काठमाडौं । विश्वमा हरेक दुई मिनेटमा एक महिलाको पाठेघरको मुखको क्यान्सरका कारण मृत्यु हुने गर्छ । प्रत्येक दिन चार महिलाले यही रोगका कारण ज्यान गुमाइरहेको स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको तथ्यांक छ ।

नेपाली महिलामा हुने क्यान्सरमध्ये पाठेघरको मुखको क्यान्सर पहिलो नम्बरमा देखिइरहेको छ । सरकारले पाठेघरको मुखको क्यान्सर रोकथामका लागि निःशुल्क स्क्रिनिङ सेवा दिँदै आएको छ । ‘पाठेघरको मुखको क्यान्सर रोकथाम निर्देशिका २०७९’ मा भीआईए, एचपीभी टेष्ट, प्याप स्मेयर र एलबीसी विधिबाट निःशुल्क स्क्रिनिङ गरिने उल्लेख छ ।

साथै, किशोरीहरूलाई लक्षित गरी यही वर्षदेखि एचपीभीविरुद्धको खोप पनि दिन लागिएको छ । यही माघ २२ गतेदेखि १० देखि १४ वर्षसम्मका बालिकालाई देशव्यापी अभियान सञ्चालन गरेर खोप दिइँदैछ ।

कुन उमेरका महिलाले कहिले स्क्रिनिङ गराउने ?
सामान्य अवस्थाका महिलाको ३० देखि ४९ वर्षमा भीआईए र ३० वर्षभन्दामाथिका महिलाको एचपीभीमार्फत् स्क्रिनिङ गराउने निर्देशिकामा उल्लेख छ । यस्तै, एचआईभी संक्रमित महिलाहरूले २५ देखि ४९ वर्षमा भीआईए र २५ वर्षदेखिमाथि एचपीभी स्क्रिनिङ गराउनुपर्ने हुन्छ ।

सामान्य अवस्थाका महिलाले तीनवर्षको अन्तरालमा एकपटक र एचआईभी संक्रमित महिलाले एक–एक वर्षमा भीआईए परीक्षण गराउनुपर्ने हुन्छ ।

एचपीभी भने सामान्य अवस्थामा पाँच वर्षको फरकमा र एचआईभी संक्रमित महिलाले प्रत्येक तीन वर्षमा गराउनुपर्ने निर्देशिकामा उल्लेख छ ।

हाल सरकारले एचपीभीलाई नै एचपीभी डीएनएकोे रूपमा निःशुल्क परीक्षण सेवा दिँदै  आएको छ ।

यी हुन् परीक्षण हुने अस्पताल तथा प्रयोगशाला
– राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला, टेकु  काठमाडौं
– परोपकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग अस्पताल, थापाथली, काठमाडौं
– निजामती कर्मचारी अस्पताल, मीनभवन, काठमाडौं
– वीर अस्पताल, महाबौद्ध काठमाडौं

प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाहरू
– विराटनगर, मोरङ
– जनकपुर, धनुषा
– धुलिखेल, काभ्रे
– कास्की, पोखरा
– बुटवल, रूपन्देही
– वीरेन्द्रनगर, सुर्खेत
– धनगढी, कैलाली