काठमाडौं । विधानमा उमेरहद प्रावधान राख्ने कि नराख्ने विवाद नेकपा (माओवादी केन्द्र)को विद्यार्थी संगठन अखिल (क्रान्तिकारी)भित्र उत्कर्षमा पुगेको छ । सोही कारण २३औँ राष्ट्रिय सम्मेलन लम्बिइरहेको छ । विवादले महाधिवेशनस्थलमा तोडफोड समेत निम्त्यायो ।

गत असोज ११ गते अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले काठमाडौंको कीर्तिपुरमा सम्मेलनको उद्घाटन गरेका थिए । तर, ६ दिन बित्दा पनि विधानमा राख्ने उमेरहद नटुंगिदा अन्योलता सिर्जना भएको छ ।

राष्ट्रिय सम्मेलन लम्बिँदा प्रतिनिधिहरू घर फर्कन थालेका छन् । “सम्मेलन लामो भएको छ । विवाद समाधानका सम्भावना नदेखिएपछि प्रतिनिधिहरू घर फर्कने क्रम सुरु भएको छ,” अध्यक्षका आकांक्षीमध्येका एक नेताले भने ।

असोज ११ गते बन्द सत्र सुरु भएको थियो । १२ गते भने अत्यधिक वर्षाका कारण बन्द सत्र स्थगित भयो । बन्द सत्र असोज १३ गतेका लागि बोलाइयो । 

...अनि लफडा 

उमेरहद लगाउने कि नलगाउने भन्नेमा बन्द सत्रको हलमा विभाजित भयो । विवादको निरुपण खोज्न असोज १४ गते अनेरास्ववियू क्रान्तिकारीका नेताहरू अध्यक्ष प्रचण्ड निवास खुमलटार पुगे । 

खुमलटारमा बसेको क्रान्तिकारीको कार्यालय बैठकमा प्रचण्डले निर्देशन दिए, “उमेरहद लगाउने कि नलगाउने निर्णयको अधिकार हललाई दिनू ।”

उमेरहदबारे चुनाव गर्ने भन्दै नेताहरू निस्किएका थिए । उमेरहद राख्नुपर्ने भए २८, ३०, ३२ वर्षको विकल्पसहित नेताहरू निस्किएका थिए ।

तर, चुनावी प्रक्रिया अघि बढ्न सकेन । त्यसपछि उमेरहद राख्नुपर्ने र राख्न नहुने पक्ष आमने–सामुन्ने भयो । महाधिवेशनस्थलमा तोडफोडको अवस्था सिर्जना भएको थियो । 

उमेरहद राख्न नहुने पक्षमा रहेका तुकमान महरालगायत तोडफोडमा उत्रिएका थिए । 

उमेरहद राख्दा अध्यक्षका आकांक्षीहरूमध्ये धेरैजसो बाहिरिने सम्भावना छ । अध्यक्षमा १८ उपाध्यक्ष र महासचिवले आकांक्षा व्यक्त गरेका थिए । एकाएक उमेरहदको विषय उठाएर आफूहरूलाई बाहिर पार्न खोजिएको भन्दै अधिकांश आकांक्षीहरू उमेरहद राख्न नहुने अडानमा देखिएका छन् ।

उमेरहदबारे निर्वाचन गर्न नहुने बरु खुल्ला निर्वाचनबाट पदाधिकारी छान्न सकिने प्रस्ताव उनीहरूको छ । 

विवाद समाधानका लागि पार्टीको तर्फबाट उपमहासचिव शक्ति बस्नेतले समन्वय गरिरहेका छन् । मंगलबार बस्नेतसहित फ्याक्सन इन्चार्ज हिमाल शर्मा, पञ्चा सिंहसहित क्रान्तिकारीको कार्यालयको बैठक बसेको थियो । बैठकमा उमेरहदको प्रावधान राख्न नहुने पक्षमा अधिकांश नेता उभिएका थिए । अध्यक्षका आकांक्षी जीपी मैनालीले आफूहरूले खुल्ला निर्वाचनबाट जानुपर्ने धारणा राखेको बताए । 

“उमेरहदबारे निर्वाचन नगरौँ सिधैँ चुनावमा जाऔँ भन्नेमा एकथरी साथीहरू रहनुभयो,” शर्माले बाह्रखरीसँग भने, “हाम्रो प्रस्ताव उमेरहद राख्ने कि नराख्ने भन्ने निर्णय गर्ने अधिकार हललाई दिऔँ भन्ने हो । हललाई निर्णय गर्न दिँदा के फरक पर्छ र ?” 

नेताहरू भने पार्टीले उमेरहद राख्ने विषय लाद्न खोजेको आरोप लगाइरहेका छन् । 

शर्माले अब कसरी अघि बढ्ने भन्नेमा छलफल भइरहेको बताए । “छलफल गरिरहेका छौँ । उमेरहद राख्ने कि नराख्ने भन्नेमा वा पदाधिकारी छान्न सिधैँ निर्वाचनमध्ये एउटा विकल्पमा निर्णय हुन सक्छ,” उनले भने । 

निर्वाचन आयोगले आज बिहान ८ बजेबाट प्रक्रिया अघि बढाउने भनिए पनि अघि बढ्न सकेको छैन । निर्वाचन आयोग प्रमुख मुक्ति प्रधानले प्रक्रिया मिलाउँदा समय लागेको बताए ।

“चुनावी विधि प्रक्रिया मिलाउँदा समय त लाग्छ नि । विधानमा छलफल भइरहेको छ,” उनी भन्छन् । पार्टीका नेता विशेषको गुटका कारण उमेरहदको विषय उछालिएको आरोप नेताहरूको छ । पुरानालाई पन्छाएर नयाँ पात्र ल्याउन खोजेको उनीहरू बताउँछन् ।  

विवाद समाधान हुने छाँट नदेखिएपछि कार्यालयका नेताहरू अध्यक्ष प्रचण्डसँग छलफलको तयारीमा छन् । उमेरहद हटाउने, सम्मेलन नै स्थगित गर्ने वा खुल्ला निर्वाचन गर्न दिने विकल्पका विषयमा छलफल हुने एक पदाधिकारीले बताए ।