काठमाडौं । डोनाल्ड ट्रम्पले विश्वका लगभग सबै देशमाथि लगाएको आयात करका कारण अमेरिकीहरूको दैनिकी खर्चिलो हुने देखिएको छ । अब विदेशी वस्तुको आयातमा गिरावट आउने र अमेरिकामा लुगादेखि कफीसम्मका दैनिक प्रयोग गरिने वस्तुको मूल्य बढ्ने देखिएको हो ।

गत बुधबार ट्रम्पले अरबौँ डलरको विदेशी वस्तुका लागि अप्रिल ५ देखि लागु हुने गरी कम्तीमा १० प्रतिशतको नयाँ आयात कर लगाउने घोषणा गरेका थिए । अमेरिकालाई धेरै कर लगाउने देशमाथि उनले ५० प्रतिशतसम्म कर लगाएका थिए ।

तर, अर्थशास्त्रीहरूले नयाँ आयात कर र अन्य देशहरूले अमेरिकाले लगाएको करको जवाफमा लगाउने करले अमेरिकी उपभोक्ताका लागि सबै क्षेत्रमा मूल्यवृद्धि गर्न सक्ने चेतावनी दिएका छन् । अमेरिकी संघीय रिजर्भका अध्यक्ष जेरोम पावेलले पनि यसले मुद्रास्फीति बढाउने बताएको बीबीसीले जनाएको छ ।

ट्रम्पको नयाँ आयात करका कारण अमेरिकामा विदेशी सामान आयात गर्ने कम्पनीहरूले तिर्ने करको बोझ ग्राहकमा सार्ने वा देशभित्र सामानको आपूर्ति नै घटाउन सक्ने भएकाले बजारमा आपूर्ति सीमित हुनेछ  ।

कपडामा टार्गेट, एच एन्ड एम, ग्यापजस्ता ब्रान्डमा असर
सबैभन्दा धेरै आयात कर लगाइएका भियतनाम, चीन र बंगलादेशलगायत देश अमेरिकामा कपडा निर्यात गर्ने देशमा पर्दछन् । यी देश शीर्ष पाँचमा पर्छन् । यी तीन देशमाथि अमेरिकाले ३४ देखि ४६ प्रतिशतसम्मको आयात कर लगाएको छ ।

आयात करका कारण अमेरिकीले सस्तो लुगा खोज्ने प्रमुख डिपार्टमेन्ट स्टोर (जस्तैः टार्गेट र वालमार्टजस्ता कपडा ब्रान्डहरू)ले दबाब महसुस गर्ने बताइएको छ ।

डेलावेयर विश्वविद्यालयको फेसन एन्ड अपारेल स्टडिज विभागका प्रोफेसर सेंग लूका अनुसार, ओल्ड नेभी, बानाना रिपब्लिक र एथ्लेटाजस्ता ब्रान्ड सञ्चालन गर्ने अमेरिकी खुद्रा व्यापारी ग्यापले आफ्नो लुगाको २१ प्रतिशत भियतनामबाट आयात गर्छ । यसबाहेक ३७ प्रतिशत लुगा भारत, इन्डोनेसिया र बंगलादेशबाट आउँछ । सस्तो फेसनका लागि परिचित एच एन्ड एमले आफ्नो धेरैजसो लुगा चीन र बंगलादेशमा उत्पादन गर्छ ।

अमेरिकी फेसन उद्योग संगठननले बुधबार एक विज्ञप्तिमार्फत नयाँ आयात करका कारण अमेरिकी न्यून आय भएका परिवारमा आर्थिक बोझ  बढाउन सक्ने चेतावनी दिएको छ ।

कफी र अन्य आयातित खाद्यान्नमा असर
अमेरिकामा प्रयोग हुने कफी लगभग सबै विदेशबाट आयात हुन्छ । यसले अमेरिकीहरूको खल्तीमा चाँडै नै ठूलो आर्थिक बोझ बढाउन सक्छ ।

अमेरिकाले कफी मुख्यतया ब्राजिल र कोलम्बियाबाट आयात गर्छ । अमेरिकाले ती देशको उत्पादनमा १० प्रतिशत आधारभूत आयात कर लगाउने घोषणा गरेको छ । यसबाहेक भियतनाम पनि केही विशेष प्रकारको कफीको प्रमुख निर्यातकर्ता हो ।

सान फ्रान्सिस्कोको कफी रोस्टरी ग्राफियोका मालिक स्वामी वाल्टर हासले आयात कर लागेपछि उनको कम्पनीले यसको असर तत्काल महसुस गर्ने बताए । यसबाट कफीको उपभोक्तामूल्य स्थायीरूपमा बढ्ने उनले बताए ।

यसबाहेक युरोपेली युनियन (ईयू)का देशबाट आउनेबाहेक विभिन्न देशबाट आयातित खाद्यान्न पनि महँगो हुन सक्ने बताइएको छ । अमेरिकाले ईयूलाई २० प्रतिशतको आयात कर लगाएको छ । यसकारण ओलिभ तेलजस्ता आधारभूत वस्तुको मूल्य पनि बढ्न सक्छ । किनभने यो इटाली, स्पेन र ग्रिसबाट आयात हुन्छ ।

