुईमध्ये आफूले दोस्रो विकल्प रोजेको उनी स्पष्ट पार्छन् । यसबाट टाढा रहन आफू स्वयं निर्माता भएर पनि केही चलचित्र बनाएको तर यहाँको स्कुलिङ र प्रवृत्तिका कारण सोचेअनुसारको काम निकाल्न नसकेको उनको जिकिर छ ।