काठमाडौं । सन् २०१९ को डिसेम्बर अन्तिमबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसको संक्रमणले विश्‍वभर चार करोडभन्दा बढी संक्रमित भएका छन् । ११ लाखभन्दा बढीको मृत्यु भइसकेको छ । नेपालमा पनि कोरोना भाइरस संक्रमितको संख्या डेढ लाखभन्दा बढी पुगेको छ भने ८४२ जनाको कोरोना संक्रमणबाट मृत्यु भइसकेको छ । 

विश्‍वलाई आक्रान्त बनाएको कोरोना भाइरसले नेपाल पनि अछुतो रहेन । अझ नेपालीको महान् चाड दसैँको टीका सोमबार (भोलि) नै घरघरमा लगाएर मनाइँदै छ । तर कोरोना महामारीमा जुधिरहेका नर्सहरुले अघिल्लो वर्षको जसरी दसैँ मनाउँन छुट पाएनन् । अस्पतालमै बसेर बिरामीलाई कसरी हुन्छ निको बनाउने ध्याउन्‍न रहेको उनीहरु बताउँछन् ।

दसैँ आए पनि संक्रमितको संख्या दैनिक वृद्धि भइरहेकाले अस्पतालहरु खचाखच भरिएका छन् । कोरोना महामारीविरुद्ध चिकित्सक र नर्सहरु रातदिन लडिरहेका छन् । शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालको आईसीयू इन्चार्ज उषा देवकोटा कोरोनाका कारण यसपटकको दसैँ आएजस्तो नभएको बताउँछिन् । उनले अघिल्लो दसैँ परिवारसँग रमाइलो गरेर मनाएकी थिइन् ।

अस्पतालबाहिर दसैँ आएको होला तर हामीलाई दसैँ नआएको उनले सुनाइन् । अहिले कोरोनाका बिरामीको अवस्था हेर्दा निकै व्यस्त रहेको र खाना खाने समय पनि नपाएको उनी बताउँछिन् । उनले भनिन्, “अहिले कोरोना संक्रमण फैलिएको छ, यसपटक सबै सजग बन्‍नुपर्ने अवस्था छ । दसैँ अर्को पटक पनि आउँछ नि !” यसपटक उनीसँगै उनको टिमले अस्पतालमै टीका लगाउने सल्लाह गरेको छ । ‘‘बिरामीको उपचारसँगै दसैँ मनाउने तयारी गरेका छौं,’’ उनले थपिन् । 

उनले जो जहाँ छ त्यहीं दसैँ मनाउन आग्रह पनि गरिन् । “चार्डपव अर्को वर्ष नि आउँछ, हतारिएर गाउँ जाने र आत्तिएर काठमाडौं आउने नगरौँ,” उनले सुझाइन् । उनले कोरोना संक्रमित दर बढेकामा चिन्तासमेत व्यक्त गरिन् । उनका अनुसार अहिले अस्पतालमा सिकिस्त बिरामीहरुको आउने क्रम बढेको छ । “पछिल्लो समय कोरोना संक्रमितको उपचारपछि पनि सुधार हुने दर निकै कम भएको छ । मृत्यु दर बढेको छ,” उनले भनिन्, “त्यसैले सबै सजग बनौं ।”

देवकोटाका अनुसार कोरोना संक्रमणबाट ज्‍येष्ठ नागरिक बढी प्रभावित भएका छन् । ज्येष्ठ नागरिकमा कोरोनासँगै अन्य रोग पनि हुने भएकाले कोरोना संक्रमणबाट जोगाउन उस्तै चुनौती रहने बताइन् । 

यसैगरी, वीर अस्पतालको आईसीयू कोभिडमा कार्यरत नर्स सिन्पा थापा पनि यसपालिको दसैँ बिरामीको सेवा गरेरै मनाउने तयारीमा छिन् । “गत वर्ष यस्तो अवस्था थिएन र दसैँमा  परिवारसँग रमाइलो गरेर मनाएको थिएँ । यसपटक कोरोना महामारीले गर्दा दसैँ बिदा नभएकाले बिरामीकै सेवामा दसैँ मनाउने तयारी गरेको छु,” तीन वर्षदेखि वीरमै कार्यरत थापाले भनिन् ।

उनको दसैँका दिनमा पनि ड्युटी परेको छ । कोरोनाले गर्दा सबैको दसैँ यसपटक फरक गरेर मनाउनुपर्ने देखिएको उनले बताइन् । ‘‘अरुहरु त घरमै परिवारसँग मनाउन पाउनुहुन्छ, तर हामीले त्यसरी मनाउँदा नपाउँदा अलिअलि दु:ख लागे पनि बिरामीलाई उपचारपछि निको बनाएर पठाउँदा भने खुसी लाग्छ,’’ उनले भनिन् ।

उनले कोरोनाबाट बच्‍ने उपाय राम्रोसँग पालना गर्ने, कोरोना संक्रमण भइहाले नआत्तिने, तनाव नलिने आराम गर्ने, सन्तुलित खाना खाने र समस्या बढ्दै गए तुरुन्तै अस्पताल जान पनि सुझाइन् । “काठमाडौं त कोरोना संक्रमणको हटस्पट नै भएको छ,” उनले भनिन्, “यहाँबाट बाहिर जाने व्यक्तिबाट अन्यमा सर्ने खतरा बढी हुन्छ । तसर्थ जो जहाँ छौं त्यही दसैँ मनाऔं ।”