काठमाडौं । एक महिना अगाडि गत चैत १८ गते गोर्खाज फाइनान्सको सेयर मूल्य प्रतिकित्ता ८७९ रुपैयाँ थियो । तर, अहिले यस कम्पनीको सेयर मूल्य घट्दो लयमा छ । एक महिनाको अन्तरालमा ९०५ रुपैयाँसम्म पुगेको यस कम्पनीको सेयर मूल्य एक सातादेखि घट्दै गएको छ ।

पछिल्ला दिनमा यस कम्पनीको मात्र हैन, फाइनान्स समूहका सबै कम्पनीको सेयर मूल्य उच्च छ । नेप्से परिसूचक ३२ सय पुगेको समयमा जसरी बढेको थियो, अहिले पनि यस समूहका अधिकांश कम्पनीको सेयर मूल्य बढेको छ । एक महिनाको अन्तरालमा प्रतिकित्ता २८३ रुपैयाँसम्म फाइनान्स कम्पनीको सेयर मूल्य बढेको छ ।

जानकी फाइनान्स, नेपाल फाइनान्स र पोखरा फाइनान्सको सेयर मूल्य एक महिनायता साढे १०० रुपैयाँभन्दा बढीले वृद्धि भएको छ । यीबाहेक अरू फाइनान्स कम्पनीको पनि सेयर मूल्य बढेको नै छ ।

तर, वैशाख १७ गतेको तुलनामा १८ गते एन दिनमै ९ वटा फाइनान्स कम्पनीको सेयर मूल्यमा कमी आएको छ । लगातार मूल्य बढाएर ठूला लगानीकर्ताले उच्च विन्दुसम्म पुर्‍याएर फाइनान्सको सेयर बेच्न थालेपछि मूल्य घटेको हो ।

एकै दिनमा फाइनान्स कम्पनीको सेयर मूल्य ९६ रुपैयाँसम्म घटेको हो । यसरी उच्चरूपमा मूल्य घट्नेमा श्री इन्भेस्टमेन्ट फाइनान्स कम्पनी छ । यस कम्पनीको सेयर मूल्य एकै दिन ९६ रुपैयाँ घटेको नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)को तथ्यांकले देखाउँछ ।

यसका साथै पोखरा फाइनान्सको सेयर मूल्य ६६ रुपैयाँले घट्यो भने गोर्खाज फाइनान्सको सेयर मूल्य एकैदिन ३४ रुपैयाँ घट्यो । पछिल्लो एक महिनाको सेयर मूल्य हेर्दा गोर्खाज फाइनान्सको सेयर मूल्य सबैभन्दा बढी घटेको छ ।

गत चैत १८ गतेयता गोर्खाज फाइनान्सको सेयर मूल्य प्रतिकित्ता १६८ रुपैयाँ घटेको छ । प्रतिफल नै नदिने तर कम पुँजी भएका कम्पनीमा सेयरका ठूला खेलाडीहरूले खेल्दा सेयर मूल्य बढ्दै गएको छ । 'खेलाडी'कै कारण वित्तीय विवरण ऋणत्मक नै भएका कम्पनीहरूको सेयर मूल्य उच्च हुँदै जाने र एउटा विन्दुमा पुगेर पुनः न्यून विन्दुमा झर्ने अवस्था घटेको बजारमा पनि छ ।

२०७१/७२ मा सात प्रतिशत बोनस सेयर दिएको गोर्खाज फाइनान्सले हालसम्म कुनै पनि प्रतिफल दिएको छैन । तर, यही कम्पनीको सेयर मूल्य लगातार बढ्ने र घट्ने गर्छ । यस कम्पनीले लगानीकर्तालाई प्रतिफल नदिएकाले पनि बजारका 'खेलाडी'हरूलाई चलखेल गर्न अवसर भइरहेको देखिन्छ । पुँजी कम भएकै कारण यो कम्पनीको सेयर मूल्य उच्च रूपमा बढाउने र घटाउने गरिएको छ । हाल यो कम्पनीको चुक्तापुँजी ८७ करोड ७९ लाख ९३ हजार ७०० रुपैयाँ छ । सानो मात्रामा पुँजी भएकै कारण पनि यो कम्पनीमा खेलाडीहरूले खेल्ने अवसर पाएका छन् ।

सामाजिक सञ्जाल फेसबुक होस् वा क्लव हाउसमा हल्ला चलाएर यस्ता कम्पनीको सेयर मूल्यमा टाठाबाठा लगानीकर्ताले चलखेल गर्ने गरेका छन् । पुँजी कम हुँदा दुई चारजना सेयर बजारका खेलाडीले सेयर होल्ड गरेर राख्ने र उच्च विन्दुसम्म मूल्य पुर्‍याएर बेच्ने गरेका छन् । उनीहरूले करोडौँ रूपैयाँ यहीँबाट कमाउँछन् ।

यसरी ठूला लगानीकर्ताले चलखेल गरेको पत्तो नपाउँदा बजार नै नबुझेका सोझा लगानीकर्ता फस्ने गरेका छन् । उच्च विन्दुमा खरिद गरेको सेयर एक वर्षसम्म राख्दा पनि साँवा नआउँदा उनीहरूले घाटा खाएर नै बेच्नुपर्ने बाध्यता हुन्छ । 

