काठमाडौं । स्मार्ट सवारी लाइसेन्स लिनको लागि यातायात व्यवस्था विभागमा आफ्नो पूर्ण विवरणसहित फारम भर्नुभएको छ ? छ भने तपाईंको सबै व्यक्तिगत विवरण अहिले भारतको एक कम्पनीको कब्जामा पुगेको छ । नेपालको स्मार्ट लाइसेन्स भारतको मद्रास सेक्युरिटी कम्पनीले छाप्ने र विवरण नेपालमा नै भरिने भए पनि सम्पूर्ण रेखदेख भारतीय कम्पनीले नै गर्ने भएकाले यस्ता विवरण भारतको अधिनमा पुगेको हो ।

स्मार्ट लाइसेन्स लिन चाहनेले यातायात व्यवस्था कार्यालयमा गएर आफ्नो विस्तृत विवरण पेस गर्नुपर्छ । सो आवेदनअनुरूप नेपालले मद्रास सेक्युरिटी प्रिन्टर्ससँग स्मार्ट लाइसेन्स माग्छ । पहिले सम्पूर्ण लाइसेन्स नै उतै छपाइ भएर आउने भए पनि विगत केही समयदेखि त्यस्तो स्मार्ट लाइसेन्समा विवरण भर्ने कार्य भने स्थानीय रूपमा नै हुँदै आएको छ ।

तर, नेपालले छापेको लाइसेन्सको सम्पूर्ण विवरण भने स्मार्ट लाइसेन्स वितरण गर्ने प्रणालीको मुख्य सर्भर मद्रास सेक्युरिटी प्रिन्टर्सको कार्यालयमा पुग्ने स्रोतले जानकारी दियो । यातायात व्यवस्था विभागले यसलाई सामान्य रूपमा लिए पनि विज्ञहरु भने यसले राष्ट्रिय सुरक्षामा नै असर पु¥याउन सक्ने बताउँछन् ।

विभागले भने स्मार्ट कार्ड प्रिन्ट गर्ने काम विभागले नै गर्ने गरेको र भारतीय कम्पनीले सफ्टवेयर मात्र बनाएको दाबी गरेको छ ।

विभागले ०७२ मंसिर १४ गतेबाट स्मार्ट सवारी चालक लाइसेन्स वितरण गर्न थालेको छ । विभागको तथ्यांकअनुसार हालसम्म २५ लाख नेपालीले दुईपांग्रेदेखि नेपालमा चल्ने विभिन्न खालका यातायातका साधन चलाउने लाइसेन्स लिएका छन् । तीमध्ये १ लाख ६० हजार ‘स्मार्ट’ छन् ।

विभागका प्रवक्ता टोकराज पाण्डेका अनुसार कागजको परम्परागत सवारी चालक अनुमतिपत्रलाई विस्थापन गरेर स्मार्ट कार्डको नयाँ प्रविधि सुरू गरिएको हो ।

स्मार्ट लाइसेन्स लिनेमा सुरक्षा निकायका उच्च अधिकारी, सरकारी अधिकारीसहित सर्वसाधारणसम्म छन् । उनीहरू सबैको औंठा छापदेखि तस्बिरसहितको विवरण भारतीय कम्पनीलाई सुम्पिइने गरेको छ ।

एक प्रहरी अधिकृत भन्छन्, “स्मार्ट लाइसेन्स लिनु भनेको त घातक रहेछ । हस्ताक्षरदेखि फोटोसहितको विवरण भारतीय कम्पनीमा सुरक्षित हुँदा भोलि त्यसको दुरुपयोग नहोला भन्न सकिँदैन । यो कुरा सरकारले विचार गर्नुपर्ने हो । के हेरेर सम्झौता गर्‍यो ?’’

विभाग प्रवक्ता पाण्डे भने स्मार्ट लाइसेन्स लिने सबै नेपालीहरूको विवरण भारतमा सुरक्षित रहेको भन्ने कुराको खण्डन गर्छन् । उनले भने, “बायोमेट्रिक्स डिटेलसहितको व्यक्तिगत विवरण देशबाहिर जाँदैन, हामीसँगै सुरक्षित हुन्छ । दिनमा एक हजारको हाराहारीमा लाइसेन्स प्रिन्ट हुन्छन् । अब हामीले यो सेवालाई काठमाडौंबाहिर पनि लैजाने तयारी गरेका छौं ।”

पाण्डेले नेपालीको विवरण बाहिर नजाने भनेता पनि यसको सफ्टवेयर बनाउने कम्पनी भारतीय भएको र उसको पहुँच नेपालको डेटा सेन्टरमा हुनैपर्ने भएको कारणले यस्ता विवरण भारत नजाने भन्नु गलत भएको यायायात व्यवस्थाका एक कर्मचारीले बाह्रखरीलाई बताए ।