काठमाडौं । लोकतान्त्रिक कित्ताको प्रतिनिधित्व गर्ने सत्तारुढ नेपाली कांग्रेसको महाधिवेशन समयमै हुने वा नहुने भन्ने विषयमा खिचातानी हुँदैगर्दा यस दलका दोस्रो र तेस्रो पिंढीका र युवा भनिएका नेताहरू आउँदो निर्वाचनमा आफूलाई महामन्त्रीको उमेदवारको रुपमा अघि सार्न ठेलमठेल गर्दैछन् ।

विगतमा महामन्त्री पदमा पाका नेताहरू नै अघि बढ्छन् भन्ने सोच थियो भने गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा गएको महाधिवेशनमा महामन्त्री भए पश्चात भने धेरै युवा नेता आउँदो महाधिवेशनबाट ती दुई नेताको जिम्मेवारी खोस्ने दाउमा छन् । 

नेपाली कांग्रेसको प्रतिपक्षी समूहका नेता भनेर चिनिने डा. शेखर कोइराला पक्षमा लागेका तीनजना नेताहरू महामन्त्रीको लक्ष्य लिएर देश दौडाहामा लागेका छन् । यी नेता हुन् नेविसंघका पूर्वअध्यक्षहरू  गुरुराज घिमिरे तथा रञ्जित कर्ण र नेविसंघका पूर्वउपाध्यक्ष तथा तरुण दलका पूर्वमहासचिव भुपेन्द्रजंग शाही ।

त्यस्तै संस्थापन समूहमा देउवा निकट मानिने नेविसंघका पूर्वअध्यक्ष तथा केन्द्रीय सदस्य नैनसिंह महर र संस्थापनमै सिटौला समूह निकटका कुन्दनराज काफ्लेले आफूलाई आगामी महाधिवेशनमा महामन्त्री पदका उमेदवार घोषणा गरेरै अघि बढेका छन् । 

उल्लेखित पाँच महामन्त्री पदका आकांक्षीबाहेक अहिलेसम्म घोषणा नगरे पनि आन्तरिक रुपमा महामन्त्रीका लागि तयारी गरेका नेतामा वर्तमान स्वास्थ्य मन्त्री तथा केन्द्रीय सदस्य प्रदीप पौडेल पनि छन् । 

त्यस्तै देउवा समूहका अर्का नेता तथा वर्तमान गृहमन्त्री रमेश लेखक पनि महामन्त्रीकै तयारीमा रहेको उनका निकटवर्तीहरूले बताएका छन् । पौडेल अघिल्लो महाधिवेशनमा महामन्त्री पदमा पराजित भएका थिए ।

डा. शेखर समूहका अर्का नेता तथा वर्तमान पर्यटन मन्त्री बद्री पाण्डे पनि खुलारुपमा अघि नसरी महामन्त्री पदका लागि अघि बढेका छन् । 

आफूलाई प्रत्यक्ष उमेदवार नबताउने वर्तमान मन्त्रीहरू तल्लो तहको अधिवेशन सुरु गर्ने विषयमा छलफलसमेत नभएकाले अहिल्यै आफूहरू नखुल्ने बताउँदै छन् भने खुलारुपमा उमेदवार हुन्छु भन्नेहरू देश दौडाहामा निस्केका छन् ।

गुरुराज घिमिरे आफूले प्रत्यक्ष यही पदमा उमेदवारी दिन्छु भनेर घोषणा नगरेता पनि आफ्नो उमेदवारी भएको खण्डमा महामन्त्री नै हुने अन्यथा अरु पदमा उमेदवारी नदिने बताउँछन् । 

“मैले आफूलाई कुनै पदको आकांक्षीका रुपमा प्रस्तुत गरेको छैन । तर, मलाई हितचिन्तक साथिहरुले सोधिरहनुभएको छ । मैले मेरो उमेदवारी हुँदा महामन्त्रीमा नहुँदा कुनै पनि पदमा हुँदैन भन्दै आएको छु,” उनले बाह्रखरीलाई बताए । 