न्यून विन्दुमा पुगेपछि त्यही सेयर ती नै लगानीकर्ताले किन्ने र फेरी अर्का लगानीकर्तालाई त्यसैगरी फसाउने गर्छन् । किनभने वर्षाैंदेखि घाटामा रहेका र प्रतिफल नै नदिने कम्पनीमा लगानी गर्दा सोझा र लोभले बजारमा प्रवेश गर्ने लगानीकर्ता फस्ने गरेका छन् । 

उदाहरणका लागि गोर्खाज फाइनान्सलाई पनि लिन सकिन्छ । पछिल्लो एक वर्षको तथ्यांक हेर्दा यो कम्पनीको सेयर मूल्य न्यून विन्दु साढे ४०० सम्म र उच्च विन्दु साढे ९०० सम्म पुगेको थियो । एक वर्षअघि साढे ९०० मा किन्नेले ५०० रुपैयाँ घाटा खाएर बेच्न बाध्य भएको पनि हुन सक्छ ।

बजार कुन समय बढ्छ वा कुन समय घट्छ भनेर कसैलाई थाहा हुँदैन । सेयरमा लगानी गर्ने भनेको कमाउनकै लागि हो । तर, सेयर बजारमा कमाउने भन्दा गुमाउने धेरै हुन्छन् । विश्वव्यापीरूपमा नै जब बजार बढ्छ, तब सबैतिर यसको चर्चा चल्छ । त्यही बेला कमाउने लोभ र लालचमा नयाँ लगानीकर्ता फस्ने सम्भावना बढ्छ ।

बजारमा लगानी गर्दा लगानीकर्ताले कम्पनीको आधारभूत पक्षहरू बुझ्नुपर्ने हुन्छ । प्रतिसेयर मूल्य, प्रतिसेयर नेटवर्थ, नाफा नोक्सान, लाभांश दिन सक्ने क्षमता, कम्पनीको व्यवस्थापन हेर्नुपर्छ । यसकासाथै पछिल्ला वर्षको लाभांश स्थिति बुझेर कारोबार गर्नुपर्छ ।

तर, प्रतिसेयर नेटवर्थ नै ऋणत्मक भएका कम्पनीको सेयर मूल्य अहिले उच्च दरले बढिरहेको छ । यही बेला बजार नै नबुझेका लागनीकर्ता बजारमा प्रवेश गर्दा फस्ने गरेका छन् । ठूला र 'टाठाबाठा' लागनीकर्ताहरू त एउटा विन्दुमा पुगेर बाहिर निस्किन्छन् ।

अहिले फाइनान्स समूहका कम्पनीमा लगानीकर्ता फस्ने जोखिम बढ्दै गएको छ । पछिल्ला दिनमा फाइनान्सको सेयर मूल्य लगातार बढे पनि यो स्थायी भने हुँदैन । फाइनान्स कम्पनीको मूल्य उच्च विन्दुमा पुगेको समयमा किन्ने जोसुकै लगानीकर्ता पनि फस्ने निश्चित छ । किनभने फाइनान्स कम्पनीहरूको वित्तीय अवस्था अहिले राम्रो छैन । कतिले त लाभांश पनि दिएका छैनन् । आगामी वर्ष पनि अधिकांश फाइनान्स प्रतिफल दिन सक्ने अवस्थामा छैनन् ।

लाभांश दिने फाइनान्सले पनि यो वर्ष न्यून दिए । मन्जुश्री फाइनान्सले यो वर्ष चुक्तापुँजीको करसहित ५.२६३ प्रतिशत नगद लाभांश दिने निर्णय गर्‍यो । त्यसका साथै श्री इन्भेस्टमेन्ट एन्ड फाइनान्सले पनि करसहित ५.०५ प्रतिशत नगद लाभांश दिने प्रस्ताव गरेको छ । तर, बाँकी फाइनान्स कम्पनीहरूले कुनै पनि प्रतिफल नदिँदा पनि ती कम्पनीकै सेयर मूल्य उच्च छ । 

चैत मसान्तसम्म १५ मध्ये अधिकांश फाइनान्सको खुद नाफा घटेको छ । १२ वटाको वितरण योग्य नाफा ऋणत्मक छ । गत वर्षको चैत मसान्तसम्म १५ फाइनान्सले ३२ करोड ६१ लाख रुपैयाँ नाफा कमाएकामा यो वर्षको सोही अवधिमा ३५ करोड ५१ लाख रुपैयाँले नोक्सानीमा छन् ।

गोर्खाज फाइनान्सले चैत मसान्तसम्म ९ करोड १५ लाख नाफामा छ भने वितरणयोग्य मुनामाफा भने ५९ करोड ४७ लाख रुपैयाँ ऋणात्मक छ । 

यसका साथै जानकी फाइनान्स चैत मसान्तसम्म १० करोड ८६ लाख रुपैयाँ घाटामा छ । त्यस्तै, वितरण योग्य मुनाफा पनि ४५ करोड ७७ लाख रुपैयाँ नोक्सानीमा छ । तै पनि यो कम्पनीको सेयर मूल्य गोर्खाज फाइनान्स पछि नै महँगो छ । यी कम्पनीको पुँजी कम भएकाले पनि ठूला लागनीकर्ताले खेल्न सफल भएका हुन् । आगामी दिनमा यस्ता कम्पनीमा सामान्य लगानीकर्ता फस्ने निश्चित छ ।