२०४४ साल साउन महिना । स्कुलमा वर्षे छुट्टी थियो । असार दोस्रो सातादेखि बन्द हुने स्कुल एकैपटक भदौ १ गते मात्र खुल्थे ।

हजुरआमा र उहाँकी कान्छीसासू (हामी उहाँलाई बुढीआमै भन्थ्यौँ) हेटौँडा जाने हुनुभयो । हेटौँडामा फुपूआमै (बाको फुपू) बस्नुहुन्थ्यो । मेरी हजुरआमा आफ्नी आमाजूलाई भेट्न हेटौँडा जाने तयारीमा जुट्नुभयो ।

उहाँ हेटौँडाको भुटनदेवी स्कुलनजिकै रहेको श्रीकृष्ण प्रणामी मन्दिरमा निकै मानिएकी गुरुआमा भएर बस्नुभएको थियो । उहाँलाई भेट्न हजुरआमा जाने हुनुभएपछि मलाई पनि जाऊँजाऊँ लाग्यो ।

एक त स्कुल पनि छुट्टी भएको । अर्को, साउनमा खेतमा धान रोपाइँ पनि सकिएको र बारीमा मकै थन्काउन, कोदो रोप्न अझै एक महिना लाग्ने हुँदा साउन खेतीपातीमा खासै चटारोको समय पनि थिएन ।

त्यतिखेर नुवाकोटबाट हेटौँडा जाने दुई विकल्प मात्र थिए । पहिलो, गाडी चढेर काठमाडौं हुँदै जाने ।

दोस्रो, धादिङको गल्छीसम्म हिँडेर त्यहाँबाट गाडी चढेर मुग्लिङ, नारायणगढ हुँदै पुग्ने । हजुरआमाले दोस्रो रोज्नुभयो ।

यात्रा थाल्नु चार दिनअघि छिमेकी ठूलोबा (हरिप्रसाद भट्ट)ले एउटा काम जिम्मा लगाउनुभयो, ‘यो नाति केटोलाई वीरगन्जसम्म पुर्‍याइदिनू है ।’

हेटौँडासम्म मात्र जाने लक्ष्य बोकेका हामीलाई वीरगन्ज पुग्नुपर्ने भयो । ‘वीरगन्ज घुम्न पनि हुन्छ । त्यहाँ सीताको घरमा एकदुई दिन बसेर रक्सौलसम्म पुग्दा झनै रमाइलो हुन्छ,’ ठूलोबाको पछिल्लो कुराले मलाई वीरगन्जको लोभ जाग्यो ।

खासमा गएको वैशाखमा छोरी भेट्न वीरगन्ज पुग्नुभएका ठूलोबाले आउने बेलामा नातिलाई लिएर आउनुभएको थियो । छिमेकी सीता दिदीको छोरा भएकोले हामीले उनलाई भान्जा सम्बोधन गर्थ्यौँ ।

भान्जा त्यस्तै सातआठ वर्षका थिए । स्कुल जाँदै गरेको भान्जालाई दिदीले किन नुवाकोट पठाएकी थिइन् ? त्यो थाहा भएन । वैशाखदेखि मामाघर आएका भान्जा गाईगोठालो, घाँस काट्ने, खेतमा सकेजति सबै काम गर्थे ।

हेटौँडासम्म पुग्ने हाम्रो योजनामा वीरगन्ज पनि थपियो । वीरगन्ज पनि टेकिने कुराले मनमा खुसी बढ्यो ।

बेलुकी घाम नअस्ताउँदै धादिङको पृथ्वी राजमार्गमा पर्ने गल्छी पुग्ने लक्ष्य बोकेर हामी पाँचजना घर पिपलटारबाट निस्कियौँ । समय त्यस्तै बिहानको ८ बजेको थियो ।

देवीघाट बजारबाट त्रिशूली नदीको किनारैकिनार रहेको गोरेटो बाटो हुँदै हामी अघि बढ्यौँ । मध्य वर्षाको समय भएकाले त्रिशूली आफ्नो रौद्ररूप देखाएर बगिरहेको थियो । बुढीआमै, हजुरआमा, भान्दाइ, भान्जा र म गरी पाँचजना थियौँ टोलीमा ।

हिँडेर गल्छी पुग्दा साँझको ८ बजिसकेको थियो । थकाइले लखतरान परिएको थियो । जे गाडी फेला पर्छ त्यसैमा जाने हाम्रो योजना थियो । हामीसँग यही हुनुपर्छ, यसैमा मात्र चढेर जाने भन्ने कुनै कठोर अडान थिएन ।