आफू नेपाली कांग्रेसको हितमा डटेर लड्ने र पदलाई ठूला महत्व नदिने बताउने घिमिरे भन्छन्, “२०४८ सालमा कांग्रेससँग अहिलेको जस्तो ठूलो संगठन थिएन । भ्रातृ संस्थाको संख्या पनि अहिलेजति थिएन । तर, एकल बहुमत सिटसहित ३७ प्रतिशत जनमत प्राप्त भएको थियो, अहिले हामीसँग भ्रातृ र शुभेच्छुक गरी ४५ संस्था छन् । करिब ९ लाख क्रियाशील सदस्य छन् । तर, भोट घटेर २६ लाखमा आएको छ ।” कांग्रेसको चरित्रमा क्षयीकरण भएको हुनाले यस्तो अवस्था आएको घिमिरेको बुझाइ छ ।

अर्का पूर्वअध्यक्ष रंजीत कर्ण पनि परिवर्तनको पक्षमा छन् । उनी अहिले रुपान्तरण अभियानसहित देश दौडाहामा लागेका छन् । 

कांग्रेसलाई नयाँ पुस्तासँग जोड्नुपर्ने, कांग्रेस छोडेर बनेका पार्टीहरुसँग गठबन्धन गर्ने र कांग्रेसलाई उठ्न नदिएर अरुलाई जिताउने मधेसको वाध्यता तोड्नुपर्ने, कांग्रेसलाई नयाँ पुस्तासँग जोड्न युवाको प्रतिनिधित्व गर्नुपर्ने, पार्टीले चुनावमा र नेताले महाधिवेशनमा सार्वजनिक गरेका घोषणपत्रको सार्वजनिक अडिट हुनुपर्ने, पार्टीमा अवसरको वितरण र मूल्यांकन प्रणालीको विकास हुनुपर्ने भन्दै आएका उनी देशभरबाट आउने सुझावका आधारमा उमेदवारी घोषणा गर्ने मुडमा छन् ।

महामन्त्रीका अर्का आकांक्षी भुपेन्द्रजंग शाही भन्छन्,“कांग्रेसमा अघिल्लो महाधिवेशन देखि सभापतिमा परिपक्व र महामन्त्रीमा युवा चुन्ने अभ्यास सुरु भएको हुनाले अब पनि युवालेनै महामन्त्री पदमा विजय प्राप्त गर्ने सम्भावना छ ।”

उनी आफू प्रदेश सभापतिको प्रतिस्पर्धामा होमिइसकेको कारणले महामन्त्रीमा उठ्न योग्यताको प्रश्न नउठ्ने बताउँछन् । महामन्त्री पदका आकांक्षीमध्ये सबैभन्दा बढी दौडाहामा लागेका नेता नैनसिंह महर हुन् । 

उनका अनुसार यदि शेरबहादुर देउवाले नै फेरि अध्यक्षमा उमेदवारी दिएको खण्डमा पनि आफू महामन्त्रीको दाबीबाट पछि नहट्ने बताउँछन् । नेविसंघको महामन्त्री हुँदै नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य बनेका कुन्दनराज काफ्ले वाग्मती प्रदेश सभा सदस्य र प्रदेशको आर्थिक योजना मन्त्री छन् । 

स्रोत र साधनले सम्पन्न भएको कारणले पनि उनी देश दौडाहामा जुटेका छन् र महामन्त्री पदको आकांक्षी भएको ब्यानरनै बनाएर प्रचार गरेका छन् । डा. शेखर कोइराला समूहबाट देश दौडाहामा होमिएका केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्य अहिले गगन थापा समूहमा समर्पित छन् । 

नेपाली कांग्रेस काभ्रेको पूर्व सभापतिसमेत रहेका आचार्य कांग्रेसको नीति अध्ययन प्रतिष्ठानको निर्देशक पनि थिए । उनले पनि आफू केन्द्रीय सदस्यबाट अब पदाधिकारी आकांक्षी भएको हुनाले महामन्त्रीमै उमेदवारी दिने बताएका छन् ।