काठमाडौं । कलाकार दीपकराज गिरी आफ्नो गाउँमा मौलिक शैलीका घर निर्माणमा जुटेका छन् । स्थानीय सरकारकोसमेत सहयोगमा उनले मौलिक शैलीका घर बनाउन लागेका हुन् । 

काठमाडौंको चन्द्रागिरि नगरपालिका–१ दहचोकमा स्थानीयलाई कन्भिन्स गरेर मौलिक शैलीका घर निर्माण गर्न लागेको दीपकले बताए । मौलिक बस्ती निर्माण गरेर त्यसलाई बहुउपयोगी बनाउने मुख्य उद्देश्य रहेको उनी बताउँछन् । 

“पर्यटन र छायांकनस्थल पनि होस् भन्ने हो,” दीपक भन्छन्, “पुरानो शैलीका एकै प्रकारका घर भए भने त्यसले पर्यटकलाई पनि लोभ्याउँछ र सिनेमा छायांकनका लागि त्यो आकर्षणको केन्द्र हुन्छ ।” 

न्यूनतम पूर्वाधार निर्माणका लागि सरकारले सहयोग गर्ने उनले बताए । यसका लागि चन्द्रागिरि नगरपालिकाले पनि सहयोग गर्ने उनले बताए । सहरी विकास मन्त्रालयको सहयोगमा सडक निर्माणको काम भने पहिलादेखि नै भइरहेको छ । रामकुमारी झाँक्री मन्त्री हुँदा सहरी विकास मन्त्रालयको योजनामा सडक निर्माण कार्य भइरहेको उनको भनाइ छ । “सामान्यतः कोलोनीमा जे सुविधा चाहिन्छ, त्यो सरकारले सहयोग गर्छ,” उनले भने । 

कुनै एक व्यक्तिको जग्गामा घर बन्न लागेको होइन । आ–आफ्नो जग्गामा घर बन्न लागेको उनी बताउँछन् । “आ–आफ्नो जग्गामा मौलिक शैलीमा एकै प्रकृतिका घर बनाउने हो । घरभित्र आधुनिकता होला त्यसले केही फरक परेन । तर, बाहिर हेर्दा मौलिक घर बनाउने कुरा भएको छ,” दीपक भन्छन्, “यसले पर्यटन प्रवर्द्धन पनि हुन्छ । र, अरु ठाउँमा पनि यस्तै मौलिक शैलीका घर बनाउन प्रोत्साहन हुन्छ ।” 

इटालीको टुरिनको प्रभाव
करिब ११ वर्ष अगाडि कार्यक्रमको क्रममा दीपक स्विटजरल्यान्ड पुगेका थिए । “सबैले स्विटजरल्यान्ड यस्तो र त्यस्तो भन्थे । तर, मलाई त खासै केही लागेन । किन भने नेपाल जस्तैजस्तै लाग्यो,” दीपक भन्छन्, “तर, त्यही शिलशिलामा हामी इटालीको टुरिन पुग्यौँ । जहाँ एकै खालका घर छन्, हाम्रो भक्तपुर गएजस्तो भयो । सिमेन्ट छैन । हेर्दै आनन्द लाग्यो ।” 

त्यही समय दीपकलाई त्यस्तै आकर्षक तर मौलिक शैलीका घर बनाउने पाए हुन्थ्यो भन्ने लागेको थियो । नेपालमा पर्यटनको ठूलो सम्भावना रहेको अवस्थामा यो योजना कार्यान्वयन गर्न सके सबैलाई फाइदा हुने उनको भनाइ छ । “काठमाडौं आउने पर्यटक सबैभन्दा पहिला भक्तपुर जान्छ किन ? त्यहाँको पौराणिक पक्ष हेर्न जाने त हो,” उनी भन्छन्, “तपाईं हामी यहीँको मान्छे पनि बन्दिपुर जाऔँ भन्छौं । त्यहाँको फरकपन हेर्न त जाने हो । त्यसैले हाम्रो मौलिकपक्षको सम्बर्द्धन गरौँ भन्ने हो ।” 

“आफ्नै ठाउँमा केही गरौँ न त भनेर मैले पहिला नगरपालिकालाई आग्रह गरेँ । हाम्रो गाउँमा हामी सबै एकै प्रकारको परम्परागत घर बनाउन सहमत भएका छौँ,” दीपक भन्छन्, “हाम्रो लक्ष्य ३० वटा एकै प्रकारका परम्परागत घर बनाउने हो । तर, व्यक्ति आफैँले बनाउने भएकाले सबै एकै समयमा सम्भव छैन । त्यसैले सुरुमा दशवटाजति बन्छन् । केही वर्षमा यो संख्या कम्तीमा ३० पुग्नेछ ।” 

यसका लागि प्रोत्साहन गर्न आफूले नगरपालिकालाई कम्तीमा वर्षको पाँचवटा घरलाई सहयोग गर्न आग्रह गरेको दीपक बताउँछन् । छाना मात्रै भए पनि नगरपालिकाले हाल्दिए त्यसले स्थानीयलाई प्रोत्साहन गर्ने उनको भनाइ छ । 

सहयोग गर्ने मन्त्रीको आश्वासन

यही योजनाअन्तर्गत दीपकको भेट संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्ययमन्त्री सुदन किरातीबीच भेट भएको छ । आफ्नो योजना अगाडि बढाउन मन्त्री किरातीले सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको दीपकले जानकारी दिए । “मेरो पनि योजना यस्तै केही नयाँ काम गरौँ भन्नेछ । तपाईंले जे सोच्नु भएको छ, मेरो पनि एउटा अवधारणा हो । यस्तो नमुना गाउँ म बनाउन चाहान्छु । काठमाडौंमा त यो करिब–करिब सम्भव थिएन । तर, तपाईंले योजना अगाडि सार्नु भएछ । म पनि जान्छु । के सहयोग गर्नुपर्छ र म गर्छु भन्नु भएको छ ।” 

सोही स्थानमा दीपक आउट डोर सिनेमा स्टुडियो बनाउने योजनामा पनि छन् । तर, अहिलेको प्राथमिकतामा एकै प्रकृतिका घर निर्माण रहेको उनी बताउँछन् ।