हामीले हात ठड्याएर रोक्न इसारा गरेको देखेर ‘हेटौँडा हेटौँडा...’ भन्दै एउटा ट्रक टक्क रोकियो । पाँचैजना त्यसैमा चढ्यौँ । भोलिपल्ट बिहान झिसमिसेमा हेटौँडा उत्रिने मिठो सपना बोकेर हाम्रो यात्रा सुरु भयो पृथ्वी राजमार्गमा ।

मुग्लिङसम्म पृथ्वी राजमार्ग, त्यहाँदेखि नारायणगढसम्म र नारायणगढदेखि हेटौँडासम्म महेन्द्र राजमार्ग खण्डमा हामीले यात्रा गर्नुपर्थ्यो ।

बिहानीपख २ बजेतिर ट्रकले हेटौँडा पुर्‍याएर झार्‍यो हामीलाई । झन्डै १५ मिनेट हिँडेपछि हामी मन्दिरसँगै रहेको फुपूआमै बस्ने घरमा पुग्यौँ । त्यहाँ अरू दुईतीनजना हजुरआमाहरू पनि बस्नुहुँदो रहेछ । उहाँहरूले हामीलाई सुत्ने बन्दोबस्त मिलाइदिनुभयो । यसरी बिहानीपख ४ बजेतिर ओछ्यानमा पल्टियौँ ।

मन्दिरमा भीडभाड र अन्य आवाजले गर्दा हामीलाई चाँडै निद्राले छोड्यो । प्रणामी मन्दिर स्थापना गरेर त्यहाँ धेरैका गुरुआमा बनेर फुपूआमै बस्नुभएको थियो । सानै उमेरमा विवाह भएको थियो मेरी फुपूआमैको । बच्चा पैदा नहुँदै उहाँ बालविधवा हुन पुग्नुभयो । अघिल्लो शताब्दीको कठोर हिन्दु संस्कारमा विधवाले पुनः विवाह गरेर घरजम गर्ने भन्ने कुरा सोच्न समेत नसकिने अवस्था थियो ।

हजुरआमाहरूले गफ गरेको सुन्थेँ, विधवा भएको केही समय घर र पछि अधिकांश समय माइतीमा बस्नुभएकी फुपूआमै बाँकी जीवन आध्यात्म र भगवान् श्रीकृष्णको सेवामा समर्पण गर्ने योजना लिएर प्रणामी धर्म अपनाउनुभएको थियो ।

बिहान नित्यकर्मपछि हामीले फुपूआमैसँग भेटघाट गर्‍यौँ । उहाँ एउटा छुट्टै कोठामा बस्नुहुँदो रहेछ । उमेरका कारण श्रवणशक्ति निकै कम भएको थियो । हामीलाई देखेर निकै खुसी हुनुभयो । प्रणामी समुदायमा मेरी फुपूआमैलाई उहाँका चेलाचेलीहरू अरू प्रणामीझैँ सुन्दरबाईका नामले चिन्थे ।

‘तैँले कण्ठी बाँधिनस् है ? कण्ठी बाँध, तेरो बिहे मेरी चेलीसँग गराइदिन्छु,’ भर्खर १४ वर्ष पुगेको मलाई उहाँले बिहेको बन्धनमा पार्ने कुरा गर्नुभयो । प्रणामी सम्प्रदायमा माछामासु वर्जित हुन्छ ।

मैले माछामासु त्यतिखेर छाडे पनि कण्ठी भने बाँधेको थिइनँ । तुलसीको डाँठबाट बनेका मालालाई घाँटीमा बाँधेर केही मन्त्र ग्रहण गरेपछि औपचारिक रूपमा प्रणामी होइन्थ्यो ।

माछामासु छोडेको चार वर्ष भैसके पनि म प्रणामी भने भएको थिइनँ । जनावरलाई पीडा दिएर हत्या गरेको देख्न नसकेर मैले माछामासु छोडेको थिएँ । म अहिलेसम्म पनि प्राणी हत्या भएको हेर्न सक्दिनँ । देखेको छैन ।

दसैँको महाष्टमीका दिन घरैपिच्छे खसी, बोका, कुखुरा, हाँस, राँगोको वधलाई हेर्न नसक्ने भएरै म कुनै किताब बोकेर तादी खोलाको किनार वा डाँडामा गएर साँझ मात्र घर फर्किन्थेँ ।

