काठमाडौं । देशभर बाढीले वितण्डा मच्चाउँदा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली, नेपाल प्रहरीका प्रमुख आईजीपी बसन्तबहादुर कुँवर र विपद् व्यवस्थापनका मुख्य जिम्मेवार राष्ट्रिय विपद जोखिम न्युनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका प्रमुख (सीईओ) अनिल पोखरेल समेत देश बाहिर थिए ।

मुलुक विपद्मा डुबिरहँदा पनि उनीहरू आफ्नो विदेश भ्रमण छोट्याउँदै फर्किएनन् । प्रधानमन्त्री ओली संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभामा भाग लिन असोज ४ गते अमेरिका पुगेका थिए ।

१० दिनको भ्रमणपछि ओली सोमबार मात्रै मुलुक फर्किएका छन् । अमेरिकाबाट त्रिभुवन विमानस्थल ओर्लिएलगत्तै प्रधानमन्त्री ओलीले विपद्को घडीमा सबै मिलेर समाधान गर्नुपर्ने धारणाबाहेक राहतको ‘प्याकेज’बारे कुनै कुरा गरेनन् ।

ओेली फर्किएपछि सोमबार साँझ मन्त्रिपरिष्दको बैठक राख्दै देश शोकमा डुबेको उल्लेख गरी तीन दिन आधा झण्डा झुकाउने र मृतकका परिवारलाई तत्काल दुई लाख राहत दिने निर्णय गरेको छ । 

त्यस्तै सोमबार मात्रै गृह मन्त्रालयले भारी वर्षाका कारण प्रभावित आठ जिल्लामा यथोचित राहत उपलब्ध गराउन थप समन्वय र सहजीकरण गर्न सहसचिवस्तरीय आठ वटा कार्यदल गठन गरेको छ ।

शुक्रबार र शनिवार परेको दुई दिनको अविरल वर्षासँगैको बाढी–पहिरो र डुबानका कारण हालसम्म २ सय १७ जनाको मृत्यु भइसकेको छ । अझै २८ जना बेपत्ता छन् । गृहमन्त्रालयका प्रवक्ता ऋषिराम तिवारीका अनुसार, १४३ जना घाइते छन् । बाढी र पहिरोमा परेकाहरूको उद्धार र राहतका लागि तीनवटै सुरक्षा निकाय खटिएका छन् ।

सहसचिवस्तरीय कार्यदललाई बाढी–पहिरो प्रभावित काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, काभ्रे, सिन्धुली, मकवानपुर, सिन्धुपाल्चोक र धादिङ गरी आठ जिल्लाको अध्ययन गर्ने र बाढी प्रभावितलाई राहत उपलब्ध गराउने जिम्मेवारी दिइएको छ ।
 
काठमाडौंमा गोविन्दप्रसाद रिजाल, ललितपुरमा प्रकाश पौडेल, भक्तपुरमा नारायणप्रसाद अर्याल, काभ्रेमा बासुदेव घिमिरे, सिन्धुलीमा लालबाबु कवारी, मकवानपुरमा रामबन्धु सुवेदी, सिन्धुपाल्चोकमा श्यामकृष्ण थापा र धादिङमा रमेश ढकाललाई कार्यदलको संयोजक बनाइएको छ ।

कार्यदलमा भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय, सहरी विकास मन्त्रालय, उर्जा, जलस्रोत तथा सिचाइँ मन्त्रालयका डिभिजन इन्जिनियर र संघीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयका उपसचिव प्रतिनिधि छन् ।
 
अझै फर्किका छैनन् सीईओ पोखरेल

राष्ट्रिय विपद जोखिम न्युनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका प्रमुख (सीईओ) अनिल पोखरेल अझै नेपाल फर्किएका छैनन् । 

उनी घरायसी बिदामा लण्डन उडेका थिए । प्राधिकरणका सहसचिव बसन्त अधिकारीका अनुसार, पोखरेल ११ असोजबाट पाँच दिनको घरायसी विदा लिएर लण्डन जानुभएको हो ।