जुत्ता ब्रान्डहरूमा एडिडासदेखि नाइकसम्मलाई असर
अमेरिकीहरूको आधारभूत आवश्यकता र फजुलखर्चमा पर्ने लोकप्रिय नाइक एयर फोर्स १ र एडिडास साम्बा जुत्ताहरू महँगो हुन सक्ने बताइएको छ । यी दुवै स्पोर्ट्सवेयर कम्पनी आफ्नो उत्पादनका लागि एसियाली कारखानामा धेरै निर्भर छन् ।

नाइकको लगभग आधा र एडिडासको ३९ प्रतिशत जुत्ता भियतनाममा बन्छन् । सन् २०२४ मा अमेरिकाले २७ अर्ब डलरभन्दा बढी जुत्ता आयात गरेकामा धेरैजसो चीन र भियतनामबाट आएका थिए । यसमा करिब तीन अर्ब डलर आयात कर लागेको बताइएको छ । अहिले यो कर रकम लगभग तेब्बर हुन सक्ने बताइएको छ ।

मदिरा : युरोपेली वाइन र बियरमा मूल्यवृद्धि
अमेरिकामा वाइन आपूर्ति गर्ने विदेशी आपूर्तिकर्तामा फ्रान्स अग्रस्थानमा छ । अमेरिकाका वाइन निर्माताले युरोपियन युनियनमा लाग्ने २० प्रतिशतको आयात करले उनीहरूको व्यवसायमा के असर पर्ला भन्ने चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

फ्रान्सको बर्गन्डी क्षेत्रका उत्पादकहरूको प्रतिनिधित्व गर्ने बुर्गन्डी वाइन बोर्डले अमेरिकी आयात करले फ्रान्सेली निर्यातकर्ता र अमेरिकी उपभोक्ता दुवैलाई गम्भीर असर पर्ने बताएको छ । बोर्डका अध्यक्ष लोरेन्ट डेलौनेले थप आयात करले वाइनको मूल्य बढ्ने सक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

साथै, आयातित बियर वा विदेशी रक्सी प्रयोग गरेका पेय पदार्थको मूल्य बढ्न सक्ने बताइएको छ । ट्रम्पले आल्मुनियमको आयात कर क्यान बियरमा समेत विस्तार गरेका कारण घरमा बसेर पिउनेहरूका लागि पनि  बियर महँगो बनाउँछ ।

विश्लेषकहरूका अनुसार, आयात करको लागत ठूला मदिरा विक्रेता आफैँले नबोकेमा पाँच प्रतिशतसम्म मूल्य बढ्नेछ ।

आइफोन र भिडियो गेमिङजस्ता विद्युतीय सामग्रीमा असर
मोबाइल फोन, टीभी र भिडियो गेम उपकरण प्रायः अमेरिकामा खरिद हुने महँगा वस्तुमा पर्छन् । पछिल्लो अमेरिकी आयात करले यी वस्तु अझ महँगो बनाउन सक्नेछ । चीन, ताइवान र दक्षिण कोरिया यी सबै अमेरिकातर्फ इलेक्ट्रोनिक्स निर्यात गर्ने मुख्य देश हुन् ।

लगभग सबै आइफोन चीनमा बन्छन् । यद्यपि, केही भारतमा पनि बन्छन् । अमेरिकाले भारतलाई खराब व्यापारिक देशको सूचीमा राखेको छ । भारतलाई २६ प्रतिशत आयात कर लगाएको छ । भियतानममा सामसङ मोबाइल उत्पादन हुन्छ ।

यी प्रमुख प्रविधि कम्पनीले नयाँ आयात करप्रति कस्तो प्रतिक्रिया जनाउनेछन् भन्ने कुरा अझै स्पष्ट भएको छैन । तर, जापानी भिडियो गेमिङ कम्पनी निन्टेन्डोले शुक्रबार आफ्नो स्विच २ कन्सोलको प्रिअर्डर स्थगित गर्ने घोषणा गरेको छ । 

टेमु र सिनबाट किनमेल गर्न महँगो पर्न सक्ने
अमेरिकनहरूलाई अब चिनियाँ अनलाइन टेमु र सिनजस्ता रटेलरबाट मोबाइलमा स्वाइप गरेर सस्तो कपडा किनमेल गर्न अब पहिलेभन्दा महँगो पर्ने भएको छ । चीनमाथि आयात कर लागु गर्नुका साथै ट्रम्पले एउटा कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेर सानो मूल्यका सामानहरूमा महसुल नलाग्ने छुट अन्त्य गरेकाले उपभोक्तलाई असर पर्ने बताइएको छ ।

यसअघि, अमेरिकामा ८०० डलरभन्दा कम मूल्यका सामानलाई करमुक्त गरिएको थियो । अब यो नयाँ आदेशले यी कम्पनीहरूले ग्राहकलाई सिधै पठाउने कपडामा पहिलोपटक कर तिर्नुपर्ने हुन सक्छ । यो छुट हटाइएपछि यस्ता सामानहरूको मूल्य कति बढ्न सक्छ भन्ने कुरा अझै स्पष्ट छैन । बीबीसीबाट ।