त्यस दिन बिहानको खाना खाइसकेपछि हेटौँडा घुमेर बिताइयो । हेटौँडामा ओम सिनेमा हल भर्खरै बनेको थियो । नयाँ हल भएकोले होला, निकै भीड थियो । म र भान्दाइले त्यही हलमा पहिलोपटक मिथुन चक्रवर्तीको ‘माँ कसम’ फिल्म हेर्‍यौँ । हामीले सबैभन्दा सस्तो तीन रुपैयाँको टिकट काटेर अगाडि बसेर फिल्म हेरेका थियौँ ।

त्यतिखेर हिन्दी नबुझ्ने कारणले फिल्म र हिरोको नामभन्दा बाहेक न कथा बुझियो न बोलेकै । हलबाट निस्किसकेपछि तीन रुपैयाँ फोकटमा खेर गएकोमा पछुतो लागिरह्यो ।

त्यस बेला हेटौँडा निकै सफा र सुन्दर सहर लाग्यो । मुख्य सहर सफा थियो । सडकपेटीमा रोपिएका अशोकका बोटहरू हुर्कंदै थिए । ठूलो औद्योगिक क्षेत्र अनि पूर्वपश्चिम जाने, त्रिभुवन राजपथ हुँदै काठमाडौं पुग्ने सडक, साउन भएर पनि गर्मी नहुने पहाडकै जस्तो मौसमले गर्दा हेटौँडा धेरैको रोजाइमा परेको सहर थियो ।

हेटौँडा आएको पर्सिपल्ट भान्जालाई पुर्‍याउन वीरगन्ज जाने निधो भयो । बिहानको खाना खाएर त्यस्तै ११ बजेतिर पाँचैजना वीरगन्जका लागि निस्कियौँ । मूल सडकसम्म निस्कने र जे पाइन्छ त्यसैमा चढेर जाने कुरामा सहमति भएको थियो ।

बाटोमा अलिकति अगाडि निस्किएका मात्र थियौँ, एउटा ट्रक इन्जिन स्टार्ट भएर रोकिएको रहेछ । ट्रक व्यवसायीहरूको संस्था नारायणी यातायात व्यवसायी संघको अफिस नजिकै थियो । धेरैजसो ट्रकको साइडमा नारायणी यातायात व्यवसायी संघमा आबद्ध भनेर लेखिएको देखिन्थ्यो ।

नुवाकोटमा चल्ने ट्रकहरूमा समेत त्यो देखेको थिएँ । संघले आफूमा आबद्ध सदस्य ट्रकहरूलाई पालैपालो ढुवानीको व्यवस्थापन गर्थ्यो । सायद इन्जिन स्टार्ट भएर ट्रक पनि संघले दिएको कोटाअनुसार सामान बोक्न कतै जाने तयारीमा हुनुपर्छ ।

‘कहाँसम्म पुग्ने हो बाबु यो ट्रक ?,’ हजुरआमाले सोध्नुभयो ।

‘तपार्इंहरू कहाँ जाने ?,’ ट्रकका चालकले उल्टै प्रतिप्रश्न गरे ।

‘हामी त वीरगन्जसम्म पुग्ने हो,’ हजुरआमाले जवाफ फर्काउनुभयो ।

‘ल, वीरगन्ज नै जाने हो । बस्नुस् बस्नुस् ।’

हामी ट्रक चढ्यौँ । हजुरआमाहरू अगाडि सिटमा बस्नुभयो भने हामीचाहिँ ट्रकको माथि हुडमा बस्यौँ । हुडमा बस्दाको मजाचाहिँ बेतोडको चिसो हावा खाँदै यात्रा गर्न पाइने र चारैतिर देखिने । त्यसैले मलाई सानैदेखि यस्तो यात्रा निकै रमाइलो लाग्थ्यो ।

ट्रक महेन्द्र राजमार्गको हेटौँडा–पथलैयाखण्डमा तीव्र गतिमा गुड्न थाल्यो । वीरगन्ज पुग्ने भनेर त निस्कियौँ, तर सीता दिदीको घर वीरगन्जको कुन ठाउँमा छ भन्ने अत्तोपत्तो थिएन । ठूलोबासँग सोध्दा भान्जातिर देखाउँदै भन्नुभएको थियो, ‘यसले देखाइहाल्छ, पुर्‍याइहाल्छ नि ! यसलाई टोलटोल थाहा छ वीरगन्जको ।’

