पोखरा । सौर्य एयरलाइन्सको विमान दुर्घटना हुँदा १८ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । विमानका क्याप्टेन मनीशरत्न शाक्य उपचाररत छन् । विमान पोखरा आउने तयारीमा थियो ।

पोखरा विमानस्थलका सूचना अधिकारी जसोदा गौतमका अनुसार सौर्य एयरलाइन्सले विमानको प्राविधिक परीक्षणका लागि एक महिना ह्यांगरमा राख्न अनुमति मागेको थियो । तर, नागरिक उड्डयन प्राधिकरण भने यसलाई स्वीकार गर्दैन । ‘सी चेक’ को लागि नभई विमान उडानयोग्य नै रहेको प्राधिकरणका प्रवक्ता हंसराज पाण्डेयले दाबी गरे ।

पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलले भने उक्त विमान प्राविधिक परीक्षणकै लागि पोखरा आउने क्रममा दुर्घटनामा परेको जनाएको छ । उक्त प्राविधिक परीक्षणलाई ‘सी चेक’ पनि भनिने गर्दछ । बुधबार विमान दुर्घटनाग्रस्त भएपछि ‘सी चेक’ परीक्षणको बारेमा जिज्ञासा र चासो पनि उत्तिकै देखिएको छ ।

विमानहरूमा हुने विभिन्न परीक्षणमध्ये ‘सी चेक’ पनि एक हो । विमानलाई ए, बी, सी र डी मा वर्गीकरण गरी परीक्षण गर्नेे गरिन्छ । अमेरिकाको नेशनल एभिएसन एकेडेमी (एनएए)का अनुसार विमानलाई चार भागमा वर्गीकरण गरेर परीक्षण गरिन्छ ।

‘ए’ चेक
विमानको प्रकारका आधारमा हरेक दुईदेखि तीन सय घण्टा वा चार सयदेखि ६ सय घण्टा उडानपश्चात् गरिने परीक्षण ‘ए’ चेक हो । विमानमा गरिने यो परीक्षणका लागि १० घण्टासम्मको समय लाग्न सक्छ । यो परीक्षणमा विमानमा भएको क्षति, विमानको भित्री भागको जाँच, इन्जिन परीक्षण हुने गर्दछ । आपतकालीन बत्ती जाँच, विमानको गियर, पार्किङ ब्रेक यो परीक्षणमा पर्दछन् ।

‘बी’ चेक
‘ए चेक’ सकिएका विमानहरूको दोस्रो  चरणको परीक्षण भनेको ‘बी चेक’ हो । यो चरणमा विमानको नोज ल्यान्डिङ गियर, इन्धन चुहावट, हाइड्रोलिक ट्युब परीक्षण गरिन्छ । यो चरणको परीक्षणको लागि एकदेखि तीन दिनसम्मको समय लाग्न सक्छ ।

‘सी’ चेक
‘सी’ चेक विमानमा गरिने ठूलै खालको परीक्षण हो । ‘सी’ चेकमा विमानको अधिकांश भागहरूको निरीक्षण गरिन्छ । यो निरीक्षणपछि नै विमान उडानका लागि आवश्यक मर्मतको जानकारी हुन्छ ।

विमानका संरचनाहरूको परीक्षण, विमानको डीसी बस कन्ट्रोल युनिटको परीक्षण, विमानमा जडित तारहरूको परीक्षण ‘सी’ चेकमा पर्दछन् । यो परीक्षणको लागि हप्तौँ समय लाग्दछ ।

‘डी’ चेक
विमानमा गम्भीर समस्या आएपछि गरिने परीक्षणलाई ‘डी’ चेक भन्ने गरिन्छ । विमानको प्रकारको आधारमा हरेक ६ देखि १० वर्षमा ‘डी’ चेक परीक्षण गरिन्छ । यसमा विमानको सबै पार्टपूर्जाको परीक्षण हुन्छ । यस्तो समयमा विमान उडानबाट बाहिरै हुन्छ ।

यसको परीक्षण र लागतको कारण कम्पनीहरूले वर्षौ पहिले नै यसको योजना बनाएका हुन्छन् । दुई वा तीन चरणको डी चेकपछि विमानको मर्मतको लागि कहिलेकाहीँ विमानको लागतभन्दा नै बढी खर्च आउने हुन्छ ।