साहित्य
सुनिता दुलाल नेपाली लोकदोहोरीमा आफ्नो छुट्टै्र पहिचान स्थापित गरेकी गायिका हुन् । थोरै तर राम्रा गीत गाउनुपर्छ भन्ने दुलाल तिजमा अरुका एल्बममा गीत गाउँदिनन् । भड्किला गीत गाएर चर्चा कमाउनु भन्दा लोकप्रिय गीत गाएर स्रोताको मानमा राज गर्नुपर्छ भन्ने उनको मान्यता छ । दुलालले यो साल तिजका लागि ‘माइतीघर’ नामक एल्बम शनिबार सार्वजनिक गर्दैछिन् । एउटा नयाँसहित तिजका आफ्ना पुराना गीत समावेश गरेर अडियो एल्बम ल्याउने अन्तिम तयारीमा रहेकी दुलालसँग बाह्रखरीले गरेको कुराकानीः
यो वर्ष तिजका कति गीत गाउनुभयो ?
एउटामात्र, त्यो पनि आफ्नै एल्बमका लागि ।
तपाईंका समकालीनहरूले धेरै गाउँछन् त ?
म तिजका गीत अरुका एल्बममा गाउँदिनँ । आफ्नो एल्बमका लागि मात्रै गाउँछु । त्यही भएर संख्या थोरै भएको हो ।
किन अरुका एल्बममा गीत गाउनुहुन्न ?
म संख्यामा भन्दा गुणात्कमतामा ध्यान दिन्छु । संख्या धेरै भयो तर राम्रो गीत गाउन सकिएन भने त्यसको के अर्थ हुन्छ र ? त्यसैले थोरै गाउँछु । राम्रो गाउनुपर्छ भन्ने मेरो धारणा हो । यसको मतलब अरुका गीत राम्रा छैनन्, मेरामात्रै राम्रा छन् भन्नेचाहिँ होइन ।
भीडमा अरुभन्दा फरक हुन हो ?
होइन । सकेसम्म राम्रो गरौं भनेर हो । अरुका गीत गाउँदा उनीहरूले भनेको गाउनुपर्छ । त्यो मलाई चित्त नबुझ्न पनि सक्छ । तिजमा त झन् राम्रो भन्दा पनि हतारमा गीत गाउने चलन बढेको छ । शब्द, लय र त्यसको भावमा ध्यान पनि कतिपय अवस्थामा दिइँदैन । यी कुरासँग सम्झौता गरेर गीत गाउँदा मबाट जति अपेक्षा गर्ने स्रोता, दर्शक हुनुहुन्छ, त्यो उहाँहरूले पाउनु हुन्न । त्यो त मेरा स्रोता तथा दर्शकका लागि अन्याय हो । मेरो गायकीमाथि पनि प्रश्न चिन्ह आउँछ । त्यसैले थोरै तर राम्रो गरौं भन्ने नै हो ।
तपाईंको यो सालको तिज गीत कस्तो छ ?
‘माइतीघर’ नामक एल्बम हुनेछ । गीतको बोलचाहिँ ‘यसपाली नि खाने दर, जाने म त माइतीघर’ छ ।
बजारमा आइसकेको हो ?
छैन । शनिबार रिलिज गर्दैछु ।
ढिलो भएन ?
मलाई त त्यस्तो लागेको छैन । समय छ नि । हतार गरेर नराम्रो ल्याउनु भन्दा समय लगाएर राम्रो गर्नु नै राम्रो हो नि होइन र ?
अरुका तिज गीत आएको त महिनौं भइसक्यो त ?
म हतार गर्दिनँ । करिब एक महिना अझै छ । समय घर्किएको छैन । दिदी–बहिनीहरूले तिजमा मेरो गीतमा नाच्न पाउनुहुन्छ ।
तिजका गीत अलि भड्किलो हुँदै गएका हुन् ?
एकदमै भड्किलो हुँदै गएका छन् । तिज भनेको हाम्रो संस्कार, संस्कृति हो । हामी समाजमा रहेर गीत सुन्ने हो, हेर्ने हो । गीत त्यस्तो हुनुपर्छ, जुन परिवारसँग बसेर हेर्न सकियोस् ।
तीजका गीत गाउँदैमा हिट भइन्छ र विदेश जान पाइन्छ भन्ने एउटा भ्रम छ जस्तो लाग्छ मलाई । तिजका गीत गाउँदैमा हिट पनि भइँदैन र विदेश जान पनि पाइँदैन । सस्तो लोकप्रियता र क्षणिक चर्चाका लागि समाजले पचाउनै नसक्ने खालका गीत पनि गाउन थालिएको छ । यो खराब प्रवृत्तिको तत्काल अन्त्य हुनुपर्छ । तिज हाम्रो संस्कार हो । यसलाई जोगाउनुपर्छ । रत्यौली खालका गीत गाउने चलन बढेको छ । केटाहरू हाबी हुन थालेका छन् । यो राम्रो होइन ।
केटाहरूले तिज गीत गाउनै हुन्न भन्नुभएको हो ?