आफूजन्मे हुर्केको ठाउँ नुवाकोटको सडकमा हरेक ५० मिटरको दूरीमा घुम्ती, साँघुरो बाटो, अर्को गाडीलाई साइड दिनुपर्दा परैदेखि रोकेर बस्नुपर्ने थियो । यता, हेटौँडादेखि पथलैयासम्म पुग्दा धागो तानेजस्तो राजमार्ग, दायाँबायाँ विशाल जंगल देख्दा ज्यादै रमाइलो लाग्यो । राजमार्गको छेउ पूरै बगर थियो । एक थोपा पानी थिएन । सायद वर्षे खहरे थियो ।

पथलैया पुगेपछि राजमार्गको एउटा भाग पूर्व लाग्दो रहेछ । वीरगन्ज जान दक्षिण लाग्नुपर्ने रहेछ । त्यतिखेर म कक्षा–९ मा पढ्थेँ । कक्षा–९ को अंग्रेजी किताबमा एउटा पाठ थियो, महेन्द्र राजमार्गको पथलैया–ढल्केवरखण्डका विषयमा । त्यसमा लेखिएको एउटा वाक्य अहिलेसम्म पनि मलाई याद छ, ‘पथलैया टू ढल्केवर इज अ सेक्टर अफ महेन्द्र हाइवे । इट वाज बिल्ट बाई यूएसएसआर ।’

आफूले पढ्ने किताबमा उल्लेख भएको ठाउँमा पुग्न पाउँदा छाती गर्वले ढक्क फुल्यो । पछिसम्म पनि यो पाठको प्रसंग आउँदा, अंग्रेजी पढाउने रामप्रसाद जोशी सरले पढाउनुहुँदा म गर्व गरेर भन्थेँ, ‘सर, यो ठाउँमा त म पुगेको छु ।’

ट्रक पथलैया–वीरगन्जखण्डमा गुड्न थालेपछि कन्डक्टर माथि हुडमा उक्लिए र सोधे, ‘तपाईंहरू वीरगन्जको कुन ठाउँमा झर्ने हो ?’

हामीले भान्जालाई सोध्यौँ । तर, भान्जा त ‘खै कता हो’ पो भन्न थाले । भान्जाको जवाफले मनमा डर पलायो । कहाँ भन्ने अब ? ठूलोबाले भन्नुभएको झट्ट याद आयो– घण्टाघर ।

‘घण्टाघरनजिकै रोकिदिनुस् न हामीलाई,’ मैले भनेँ ।

पथलैयाबाट दक्षिण लागेपछि नै पानी सिमसिम पर्न थालेको थियो । वीरगन्ज आइपुग्ने बेलामा मुसलधारे पानी सुरु भयो । हामी ट्रकको हुडबाट झरेर त्रिपालमुनि बस्यौँ । वीरगन्ज पुग्ने बेलासम्म सडक पूरै जलमग्न भैसकेको रहेछ ।

घण्टाघरनजिकै पुगेर ट्रक रोकियो । सडकछेउमा समेत गोलीगाँठोसम्म डुबाउने पानी जमिसकेको थियो । निकासको समस्याले होला, पानी पास हुन सकिरहेको थिएन ।

हामी ट्रकबाट उत्रिएर नजिकैको घरको पेटीमा ओत लाग्यौँ । घरको बरन्डाले परेको पानी छेकिने हुँदा हामीले त्यहीँ बसेर वीरगन्जलाई नियालिरह्यौँ । अलिक अगाडि घण्टाघर देखियो ।

हेटौँडाबाट निस्कँदा चर्को घाम लागिरहेको हुँदा यसरी पानी पर्ला भनेर सोच्न समेत भ्याइएको थिएन । पानीबाट जोगिन न त छाता किन्नका लागि नजिक कतै पसल थियो न त प्लास्टिक पसल नै ।

पानी बर्सन कम नभएसम्म झन्डै डेढ घण्टा हामी पाँचजना त्यही पेटीमा ओत लागिराख्यौँ ।

पानी कम भएपछि अब सीता दिदीको घर खोज्नु थियो ।

‘भान्जा, ल अब कता हो घर ?,’ मैले सोधेँ ।

भान्जो घरी यता हो कि भन्दै त्यतै गल्लीमा पस्छन्, घरी उता होला भन्दै अर्को गल्लीतिर लैजान्छन् । घरी अगाडि होला भन्दै हामीलाई पछि लगाउँदै अघि हिँड्छन्, घरी पथलैयातिरबाट आएकै सडकतिर फर्किन्छन् ।