प्रधानमन्त्री ओली र आईजीपी कुँवर पूर्वनिर्धारित कार्यक्रममा भाग लिन विदेश गएका थिए भने प्राधिकरणमा प्रमुख पोखरेल पूर्वनिर्धारित नभई व्यक्तिगत भ्रमण गएका थिए । अधिकारीले भने, ‘‘उहाँ पाँच दिन बिदामा जानु भएको हो । गृहमन्त्री र सचिवज्यूहरूलाई जानकारी दिएर छोरी भेट्न जानु भएको हो । सकेसम्म आज फर्किने भन्ने कुरा छ ।’’

जल तथा मौसम विज्ञान विभागले ‘अलर्ट’ गराएकै बेला देशभर विपद् र उद्धारका लागि प्रभावकारी बनाउन स्थापित प्राधिकरणकै प्रमुख पोखरेल विदेश हानिएका थिए ।

प्रहरी प्रमुख आईजीपी पनि अझै नेपाल फर्किएका छैनन् । आईजीपी कुँवर असोज ७ गते ग्रीसमा गएका हुन् । ग्रीसको एथेन्समा असोज ८ देखि १० सम्म जारी लागूऔषधसम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलम भाग लिन ग्रीस पुगेका हुन् ।

आईजीपी कुँवरसँगै लागू औषध नियन्त्रण ब्युरोका प्रमुख एसएसपी दिनेशकुमार आचार्यसमेत ग्रीस उडेका थिए । हाल प्रहरी निमित्त प्रहरी प्रमुखमा एआईजी टेकप्रसाद राई छन् । आईजीपी कुवँर आज (मंगलबार) साँझ मात्रै फर्किने कार्यक्रम छ । धादिङको झ्याप्ले खोलामा आएको पहिरोले बस, माइक्रो बस डुबाउँदा ३५ जनाको शव फेला परेको थियो ।

शुक्रबार साँझ नै गृहमन्त्रालयले रात्री बस सञ्चालनमा रोक लागाउने निणर्य गरेको थियो । तर, धादिङ प्रहरीले यात्रुबस सञ्चालनमा रोक लगाउन नसक्दा पहिरोमा परेको भन्दै धादिङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सिडीओ) राजेन्द्र पाण्डे र प्रहरी प्रमुख गौतम केसी दुवै जना तानिएका छन् ।

पाण्डेका ठाउँमा गृहमन्त्रालयले सहसचिव सुमन घिमिरेलाई पठाएको छ । त्यस्तै, प्रहरी प्रधान कार्यालयले एसपी केसीको ठाउँमा अर्का एसपी दिपेन्द्र शाहीलाई पठाएको छ ।

प्रहरी प्रधान कार्यालय स्रोतका अनुसार, सिडियो पाण्डे र एसपी केसीबीचको टकरावका कारण धादिङको शान्ति सुरक्षामा समेत असर परेको थियो । पूर्वप्रहरी नायव महानिरीक्षक (डीआईजी) हेमन्त मल्लले हाम्रो जस्तो देशमा विपद्मा प्रधानमन्त्री वा कुनै पनि विभागका प्रमुख नहुँदा निणर्य लिन अप्ठ्यारो हुने बताए ।

उनले भने, ‘‘कानुन र सिस्टममा चल्ने राष्ट्रमा प्रधानमन्त्री वा कुनैपनि विभागका प्रमुख विपद्का बेला नहुँदा खासै असर पर्दैन । हरेक काम कानुन र सिस्टमबाटै हुन्छ । तर, हाम्रोमा त्यस्तो छैन । आदेश र निर्देशनमै भर पर्नुपरेको छ । त्यस्तो बेला प्रमुखबाहेक प्रमुखबाहेक अरुले निर्णय लिन सक्दैनन् ।’’