होइन । मैले त्यस्तो भनेको छैन । गीत त सबैले गाउन सक्छ । तर, उत्ताउला खालका गीतहरू गाउनु भएन । कुन शब्दको अर्थ के हो, कुन पहिरन लगाउने हो, कुन दृश्य राख्ने हो, त्यसमा ध्यान दिनुपर्छ ।
देवर–भाउजुको प्रसंगमा बाबु–छोरी र श्रीमान्–श्रीमतीको प्रसंग आयो भने त छोरो मान्छे पनि चाहिन्छ । यसमा मेरो आपत्ति होइन । तर, यहाँ त यति उत्ताउलोपन भित्रिसक्यो कि गर्लफ्रेन्ड र ब्वाइफ्रेन्डको प्रेम प्रसंगका गीत गाउन थालियो । यसमा पनि भड्किलो भिडियो बनाएर । यस्तो प्रवृत्तिले त कतै तिज पर्व नै लोप त हुने हैन भन्ने पो त्रास उत्पन्न भइसक्यो ।
एक महिना अघिदेखि दर खाँदै हिँड्ने प्रचलनबारे तपाईंको केही टिप्पणी छ ?
यसलाई दुवै किसिमले हेर्न सकिन्छ । एक महिनाअघि तिजको कार्यक्रम आयोजना गरेर असह्य, अशक्त तथा प्राकृतिक विपत्तिबाट पीडितलाई सहयोग गर्न रकम उठाउने गरेको पनि पाइन्छ । यो त राम्रो भयो । यस्ता कार्यको मुक्त कण्ठले प्रसंशा गर्नुपर्छ । तर, रमाइलोका लागि मात्रै एक महिना अघिदेखि भेला भएर तडकभडक गरेर मनाउने प्रवृत्तिचाहिँ राम्रो होइन ।
यो साल तिजका कार्यक्रममा कहाँ कहाँ जाँदै हुनुहुन्छ ?
नेपालभित्र तत्काल गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टमा छ । योबाहेक एक दर्जन स्टेज सो छन् ।
नेपालभन्दा बाहिर नि ?
अगष्ट २५ मा जापान जाँदैछु । त्यहाँबाट कोरिया, नर्वेलगायत युरोपका देशमा जान्छु । यो साल एकै समय परेर अमेरिका, अष्टे«लियालगायत ८ वटा देश छोड्नुपर्यो ।
अमोरिका, अष्टे«लिया छोडेर जापान किन ?
जापानबाट मेरो ‘डेट’ एक वर्षअगाडि नै लिएको हो । जापान र अमेरिकाको दूरी पनि निकै टाढा रहेछ । त्यसैले उताका कार्यक्रम छोड्नुपर्यो ।
अहिलेसम्म कति वटा देश गइसक्नु भयो ?
नेपाली रहनुभएका प्रायः अधिकांश देश ।
संख्या याद छ ?
२६/२७ वटाभन्दा बढी नै भयो होला ।
अन्तिममा केही भन्नु छ ?
मेरो गीत आउँदैछ । निकै मेहनत गरेर तयार पारेकी छु । कुमार विवाहित र महेश खड्कासँग मिलेर काम गरेकी छु । मलाई लाग्छ, मैले राम्रो गीत तयार गरेर गाएकी छु । म आफैं पनि शब्द र लयमा खेल्ने मान्छे हुँ । मैले अरुकै शब्द भए पनि चित्त नबुझेको ठाउँमा कैयौं पटक सच्याउँछु । त्यसैले मैले स्रोता तथा दर्शकलाई न्याय गरेकी छु भन्ने लागेको छ । दिदी–बहिनीहरूले रमाइलो मानेर छमछमी नाच्ने गीत बनाएको छु । सुन्नुहोला, हेर्नुहोला ।
तस्बिरः राेजित खड्का
प्रकाशित मिति: बिहीबार, साउन १३, २०७३ १४:१०
प्रतिक्रिया दिनुहोस्