३ बजे वीरगन्ज पुगेका हामी पानीका कारण डेढ घण्टा ओत लागेर बस्यौँ । भान्जाको घर खोज्न थालेको अर्को डेढ घण्टा बितिसक्यो । कता हो, अत्तोपत्तो छैन ।

केही सीप नलागेपछि मान्छेलाई सोध्न थाल्याैँ । तर, कुन ठाउँ भन्नु ? एउटा क्लु मात्र थियो, भिनाजु राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको ड्राइभर हुनुहुन्छ भनेर ठूलोबाले भन्नुभएको थियो ।

मानिससँग वाणिज्य बैंक कता ? भनेर सोध्यौँ । ‘कुन वाणिज्य बैंक, छपकैयाको ?’ एउटाले उल्टै पो प्रश्न गर्‍यो । उसले वीरगन्जमा धेरै वाणिज्य बैंक छन् भनेपछि त्यो क्लुबाट पत्ता लाग्ने आस पनि मर्‍यो । भान्जाले घरभन्दा अलिकति पर बसपार्क रहेको बताए । मानिसहरूसँग बसपार्क कता हो ? भनेर सोध्यौँ । तर, उनीहरूले भने– बसपार्क त धेरै छन्, कुनचाहिँ ? श्रीपुरको कि अन्तैको ?

भान्जाले कुन बसपार्क हो भनेर भन्न नसकेपछि त्यो उपायले पनि काम दिएन ।

दिदीलाई फोन गरेर सोधौँ भने उनको घरमा फोन थिएन । वाणिज्य बैंकमा गरेर सोधौँ न त भन्दा पनि एक त साँझ ७ बज्न लागेकोले अफिस बन्द भैसक्यो भन्ने भयो ।

दोस्रो, कुन वाणिज्य बैंकमा कल गर्नु ? फेरि, नजिकै पसलमा फोन पनि थिएन । नुवाकोटमा ठूलोबालाई फोन गरेर दिदीको घर भेटिएन भन्न त त्यतिखेर सम्भव नै थिएन । किनकि, त्यतिखेर विदुरका केही सरकारी कार्यालयमा बाहेक सर्वसाधारणको घरमा फोन पुगिसकेको थिएन ।

झन्डै चार दशकअघिको त्यो घटना घरीघरी याद आउँछ । यदि, अहिलेजस्तो हातहातमा मोबाइल फोन भएको भए, सामाजिक सञ्जालको व्यापकता त्यतिखेर भएदेखि एक कलको भरमा ठाउँ पत्ता लाग्थ्यो ।

अहिले गुगल म्याप पछ्याएको भरमा जुनसुकै कुनामा अलपत्र हुनबाट बचिन्छ । तर, देशको एउटा सहरमा घर पत्ता नलागेर चार घण्टासम्म हामी पाँचजना भौँतारिरह्यौँ । थकाइ र भोकले चुर भयौँ । पानीले चुटिनुसम्म चुटियौँ ।

पथलैयाबाट दक्षिण लागेपछि घर आइपुगियो भनेर खुसीले उफ्रिएको भान्जा अहिले नुन खाएर झोक्राएको कुखुराजस्तो भएका थिए । आज र भोलि वीरगन्ज/रक्सौल घुम्ने योजना बनाएर हेटौँडाबाट निस्किएका हामी सडकमै अलपत्र थियौँ ।

कहाँ जाने ? कसरी सीता दिदीको घर पत्ता लगाउने ? यो भान्जालाई कसको जिम्मा लगाउने ?

फेरि पानी पर्न सुरु भयो । केही पत्तो लाग्छ कि भनेर हामी चारैतिर एकएक किलोमिटर हिँडिसक्यौँ । हामी त यो सहरका लागि यसै नयाँ, उसै नयाँ । तर, सातआठ वर्षको भान्जाले तीन महिनापछि आफ्नै गाउँठाउँ आइपुग्दा पनि घर, ठेगाना पत्ता लगाउन सकेनन् ।

एक हिसाबले हामी ‘उपाय मरु’को अवस्थामा पुग्यौँ । सोच्नै नसकेको अकल्पनीय भाउँतो आइलाग्यो हामीलाई । हजुरआमाले भान्जालाई गाली गर्न थाल्नुभयो । मनमनै त मलाई पनि रिस उठेको थियो । तर, रिसाएर उपाय आउनेवाला थिएन ।

