भीष्मराज ओझा/सिर्जना राई
काठमाडौं । वि.सं. २०१५ सालमा भएको पहिलो आमनिर्वाचनमा धादिङबाट नेपाली कांग्रेसको उमेदवार रहेका नेता भरत उप्रेतीले वर्तमान राजनीतिमा त्यागको भावना नहुँदा मुलुकमा नै भ्रष्टाचार मौलाएको बताएका छन् ।

भ्रष्टाचारमुक्त नभएसम्म देश समृद्ध नहुने उल्लेख गर्दै उनले मुलुक र जनताका निम्ति राजनीतिक नेतृत्वले त्याग गर्न सक्नुपर्ने सुझाव दिए । “आफैँ खाऊँ, आफैँ मोटाऊँ भन्नेतिर लाग्नु हुँदैन । एकजुट भएर सबै देश बनाउन लाग्नुस्,” उनले भने ।

प्रजातन्त्र दिवसका अवसरमा रासससँग कुरा गर्दै उनले सबै पार्टीका नेतृत्वलाई कांग्रेसका संस्थापक बीपी कोइराला, गणेशमान सिंहको सिद्धान्त र जीवनसंघर्षलाई आत्मसात् गरेर बाटो बिराएको भए पुनः विचार गर्न आग्रह समेत गरे । सबै नागरिकले सुख–शान्तिसँग जिउन पाए मात्र प्रजातन्त्र दिगो हुने नेता उप्रेतीको धारणा छ ।

वि.सं. १९८८ मा धादिङको नौबिसेमा जन्मिएका नेता उप्रेती ११ वर्षको हुँदा अध्ययनका निम्ति काठमाडौं आएका थिए । एसएलसी परीक्षा दिने तयारीमा रहेका बेला २००६ सालमा गुरु नरहरि दवाडीले आफ्नो निवास जैसीदेवलमा ट्युसन पढाउने क्रममा पहिलोपटक प्रजातन्त्रका बारेमा जानकारी गराएको उनले बताए ।

नेता उप्रेतीले भने, “कांग्रेसका संस्थापक नेताहरू बीपी र गणेशमानजी कसरी र किन निर्वासनमा जानुभयो भनेर जानकारी गराउनुका साथै प्रजातन्त्रको संघर्षका बारेमा सुनाउनुभएपछि तत्कालीन शासकबाट मुलुकमा अन्याय भएको रहेछ भन्ने दिमागमा पर्‍यो । त्यसपछि हाम्रो भेट दयावीर सिंहसँग भयो । उहाँले हामीलाई प्रजातन्त्रका बारेमा धेरै सिकाउने र प्रजातन्त्रको आन्दोलनका काममा लगाउनुभयो ।”

वि.सं. २००७ देखि केही साथीसहित आफूहरू प्रजातन्त्रको आन्दोलनका क्रममा पम्प्लेट र अरू साम्रगी आदानप्रदान गर्ने क्रममा भूमिगत भएको उनले जानकारी गराए । उनले राजा त्रिभुवन भारत निर्वासनमा जाँदा आफूहरू खुला राजनीतिमा आएको र प्रजातन्त्रका पक्षमा नारा लगाएको स्मरण गरे ।

राजनीतिमा कहिलेदेखि कसरी प्रवेश गर्नुभयो भन्ने जिज्ञासामा उनले मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापनासँगै कांग्रेसबाट राजनीतिमा प्रवेश गरेको जानकारी दिए । जैसीदेवलमा रहेकोे कांग्रेसको केन्द्रीय कार्यालयमा नेता कृष्णप्रसाद भट्टराईले पार्टी सदस्यता दिएपछि संगठन बनाउन लागेको उनको भनाइ छ ।

“त्यसपछि बीपी र गणेशमानजीसँग भेट हुन थाल्यो । बीपीले मलाई धाप मार्दा गर्वानुभूति भयो । भेटघाटका लागि गणेशमान सिंहको घरमा नियमित गइन्थ्यो,” उनले भने ।

उनले २०१७ सालदेखि विभिन्न समयमा गरी २०५३ सम्म धादिङ कांग्रेसको नेतृत्वको जिम्मेवारी निर्वाह गरे ।

राजनीतिकै क्रममा २०१५ सालमा सम्पन्न निर्वाचनमा नेता उप्रेतीले धादिङ तत्कालीन १०४ क्षेत्र नम्बरमा कांग्रेसबाट टिकट पाए । तर, सो क्षेत्रबाट गोर्खा परिषद्का भारतशमशेर राणा निर्वाचित भए । नेता उप्रेतीले पाँच हजार मत पाए भने राणाले ६ हजार मत प्राप्त गरेका थिए ।

पहिलो आमनिर्वाचनपछि बनेको बीपी नेतृत्वको सरकारले क्रान्तिकारी र ऐतिहासिक काम गर्दागर्दै राजा महेन्द्रले प्रजातन्त्रको हत्या गरेको उनले बताए । नेता उप्रेतीले पुस १ गते ‘कू’ भएको दिन आफू धादिङको बेनीघाटमा शोसक सामन्तीलाई अन्त्य गर्ने ठूलो आमसभामा रहेको स्मरण गरे ।

राजा महेन्द्रले राजनीतिक कू गरेको थाहा पाएपछि विभिन्न स्थानमा लुक्दै भाग्दै, संघर्ष गर्दै १० वर्ष भारत निर्वासनमा बसेको उनले जानकारी दिए । वि.सं. २०२६ सालमा राजनीतिक केही खुकुलो भएपछि नेपाल फर्किएका नेता उप्रेतीले त्यसपछि राजनीतिमा अझ बढी सक्रिए भएको उल्लेख गरे ।

“बीपी उपचारका लागि जेटबाट छुटेपछि उहाँ र गणेशमानसँग नियमित भेट हुन्थ्यो । बीपी मेरो निवासमा आउने, खाना खाने गर्नुहुन्थ्यो,” नेता उप्रेतीले उल्लेख गरे ।

सोही अवसरमा उनले नेता किसुनजीले वर्तमान पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवामा कांग्रेस र मुलुकलाई हाँक्ने क्षमताको नेतृत्वपन देखेर तत्कालीन बेलायती राजदूतलाई भनेर अध्ययनका लागि बेलायत पठाएको जानकारी गराए ।

साथै, नेता उप्रेतीले काठमाडौंमा भएको एक बमकाण्डका बेला देउवासँगै आफू जेलमा रहँदा उनले क्रूर यातना सहेर पनि देखाएको हिम्मतबाट आफू निकै प्रभावित भएको र प्रशंसक रहेको समेत बताए ।

आजदेखि सुरु हुन लागेको कांग्रेसको महासमिति बैठकलाई शुभकामना सन्देश दिँदै उनले पार्टीमा गुटउपगुट नगरी एकताका साथ मिलेर अघि बढ्न आग्रह गरे । उनले पार्टी कमजोर हुने कुनै पनि काम नगर्न सबै नेता–कार्यकर्तालाई आग्रह गरे ।

हाल काठमाडौंको नयाँ बानेश्वरमा बस्दै आएका नेता उप्रेती प्रजातन्त्र पुनःस्थापनापश्चात् २०४८ सालमा पनि धादिङबाट कांग्रेसको उमेदवार बनेका थिए । तर, उनी विजयी हुन सकेनन् । प्रजातन्त्रको आन्दोलनमा लागेका कारण नेता उप्रेतीलाई तत्कालीन शासकले दुईपटक सर्वस्वहरणसहित जन्मकैदको फैसला सुनाएको थियो । रासस