‘अब हेटौँडा नै फर्किऊँ, यो तालले यहाँ अलपत्र परिन्छ । पानी फेरि पर्न थालिसक्यो,’ भान्दाइले प्रस्ताव राख्नुभयो । हामीसँग योभन्दा अर्को उपाय त्यतिखेर अरू केही थिएन ।

‘ल हेटौँडा हेटौंडा...,’ अलिक अगाडि रोकिएको बसछेउमा कन्डक्टर चिच्याउँदै थिए । हामी त्यतै लाग्यौँ । पानीमा रुझ्दै र भिज्दै हामी बस चढ्न पुग्यौँ । पानीले गर्दा भिजेका यात्रुहरूको लुगाबाट ह्वास्स गन्ध आइरहेको थियो ।

पुरानो बसको सिट पनि च्यातिएर फोम बाहिर निस्किएको थियो । हामी लामो समयसम्म मौन बस्यौँ । नराम्रोसँग गोता खाएका थियौँ हामीले । ठूलोबाले भनेको हार्न नसकेर भान्जालाई पुर्‍याउन आउँदा वीरगन्ज सहरको नमिठो याद सँगालेर हामी फर्कियौँ ।

अघि दिउँसो जुन बाटो गयौँ, त्यही बाटो फर्किंदै थियौँ हामी । पथलैयाबाट उत्तर हेटौँडातर्फ लागेपछि दिउँसो जाँदा सुक्खा ढुंगा, बालुवा देखिएको ठाउँमा गडगडाएर बाढी आइरहेको थियो । एक ठाउँमा त राजमार्गमै खहरे बगिरहेको थियो ।

बीचमा पुगेपछि बसको इन्जिन बन्द भयो । बसका चालकले सबै पुरुष यात्रुजतिलाई बाहिर निस्कन अह्राए । बाहिर निस्किएर होस्टे... हैँसे... गर्दै बसलाई धकेल्यौँ र त्यो खहरेबाट पार लगायौँ ।

हेटौँडा आइपुग्दा चकमन्न अँध्यारो भैसकेको थियो । हेटौँडामा पनि सिमसिम पानी परिरहेको थियो । पानी परिरहेकाले हजुरआमाले मन्दिर जाने बाटो भुल्नुभयो । बाटो अलमलिएपछि हामी कसरी कसरी एउटा गाईको गोठमा पुगेछौँ ।

हजुरआमाले मन्दिरको बाटो सोध्नुभयो । गोठधनी सज्जनले बाटो देखाउँदै अलि वरसम्मै ल्याइदिए । फुपूआमै बस्ने मन्दिरमा आइपुग्दा रातिको साढे १० भैसकेको थियो ।

मन्दिरमा बस्ने अरू हजुरआमाहरूले पस्किएर दिनुभएको गुन्द्रुक र भात खाएपछि बल्ल प्राणमा प्राण थपिएको महसुस भयो ।

अहिले लाग्छ, त्यतिखेर एउटा फोन मात्रै भैदिएको भए हामी त्यसरी अलपत्र पर्ने थिएनौँ । न त घर पुगिसकेका भान्जालाई फिर्ता ल्याउनुपर्ने बाध्यता नै आइलाग्थ्यो ।

अनि, तुलना गर्छु प्रविधिले समाज, व्यक्तिको जीवनलाई कति सहज बनाएको छ । केही वर्षअघि मात्र नेपालबाट अमेरिका कल गर्नुपर्दा मिनेटको सयौँ रुपैयाँ तिर्नुपर्थ्यो । तर, आज निःशुल्क सेवा उपलब्ध छ । एकार्काको क्रियाकलाप (भिडियो) हेर्दै कुराकानी गर्न मिलेको छ ।

त्यतिखेर वीरगन्जको वीरगन्जमै प्रविधि नहुँदा टाढा बनायो । तर, आज एकातिर दिन हुँदा रात भएको स्थानमा सेकेन्डभित्र सम्पर्क हुन्छ । रात भएको ठाउँबाट दिन भएको ठाउँमा अनुहार हेर्दै सित्तैमा घण्टौँ गफिन मिल्छ । यसको सीमा कहाँ पुगेर ब्रेक लाग्छ कुनै पत्तो छैन । 
bhattarc@gmail.com